Morgunblaðið - 26.05.1999, Page 1

115. TBL. 87. ÁRG.
MIÐVIKUDAGUR 26. MAÍ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Kínverjar sakaðir um umfangsmiklar kjarnorkunjósnir í Bandaríkjunum í nýrri skýrslu
Clinton lofar
að stöðva
niosmrnar
Washington, Peking. Reuters, AP, AFP.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti lof-
aði í gærkvöldi að gera frekari ráð-
stafanir til þess að vemda kjam-
orkuleyndarmál landsins eftir að ör-
yggismálanefnd þingsins birti
skýrslu þar sem fullyrt er að Kín-
verjar hafi stundað umfangsmiklar
kjamorkunjósnir í Bandaríkjunum í
tvo áratugi og allt fram á þennan
dag. Clinton varði hins vegar þá
stefnu Bandaríkjastjómar að við-
halda viðskiptatengslunum við Kín-
veija og sagði hana þjóna banda-
rískum þjóðarhagsmunum.
Samkvæmt skýrslunni er nú talið
að Kínverjar hafi fengið ítarlegar
upplýsingar um alla kjamaodda
Bandaríkjamanna og nifteinda-
sprengju þeirra.
Clinton sagði að Bandaríkja-
stjóm hefði þegar gert gangskör að
því að bæta öiyggiseftirlitið í
bandarískum kjarnorkurannsókna-
stofum. „Okkur ber skylda til að
vernda slíkar upplýsingar um ör-
yggismál þjóðarinnar og við verðum
að gera meira í þeim efnum,“ sagði
forsetinn. „Ég vil fullvissa ykkur og
alla bandarísku þjóðina um að ég
ætla að vinna mjög ötullega með
þinginu að því að vernda þjóðarör-
yggið, koma ráðleggingum nefndar-
innar í framkvæmd og halda stefnu
okkar í málefnum Kína til streitu,
því hvort tveggja þjónar hagsmun-
um þjóðarinnar."
Bandaríska stjómin hefur þó ve-
fengt nokkrar af niðurstöðum
skýrslunnar. Bill Richardson orku-
málaráðherra hefur t.a.m. neitað
þeirri fullyrðingu öryggismála-
nefndarinnar að Kínverjar hafi nú
þegar unnið upp forskot Banda-
ríkjamanna í kjarnorkuvísindum.
Hann bætti við að skýrslunni hefði
verið lokið í fyrra og nefndin tæki
því ekki tillit til öryggisráðstafana
sem gerðar hefðu verið frá þvi í
haust.
Kínveijar vísa
ásökununum á bug
í skýrslunni, sem er 872 blaðsíðna
löng, kemst þingnefndin að þeirri
niðurstöðu að útsendarar kín-
verskra stjómvalda hafi stundað
kjamorkunjósnir og stuld á banda-
rískum tæknibúnaði í tvo áratugi
með aðstoð bandarískra leppfyrir-
tælq'a sem lanverskir innflytjendur
hafi stjórnað. Meðal annars hafi
teíkningum af W-88, einum full-
komnasta kjarnaoddi bandaríska
hersins, verið stolið og leitt er líkum
Reuters
FULLTRÚAR sérstakrar þingnefndar Bandaríkjaþings, sem fjallað hefur um kjarnorkunjósnir Kínveija,
undirbúa opinbera birtingu skýrslu nefndarinnar í Washington í gær.
að því að Kínverjar hugi á smíði
slíkra vopna.
Niðurstöður skýrslunnar urðu til
þess að repúblikanar kröfðust þess
að nokkrir embættismenn, þeirra á
meðal Janet Reno dómsmálaráð-
herra og Sandy Berger þjóðarör-
yggisráðgjafi Bandaríkjaforseta,
yrðu reknir fyrir að hafa ekki
bragðist strax við fréttum um
kjamorkunjósnir Kínverja.
Kínversk stjórnvöld hafa vísað
ásökunum skýrsluhöfundanna al-
gerlega á bug og lýstu talsmenn
kínverska utanríkisráðuneytisins
því yfir í gær að Kínverjar hefðu
aldrei stundað kjaraorkunjósnir í
Bandaríkjunum. Þá vora bandarísk
stjómvöld sökuð um að varpa rýrð
á stjórnvöld í Peking og reyna að
viðhalda hugsunarhætti kalda
stríðsins.
■ Þingmenn segja/20
NATO ákveður að senda
liðsauka á Balkanskaga
Brussel, Beigrad. Reuters.
ATLANTSHAFSBANDALAGIÐ samþykkti í gær áform um að fjölga her-
mönnum, sem ráðgert er að senda inn í Kosovo-hérað til að framfylgja hugs-
anlegu friðarsamkomulagi. Jose Maria Aznar, forsætisráðherra Spánar, varði
loftárásir NATO á Júgóslavíu og sagði að bandalagið ætti ekki að gera hlé á
þeim og gæti ekki útilokað landhemað í Kosovo.
