Morgunblaðið - 27.02.1999, Blaðsíða 24

24 LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1999
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Hvíta-Rúss-
land vill
kjarnavopn
sín aftur
Moskvu. Reuters.
ALEXANDER Lukashenko, for-
seti Hvíta-Rússlands, hefur lýst því
yfír að stjórnvöld landsins hafí gert
reginmistök er
þau skiluðu Rúss-
landi langdrægum
eldflaugum og
kjamavopnum
þeim sem Sovét-
stjórnin hafði
komið fyrir í
Hvíta-Rússlandi á
dögum kalda
stríðsins. Forsetinn sagði í tilefni
fundar síns með leiðtogum fimm
annarra fyrrverandi Sovét-lýðvelda
í Moskvu, að hann teldi að kjama-
vopn sem væra í Hvíta-Rússlandi
gætu aukið öryggi hins lauslega
bandalags Hvíta-Rússlands og
Rússlands.
í Hvíta-Rússlandi voru 72 SS-25
eldflaugar með kjarnaoddum þegar
Sovétríkin liðu undir lok árið 1991.
Samið var um að Rússar tækju við
vopnunum og kostuðu Vesturlönd
flutninginn að miklu leyti.
Lukashenko telur að Bandaríkin
hafí nú alltof sterka stöðu í alþjóða-
málum og að fyrirhuguð stækkun
NATO í austur ógni öryggi Hvíta-
Rússlands og Rússlands.
Rússar skili
kjarnavopnum
Roman Popkovich, formaður ör-
yggis- og varnarmálanefndar
Dúmunnar, neðri deildar rússneska
þingsins, sagði að nýlegur samning-
ur milii Rússa og Hvít-Rússa gæti
gefið tilefni tii þess að Rússland
setti eitthvað af kjamavopnum sín-
um upp í Hvíta-Rússlandi. Sagði
Popkovich við Interfax-fréttastof-
una að slík aðgerð gæti verið rétt-
lætanleg viðbrögð við því ef NATO
færi ekki eftir ályktunum öryggis-
ráðs Sameinuðu þjóðanna.
Rússland hefur ásakað Bandarík-
in um að beita eða hóta að beita
valdi í Irak og Kosovo, án þess að
fyrir liggi ályktun frá öryggisráð-
inu. „Ef öfgar í stefnu NATO fara
vaxandi (...) og okkur fínnst okkur
vera ógnað, getur verið að Rússland
svari með viðeigandi hætti,“ sagði
Popkovieh.
Lukashenko
Björgunarmenn hafa fundið 37 lík í nágrenni Galtlir og Valzur
Sumir kjósa að vera um
kyrrt á skíðasvæðunum
Landeck, Ziirich. Reuters.
BJÖRGUNARMENN í Tíról í
Austurríki fundu í gær fjögur lík til
viðbótar og ljóst er nú að a.m.k.
þrjátíu og sjö fórust í snjóflóðunum
tveimur, sem féllu á bæina Galtúr
og Valzur á þriðjudag og miðviku-
dag. Eins var enn saknað. í gær
var haldið áfram að flytja ferða-
menn, sem orðið hafa innlyksa í
austurrísku ölpunum, á brott frá
skíðasvæðunum en nokkrir kusu
þó að dvelja um kyrrt.
Austurríska dagblaðið Neue
Kronenzeitung birti í gær lista yfir
þá sem farist hafa í náttúrahamför-
unum og mátti þar sjá að yngsta
fómarlambið var fimm ára gamall
þýskur drengur en það elsta var
áttatíu og fímm ára gömul kona frá
Galtúr. Fómarlömbin komu annars
frá fjóram löndum, Þýskalandi,
Austurríki, Hollandi og Danmörku.
Erich Fabris, einn hjálparstarfs-
mannanna í Valzur, sagði snjóflóð-
ið þar hafa verið hrikalega aflmik-
ið, og mun eitt húsanna í bænum
hreinlega hafa brotnað í spað þeg-
ar snjóflóðið skall á bæinn. „Þetta
er ótrúlegt. Ég hef aldrei séð ann-
að eins,“ sagði Fabris í samtali við
Reuters-fréttastofuna.
Innlyksa í meira
en viku
Um fjöratíu herþyrlur frá fjóram
löndum vora á fimmtudag notaðar
til að flytja fólk frá skíðasvæðunum
og tókst þeim þá að ferja hátt í
fjögur þúsund manns á brott. í gær
var hafist handa strax við sólarapp-
rás að flytja ferðamenn frá stöðum
eins og þorpinu Ischgl, en þar

, Reuters
SKEÐAAHUGAMAÐUR gengur út úr bústað sinum í Melchsee-Frutt í
Sviss en byggingin er gjörsamlega hulin snjó eftir mikið fannfergi.
höfðu sumir verið tepptir í meira en
viku vegna fannfergis. Um eitt þús-
und manns ákváðu hins vegar að
dvelja um kyn-t í Galtúr til að ljúka
fríum sínum eða bíða þess að vegú-
yrðu opnaðir á nýjan leik. Vora
skíðalyftur einnig opnaðar á ný á
sumum stöðum og nýttu margir
tækifærið til að renna sér á skíðum,
en það hefúr reynst ógerlegt vegna
gríðarlegrar snjókomu og hættuá-
stands af völdum snjóflóða.
