Morgunblaðið - 26.03.1999, Blaðsíða 54

MORGUNBLAÐIÐ
54 FÖSTUDAGUR 26. MARZ 1999
......
MINNINGAR
JÓHANNES ÓLAFUR
HELGASON
+ Jóhannes Ólafur
Helgason fædd-
ist í Huppahlíð í
Miðfirði 30. maí
1909. Foreldrar
hans voru Helgi
Jónsson, bóndi í
Hnausakoti, og Ólöf
Jónsdóttir, frá
Hömrum í Þverár-
hlíð. Ólafur var elst-
ur átta systkina.
Hin eru: Jón, f. 11.9.
1910, Guðrún, f.
-x 27.10. 1911, Marinó,
f. 4.6. 1913, d. 29.3.
1991, Jóhann, f.
14.9. 1914, Ólöf, f. 30.1. 1918,
Björn, f. 4.7. 1921, og Aðal-
steinn, f. 15.10.1925.
Hinn 15.8. 1937 kvæntist Ólaf-
ur eftirlifandi eiginkonu sinni
Jónu Sveinbjarnardóttur frá
Bjargarstöðum í Miðfirði og
hófu þau búskap sinn á Bjargar-
stöðum. Árin 1942-1944 bjuggu
þau á Akureyri en fluttust þá í
Mosfellssveit og stofnuðu ásamt
fleirum nýbýlið
Hamrafell. Á hvíta-
sunnu árið 1992
fluttust þau á Dval-
arheimili aldraðra á
Hlaðhömrum í Mos-
fellsbæ. Dætur
þeirra eru: 1) Sig-
ríður Birna, f. 2.5.
1941, hjúkrunar-
fræðingur, maki:
Ingimar S. Hjálm-
arsson, læknir á
Húsavík, synir
þeirra eru: Finnur,
maki Kolbrún Guð-
jónsdóttir. Börn
þeirra: Sigmar Jósep og Katrín
Rós. Ólafur, maki: María Páls-
dóttir, og Hjálmar, maki: Ehsa
Höm Ásgeirsdóttir. 2) Guðný
Margrét, f. 24.9.1953, lyljafræð-
ingur, maki: Elías Ingvarsson
verkstjóri. Dætur þeirra eru:
Ólöf Jóna og Sigríður Birna.
Útför Ólafs fer fram frá
Lágafellskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Elsku afi. Alltaf var það spenn-
andi að komast í sveitina á vorin til
ýkkar ömmu að Hamrafelli, einkum
þegar fréttir fóru að berast af sauð-
burðinum. Við fengum því oftast að
fara í kaupamennskuna áður en
skólinn var búinn og þegar suður
kom var fljótlega farið út í mjólkur-
hús og athugað upp í hvaða krana
við næðum og þannig var vöxtur
vetrarins tekinn út. Þó var samt
einnig erfitt að horfa á eftir mömmu
og pabba norður aftur og stundum
þurfti að setja traktorinn í gang og
„glanna fyrir hom“.
Alltaf hafðir þú tíma til að sinna
okkur og taka okkur með í allt er
gera þurfti, kenna okkur öll sveita-
verkin og umgengni við skepnumar
sem og lestur og skrift: „Eigum við
ekki að lesa svolítið núna?“ Trúin
var líka mikilvæg og margar kvöld-
stundir þuldum við fyrir þig bæn-
imar okkar. Ferðir niður á Melinn
til að líta eftir kindunum eða æðar-
fuglinum verða ávallt minnisstæðar,
hvemig kindurnar, með Finns
Botnu í broddi fylkingar, tóku á rás
á móti gamla Nallanum eða græna
Austin Gypsíinum er við birtumst
Útfararstofa íslands sér um:
Útfararstjóri tekur að sér umsjón útfarar
í samráði við prest og aðstandendur.
~ Flytja hinn látna af dánarstaö í líkhús.
- Aðstoða við val á kistu og líkklæðum.
- Undirbúa lík hins látna í kistu og
snyrta ef með þarf.
Útfararstofa íslands útvegar:
- Prest.
- Dánarvottorð.
- Stað og stund fyrir kistulagningu
og útför.
- Legstað í kirkjugarði.
- Organista, sönghópa, einsöngvara,
einleikara og/eða annað lístafólk.
; - Kistuskreytingu og fána.
- Blóm og kransa.
- Sálmaskrá og aðstoðar við val á
II sálmum.
- Líkbrennsluheimild.
i - Duftker ef likbrennsla á sér stað.
j| - Sal fyrir erfldrykkju.
- Kross og skilti á leiði.
- Legstein.
- Flutnlng á kistu út á land eða utan af
landl.
- Flutning á kistu til landsins og frá
landinu.
Sverrir Einarsson,
útfararstjóri
Sverrir Olsen,
útfararstjóri
Útfararstofa fslands - Suðurhlíð 35
- 105 Reykjavík. Sfmi 581 3300 -
allan sólarhringinn.
efst á Melnum og eftir komu Óla
Gul og Hjálmars Grána ásamt öllum
hinum og virtust þær glaðar yfir
þessari heimsókn. Kannski að
brauðið sem meðferðis var hafi haft
eitthvað að segja líka.
Ógleymanlegt var að fá að stýra
traktornum í fyrsta skipti. Þú stóðst
aftan á og sagðir til. Þegar komið
var að brekkunni upp að bænum
kallaðir þú: „Meira bensín, meira
bensín," og traktorinn kjagaði upp
brekkuna.
Mikla virðingu bárum við fyrir
þér. Ef við vorum eitthvað að
óþekktast þá þurfti amma ekki að
segja nema einu sinni: „Hvað held-
urðu að hann afi ykkar segði ef
hann sæi til ykkar núna?“ og þá
datt allt í dúnalogn.
Margar sögur og atvik renna um
hugann svo langt mál væri ef drepa
ætti á þau öll. Já, að hafa notið
þeirrar gæfu að vera kaupamenn á
Hamrafelli er okkur ómetanlegt og
sú reynsla mun fylgja okkur alla
ævi og verður ekki fullþökkuð. En
sumrin liðu og allt í einu var komið
haust og skólinn framundan. Alltaf
var kveðjustundin erfið er við fórum
úr sveitinni og norður og tárin
læddust niður kinnarnar er rennt
var úr hlaði. En nú er komið að
hinstu kveðjunni og ekki er hún
léttari en hinar fyrri.
Elsku afi, megi góður guð taka á
móti þér við ljóssins dyr og leiða þig
til þíns eilífa sætis.
Elsku amma, til þín viljum við
líka senda okkar heitustu óskir um
blessun þér til handa. Við skynjuð-
um það svo oft hve náin þið afi vor-
uð og efumst ekki um að komandi.
tímar verða þér þungbærir, ekki
síður þegar svo margir kunningjar
hafa kvatt af Hlaðhömrum á svo
skömmum tíma. Megi góður guð
styrkja þig. Innilegar kveðjur fær-
um við ykkur frá Kolbrúnu, Maríu
og Elísu og síðast en ekki síst frá
bamabarnabömunum, þeim Sig-
mari Jósepi og Katrínu Rós.
Finnur, Ólafur og Hjálmar.
Elsku afi. Nú kveðjum við þig eft-
ir 16 ára ánægjulega samfylgd. Þú
hefur alltaf verið okkur svo góður,
og alltaf þótti okkur jafn gaman að
koma að Hamrafelli þegar við vor-
um yngri. Þar dvöldumst við hjá
ykkur ömmu mestan hluta fyrstu
áranna og það hafa fáir haft eins
góð áhrif á okkur og þú með þínu
rólega hlýlega yfirbragði. Það var
'KScewMaiijwSiuik
öarðshom
v/ FossvogskiVkjwgarð
Sími: 554 0500
ekki margt sem þú kipptir þér upp
við. Þú kenndir okkur að spila og oft
sátum við og spiluðum eða spjöiluð-
um, þótt þú færir nú oft ótroðnar
slóðir við að vinna spilin. Þú kunnir
mikið af vísum og kvæðum sem þú
kenndir okkur og við sungum oft
mikið okkur öllum til skemmtunar.
Takk fyrir allt sem þú hefur gert
fyrir okkur. Guð geymi þig.
Vertu hjá mér, halla tekur degi,
Herra, myrkrið kemur, dylst mér eigi,
þegar enga hjálp er hér að fá,
hjálparlausra liknin vertu þá.
(Stef.Thor.)
Sigríður Birna og Ólöf Jóna.
Að hryggjast og gleðjast er lífsins
saga. Þau orð sameinast í huga mín-
um þegar við kveðjum háaldraðan
mann. Eg set hér á blað fáein minn-
ingarorð um Ólaf bróður minn sem
tengjast uppvaxtarárum okkar og
þeim árum sem við unnum saman
sem ungir menn í Húnaþingi.