Vora yfírvöld í Tíról sökuð um
það í gær að hafa haft að engu við-
varanir veðurfréttamannsins Er-
hardts Bergers um að snjóflóð
væra yfirvofandi. Jafnframt hafa
yfíi-völd verið sökuð um að hefja
brottflutning fólks í Valzur allt of
seint, þrátt fyrir að ljóst væri að
morgni dagsins sem snjóflóðið þar
féll, að ekki væri hægt að tryggja
öryggi fólks í dalnum vegna snjó-
flóðahættu.
Snjóflóð af manna völdum var
framkallað í leyfisleysi
Svissneskir hjálparstarfsmenn
gi-eindu í gær frá því að snjóflóð
sem féll á smábæ í svissnesku ölp-
unum á fimmtudag, með þeim af-
leiðingum að húsþök rifnuðu af
tveimur byggingum og flytja þurfti
þrjátíu manns á brott, hefði verið
af manna völdum. Mun einn úr
hópi snjóflóðavarnarmannanna
hafa skipulagt sprengingu í fjöllun-
um, til að valda snjóflóði, eins og
oft er gert til að afstýra enn verri
og óviðráðanlegri snjóflóðum, en
án samþykkis eða vitundar félaga
sinna.
Erítreumenn gefa eftir
Asmara. Reuters.
YFIRVÖLD í Erítreu sögðu í gær
að hersveitir Eþíópíumanna hefðu
brotið sér leið í gegnum vamir
Erítreuhers við landamæri ríkj-
anna í Badme. Héldu þau því fram
að Eþíópíumenn hefðu flutt her-
sveitir af öðram vígstöðvum til að
ná yfirhöndinni við Badme. Bar-
dagar bratust út á landamæram
Afríkuríkjanna á þriðjudag þegar
Eþíópíumenn gerðu áhlaup í því
augnamiði að ná til baka landsvæði
sem Erítreumenn tóku í átökum
þjóðanna í maí á síðasta ári.
• •
Ocalan hittir lögmenn sína
Sagður hafa játað
á sig fyrirskip-
anir um morð
Leiðtogar Evrópusambandsins deila um fjármálaumbætur
Ekkert samkomulag
virðist á næsta leiti
Bonn. Reuters.
DJÚPSTÆÐUR ágreiningur var
áberandi á óformlegum fundi leið-
toga Evrópusambandsins (ESB) í
Königswinter hjá Bonn í gær, réttum
mánuði áður en frestur sá rennur út
sem þeir höfðu áður gefíð sér tii að
ná samkomulagi um uppstokkun á
fjárlögum sambandsins áður en nýj-
um aðildarríkjum er veitt innganga.
Ágreiningurinn blossaði upp eftir
að hinir þýzku gestgjafar, sem
gegna formennsku í ráðherráðinu
þetta misserið, lögðu fram drög að
samkomulagi í því skyni að reyna að
koma umræðunum um endurskoðun
fjárlaganna, sem þarf að halda í
skefjum í ljósi þess hve stækkun
sambandsins mun augljóslega verða
kostnaðarsöm, upp úr því öngstræti
sem þær voru komnar í.
Leiðtogamir hafa sett sér að hafa
fyrir 25. marz náð grandvallarsam-
komulagi um umbótatillögumar í
„Dagskrá 2000“ (Agenda 2000), sem
kveða á um þær breytingar sem
þarf að gera á landbúnaðar- og
byggðasjóðakerfi ESB auk þess að
setja fjárlögum sambandsins nýjan
ramma fyrir árabilið 2000-2006.
Næsti formlegi leiðtogafundur fer
fram í Berlín 24.-25. marz nk.
En möguleikarnir á að samkomu-
lag náist fyrir þennan frest virtust
litlir í gær, eftir að viðræðum land-
búnaðarráðherranna 15 um breyt-
ingar á sameiginlegu landbúnaðar-
stefnunni, sem staðið höfðu alla vik-
una, var frestað án þess að hillti
undir samkomulag um nýtt fyrir-
komulag styrkveitinga til landbún-
aðar. Eins og er fer tæplega helm-
ingur allra fjárlaga ESB, sem era
árlega um 700 milljarðar króna, í
landbúnaðarkerfið.