Snemma komu í ljós hæfileikar
hans til allra verka, sem sást á því
að honum var falið að sjá um og
hafa verkstjórn með ýmsum verk-
efnum svo sem uppsetningu á girð-
ingum, vegagerð og byggingum af
mörgu tagi. Við mörg þessara
starfa unnum við saman um árabil
eða þar til hann fluttist burt með
sinni elskulegu konu, Jónu Svein-
bjamardóttur, og dóttur þeirra Sig-
ríði Birnu.
Þessara ára er mér ákaflega ljúft
að minnast. Það var ekki aðeins að
hann væri afkastamaður við verk
heldur var hann afburða verklag-
inn. Það var snilldar frágangur á
öllum hans verkum. Mér er það sér-
staklega minnisstætt að þegar hann
ásamt samstarfsmönnum sínum
kom á vinnustað lét hann strax
ganga að verkinu af fullum krafti.
Þetta bendir til þess að Ólafur hafi
verið fyrirhyggjumaður. Hann var
búinn að sjá fyrir sér hvemig verkið
átti að h'ta út og því var ekkert hik
sem tafði að byrjað væri.
Ólafi bróður var margt gott gefið.
Hann var glöggur á sauðfé og
eymamörk. Hann var einn af fáum
sem útnefndur var til að standa við
dilkdyr Borgfirðinga í Miðfjarðar-
rétt. Sér til ánægju átti hann kindur
lengst af sínum búskap.
Fyrir utan bústörfin hafði Ólafur
yndi af að syngja í kórum sem hann
gerði um langt árabil. Hann hafði
mikla og fallega rödd og gat bæði
sungið tenór og bassa. Það rifjast
upp nú mér til ánægju að fyrir 65
ámm kenndi hann mér bassa í fal-
legu sálmalagi sem ég hef oft raulað
mér til ánægju. Hafi hann þökk fyr-
ir þetta og allt annað á okkar löngu
samleið.
Komið er að kveðjustund. Við Jó-
hanna og fjölskylda okkar kveðjum
þig, bróðir og vinur, hinstu kveðju
og þökkum af alhug allar samveru-
stundir á langri leið. Innilega samúð
vottum við fjölskyldu þinni og biðj-
um þess að friður og farsæld megi
fylgja henni um ókomna tíð.
Jóhann Helgason frá
Hnausakoti.
Ólafur foðurbróðir hefur kvatt
þennan heim á nítugasta aldursári.
Sá sem hefur lokið löngu og giftu-
drjúgu dagsverki vérðskuldar hvfld-
ina og víst er um það að nafni minn
hhfði sér hvergi við að rækta sinn
garð fjölskyldu og samferðamönn-
um til heilla.
Ólafur var bóndasonur og bóndi
sjálfur sem næst alla sína starfsævi,
fyrst á Bjargarstöðum í Austurár-
dal en lengst af á Hamrafelli í Mos-
fellssveit. Hann var kenndur við
bæinn og svo hjónin, Jóna og Ólaf-
ur, hvort við annað, órofa eining í
rösk 60 ár.
Eg kynntist ekki frænda mínum
að neinu marki fyrr en við hjónin
fluttum í Mosfellssveitina, en þar
bjuggum við í fjögur ár. Þessi ár
urðum við heimagangar á Hamra-
felli með synina tvo, og lengst af
síðan. Jóna er náfrænka Margrétar
konu minnar svo við nutum í raun
umhyggju sem börn þeirra værum.
Ég átti stundum kost á að ganga
að verkum með frænda mínum og
þá skröfuðum við saman, með hlé-
um þó, því okkur lét líka báðum vel
að þegja. Nafni minn var orðvar og
vandur að virðingu sinni. En það
var stutt í hnyttin tilsvör og þá
færðist kímið bros yfir andlitið, sem
Ólöf, föðuramma mín, kallaði
Helgavatnsglottið. Þetta er raunar
ekki glott heldur miklu fremur góð-
viljað bros sem særir engan, en hitt-
ir þó naglann á höfuðið.
Hjónin á Hamrafelli voru miklir
höfðingjar heim að sækja, enda var
þar löngum gestkvæmt, því frænd-
garður í báðar ættir er stór. Rausn
þeirra var við brugðið og oft renndu
gamlir sveitungar úr Miðfirðinum í
hlað til að rifja upp og treysta göm-
ul kynni og segja tíðindi að norðan
sem þegin voru með þökkum.
Ég veit að nafna er lítil þægð í því
að kostir hans séu útlagðir á prenti.
Því það sem af ýmsum er talið til
eðliskosta góðra manna veit ég að
hann leit á sem sjálfsagðan hlut.
Hann álasaði aldrei neinum manni
svo ég heyrði en ég veit að hann
fann til vorkunnar með þeim sem
burðast með mikið af þessa heims
hégóma í farteskinu.
Ölafur var traustur og heill. Um
hann gildir það sem haft var eftir
Guðrúnu vinnukonu í Innansveitar-
kroniku sveitunga hans. „Því sem
manni er trúað fyrir er manni trúað
fyrir.“
Tímans tönn máir að lokum út öll
vegsummerki mannanna, en sé
horft úr Tungusporðinum upp með
Austuránni sést enn móta fyrir
þráðbeinum hlöðnum vegkanti, yfir
60 ára gömlum, og í túninu heima í
Hnausakoti stendur steypt hlaða
frá svipuðum tíma. I báðum þessum
mannvirkjum geymast lítil minn-
ingabrot um veröld sem var og um
haga hönd Ólafs Helgasonar.
Að leiðarlokum færum við hjónin
og börn okkar nafna mínum alúðar-
þakkir fyrir samfylgdina og biðjum
Guð að blessa Jónu, dætrunum og
fjölskyldum þeirra minninguna um
sannan og góðan dreng.
Ólafur H. Jóhannsson.
Minningabrotin eru mörg sem
fljúga gegnum hugann þegar rifjuð
eru upp kynni af Ölafi á Hamrafelli
föðurbróður okkar. Öll eru þau á
vissan hátt einsleit, það var skap-
gerð Ólafs sem bar alltaf hæst.
Þessi hægi og ljúfí maður með
þessa ríku kímni sem hélst skörp og
var vel notuð alla tíð. Ólafur hafði
yndi af söng og lestri góðra bóka.
Hann var fæddur árið 1909 á tíma
fátæktar á Islandi, elstur af stórum
hópi systkina, og til að létta undir
með foreldrum sínum varð hann
snemma að fara að vinna.
Kona Ólafs var Jóna Sveinbjam-
ardóttir og stóð hún með honum
sem stytta í gegnum lífið í rúm sex-
tíu ár. Það er okkur hinum yngri til
eftirbreytni hið góða hjónaband
þeirra. Þar ríkti gagnkvæm virðing
og væntumþykja.
Jóna mín, Bibba, Guðný og fjöl-
skyldur ykkar, við sendum ykkur
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Megi góður guð blessa ykkur. Með
þökk fyrir allt.
Ásta Björg og Haukur.
Nú hefur Ólafur frændi minn á
Hamrafelli kvatt vort jarðneska líf.
Þegar ég minnist hans er hann sem
bjargið. Hann brást aldrei hvað sem
á dundi, orð skyldu standa. Allt á
sínum stað, virðing fyrir mönnum
og málleysingjum, lágum sem há-
um. Engan vissi ég nákvæmari með
hirðingu á skepnum. Hænurnar
fengu sína gjöf alltaf á sama tíma,
fáir áttu fallegri kindur en hann og
kýrnar gljáðu. Hann átti líka góða
konu sem hann bar virðingu fyrir og
elsku til. Enda man ég vart eftir úr
safni minninga en þau væru nefnd
samtímis Jóna og Óli. Það má með
sanni segja að Hamrafellsheimilið
hafi verið mitt annað heimili allt frá
bernsku og fram á fullorðinsár. Þar
var ætíð athvarf. Eins minnist ég
kærleika systkinanna, en þau voru
systkini, Óli, bróðir mömmu, og
Jóna, systir pabba.
Þær voru margar ferðirnar sem
famar voru að Hamrafelli. Ófáar
voru ferðimar er Óli náði í okkur að
Bjargarstöðum á Willisnum gamla.
Alltaf virtist hann hafa tíma til alls,
allt var bjargfast og traust. Aldrei
man ég eftir öðm en gagnkvæmu
systra- og bróðurþeli. Afltaf fannst
mér Ólafur og Jóna sem mínir aðrir
foreldrar. Ég man eftir uppáhalds-
ljóði hans sem hann söng svo oft
undir stýri:
Ef ég raætti yrkja,
yrkjavildiégjörð
sveit er sáðmanns kirkja
og sáning bænagjörð.