Finnar beita sér
Fram kom á fundinum í gær að
Finnar, sem taka við formennskunni
í ESB í sumar, reyndu það sem þeir
gætu til að liðka fyrir samkomulagi
um landbúnaðarmálin. Þar sem
þingkosningar fara fram aðeins
nokkram dögum fyrir Berlínarfund-
inn og finnskir bændur eiga mikilla
hagsmuna að gæta í landbúnaðar-
kerfi ESB, er finnsku ríkisstjórninni
mikið í mun að geta sýnt fram á ár-
angur á því sviði.
Jacques Chirac, forseti Frakk-
lands, sagði á fundinum í gær að
óhjákvæmilegt væri að hinar sjálf-
virku endurgreiðslur sem Bretar
njóta úr sjóðum ESB (frá því Marg-
aret Thatcher samdi um þær fyrir
15 áram) yrðu ræddar með öðrum
tillögum um hvernig skera megi nið-
ur útgjöldin. Tony Blair, forsætis-
ráðherra Bretlands, tók skýrt fram
að brezk stjórnvöld hygðust halda
fast í endurgreiðslumar; þær væra
réttlátar og engin ástæða væri fyrir
Breta að gefa þær eftir. Þjóðverjar,
sem greiða langsamlega mest til
ESB, þrýsta mjög á um að þak verði
sett á útgjöld sambandsins og fram-
lag þeirra lækki.
Grískar hersveitir
í viðbragðsstöðu
TYRKNESKIR saksóknarar sögðu
í gær að Abdullah Öcalan, Kúrda-
leiðtoginn sem er i haldi á Imrali-
fangelsiseyjunni í
Marmarahafi,
hefði játað á sig
að hafa gefið fyr-
irskipanir um
morð sem framin
voru af liðsmönn-
um skæruliða-
sveita Kúrda.
Öcalan Kemur þetta fram
í frétt BBC í gær. Ennfremur er
Öcalan sagður hafa viðurkennt að
barátta aðskilnaðarhreyfingar
Kúrda í suðausturhluta Tyrklands
hafi verið fjármögnuð með framlög-
um grískra kirkjustofnana og mút-
um frá eiturlyfjasmyglurum. Öcal-
an er sagður hafa skrifað játningar
sínar niður í viðurvist tyrkneskra
saksóknara.
Nuh Mete Yuksel, einn sak-
sóknaranna sagði í viðtali vio
Anatolia-fréttastofuna, að Öcalan
hafi játað að hafa fyrirskipað
fjöldamorð hinn 15. ágúst 1984, en
sú dagsetning markar upphaf vopn-
aðrar baráttu Kúrda gegn tyrknesk-
um yfirvöldum. „Öcalan sagði að
árásin hefði verið framin sem hefnd-
araðgerð fyrir morð á föngnum
[kúrdískum] ófriðarseggjum árið
1982,“ sagði Yuksel. Er Öcalan
sagður hafa lýst því yfir að hann iðr-
aðist árásarinnar. Jafnframt var
haft eftir saksóknaranum að Öcalan
hefði neitað því að kúrdíski verka-
mannaflokkurinn (PKK) væri viðrið-
inn eiturlyfjasmygl, heldur væri
flokkurinn fjármagnaður með fram-
lögum „grískra kirkna og mútufé frá
eiturlyfjasmyglurum".
Verjendur Ócalans fengu loks að
hitta hann í gær og sögðu þeir hann
vera við ágæta heilsu. Ahmet Zeki
Okcuoglu, einn verjenda Kúrdaleið-
togans, sagðist þó hafa áhyggjur af
sálrænu ástandi Öcalans þar sem
honum væri haldið í algerri ein-
angrun.
Eins og olía
á eldinn
Fréttaskýrendur telja að ásakan-
irnar um að grískar kirkjustofnanir
hafi fjármagnað vopnaða baráttu
Kúrda muni virka eins og olía á eld-
inn í orðastríði grískra og tyrk-
neskra stjórnvalda sem hefur staðið
síðan Öcalan var handtekinn. Á
fimmtudag sökuðu Tyrkir grísk
stjórnvöld um að hafa stutt hreyf-
ingu Öcalans. AP-fréttastofan hafði
það eftir fulltrúum í gríska varnar-
málaráðuneytinu að hersveitir
Grikkja í Eyjahafi séu í viðbragðs-
stöðu vegna málsins.
Bandaríkjastjórn birti í gær ár-
lega skýrslu sína um ástand mann-
réttinda í ríkjum heims. Þar fá tyrk-
nesk stjórnvöld harða gagnrýni fyr-
ir útbreiddar pyntingar, ofsóknir
gegn frjálsum fréttaflutningi og illa
meðferð á Kúrdum.