Elsku Jóna, Bibba, Guðný og fjöl-
skylda. Guð blessi minningu Ólafs
Helgasonar. Minning hans lifir.
Sveinbjörn og Þórveig, Krossi.
Minningarnar hlaðast upp, nú
síðustu dægrin. Sex ára var ég þeg-
ar ég sá Óla, eins og ég kallaði hann
alltaf, fyrst. Þá fluttu móðir mín og
fósturfaðir suður yfir heiðar, eins
og sagt var þá.
Þegar að Hamrafelli var komið
gekk Óli úr rúmi fyrir systur sína
og mig og var það svo það sumar.
Strax það sumar mynduðust sér-
stök tengsl á milli okkar sem aldrei
rofnuðu. Nokkmm ámm seinna
þegar móðir mín og fósturfaðir fóm
að búa á Bjargarstöðum þá kom
hjálpsemi Óla vel í ljós. Ófáar ferðir
kom hann á traktornum til að hjálpa
til við vorverkin. Þegar ég varð
eldri lánaði hann okkur vélarnar
þegar þurfa þótti.
ðli og Jóna voru höfðingjar heim
að sækja. Mikill samgangur var á
milli heimilanna og aldrei liðu jól
eða páskar að ekki væri farið að
Hamrafelli, fyrir utan aðra tilefnis-
mikla daga eða litla daga sem vom
ófáir.
Þegar ég hafði stofnað heimili og
kom að Hamrafelli var Óli fljótur að
koma að bílnum og ræða við litla
frændur sem í honum voru. Allt
þetta og margt fleira vil ég þakka
þér nú að leiðarlokum, en þó sér-
staklega fyrir það að þú varst einn
af þeim örfáu sem tóku mér eins og
ég var og lést mig aldrei gjalda ætt-
ernis.
Guð styrki Jónu og dætur ykkar
og fjölskyldur þeirra. Við, ég og
fjölskylda mín, kveðjum þig með
virðingu og þökk.
Grétar.
Ólafur Helgason á Hamrafelli í
Mosfellssveit er látinn nærri nfl-æð-
ur að aldri. Ólafur bóndi átti sitt
ævistarf á Hamrafelli í 50 ár. Bú-
stofn hans var kýr og alifuglar og
búnaðist þeim hjónum Ólafi og Jónu
vel, enda samhent og sáu vel fyrir
þörfum búfjárins.
Forsaga býlisins á Hamrafelli var
sú að Mosfellshreppur eignaðist
tvær jarðir, þ.e. Varmá og Lágafell,
þegar Thor Jensen seldi eignir sín-
ar í sveitinni 1943. Á sama tíma var
lögsagnarumdæmi Reykjavíkur
flutt að Blikastöðum. Þá stóð
þannig á að rúmlega 200 ha ræktun-
arland var á lausu vestan eða neðan
Vesturlandsvegar. Samkvæmt land-
búnaðarstefnu eftirstríðsáranna
skyldi nú stofna smábýli á 25-30 ha
spildum. Með stuðningi Búnaðar-
samtakanna í landinu var ráðist í
þetta og urðu býlin átta að tölu í
Mosfellssveit. Þessi nýbýli urðu eft-
irsótt og valið var úr hópi umsækj-
enda. Ólafur og Jóna fengu ábúð á
Hamrafelli, en Benedikt bróðir
Jónu og Ólöf kona hans fengu jarð-
næði á Bjargarstöðum. Þau komu
hingað norðan úr Miðfirði. Nánar
tiltekið voru þau Ólafur og Ólöf
systkin og Jóna og Benedikt einnig,
Sveinbjarnarbörn frá Bjargarstöð-
um í Miðfirði. Benedikt nefndi bæ-
inn sinn í Mosfellssveit eftir ættar-
óðalinu heima. Ur Miðfirðinum
flutti þetta fólk með sér nýja menn-
ingarstrauma í Mosfellssveitina og
lagði drjúgan skerf til þeirra mála,
ekki síst í kórsöng. Ólafur söng um
langt árabil í karlakómum Stefni og
einnig í Kirkjukór Lágafellssóknar.
Við Ólafur urðum fljótt góðir
kunningjar, enda báðir í þessum
kórum á sama tíma. Þá áttum við
ekki síður nokkra samleið í fugla-