Gert hefur verið ráð fyrir því að
45-50.000 manns verði í friðargæslu-
liðinu. Heimildarmenn í höfuðstöðv-
um NATO í Brassel sögðu að yfir-
menn herafla bandalagsins myndu
ákveða fjölda hermannanna síðar í
vikunni og leggja fram tiilögur um
samsetningu herliðsins, sem hefur
verið kallað KFOR. Nokkur ríki ut-
an NATO hafa boðist til að taka þátt
í aðgerðunum og NATO vill að rúss-
neskir hermenn verði í friðargæslu-
liðinu.
Atlantshafsbandalagið segir að
það hafi ekki í hyggju að svo stöddu
að gera innrás í Kosovo en hefur þó
ekki útilokað landhemað dugi loft-
árásirnar ekki til að fá Slobodan
Milosevic, forseta Júgóslavíu, til að
fallast á friðarskilmála bandalagsins.
Hugsanlegt er að KFOR-sveitirnar
verði kjarni miklu stærri herafla
sem yrði sendur inn í Kosovo ef
bandalagið telur það nauðsynlegt til
að fylgja kröfum sínum eftir og af-
stýra hungursneyð meðal íbúa hér-
aðsins. Hermálasérfræðingar segja
að bandalagið myndi þurfa að
minnsta kosti 150.000 hermenn til að
gera innrás í Kosovo.
NATO hefur þegar sent um 14.000
hermenn til Makedóníu og 2.000
breskir hermenn eru á leiðinni þang-
að. Jamie Shea, talsmaður NATO,
sagði að hersveitimar yrðu vel vopn-
um búnar vegna hugsanlegra árása
Serba. Hersveitirnar í Makedóníu
hafa fengið breska og þýska skrið-
dreka, tugi orrustubrynvagna og
franskar árásarþyrlur.
Búist er við að Bandaríkjamenn
leggi til um 7.000 hermenn, eða um
15% af mannafla KFOR. Um 5.000
bandarískir hermenn eru nú í Alban-
íu vegna hugsanlegra hemaðarað-
gerða í Kosovo og um 7.000 hermenn
frá NATO-ríkjunum taka þátt í
hjálparstarfinu í flóttamannabúðun-
um í nágrannaríkjum Serbíu.
Wesley Clark, yfirhershöfðingi
NATO, sagði að mjög mikilvægt
væri að liðsaukinn yrði sendur sem
fyrst á Balkanskaga.
Jose Maria Aznar sagði að Milos-
evic hefði ekkert gert sem réttlætti
að NATO gerði hlé á loftárásunum
og kvað bandalagið ekki geta útilok-
að landhemað. „Bandalagið verður
að ná fram markmiðum sínum ...
beri stefha okkar ekki árangur telj-
um við það sigur fyrir alræðisstjóm-
ir í heiminum," sagði Aznar. „Eins
og staðan er nú er engin ástæða til
að breyta stefnu bandalagsins eða
gera hlé á árásunum."
Allir Kosovo-Albanar
flæmdir á brott?
Kosovo-búar flykktust enn yfir
landamærin til Makedóníu í gær og
fólksflóttinn þótti benda til þess að
Serbar væra staðráðnir í að flæma
alla Albana úr héraðinu.
Flugvélar NATO gerðu árásir á
orkuver og rafveitur í Júgóslavíu í
gær, fjórða daginn í röð. Um 70%
Serbíu vora án rafmagns og vatns-
laust var í 60% Belgradborgar, að
sögn breska útvarpsins BBC.
■ Milosevic ekki/24
Völd Zad-
ornovs aukin
Moskvu. Reuters.
MÍKHAIL Zadomov, fjár-
málaráðherra Rússlands, var í
gær skipaður í embætti fyrsta
aðstoðarforsætisráðherra og
verður æðsti ráðherra efna-
hags- og fjármála í nýrri stjóm
Sergejs Stepashíns forsætis-
ráðherra.
Stöðuhækkun Zadomovs
kom mörgum á óvart þar sem
búist hafði verið við að Alex-
ander Zhúkov, formaður fjár-
laganefndar dúmunnar, neðri
deildar þingsins, myndi hreppa
embættið. Míkhaíl Kasjanov,
helsti samningamaður Rússa í
viðræðunum við erlenda lánar-
drottna, var skipaður fjármála-
ráðherra í stað Zadomovs.
Keuters
ANC spáð stórsigri
SUÐUR-Afríkumenn ganga að
kjörborði eftir viku og ný skoð-
anakönnun bendir til þess að
Afríska þjóðarráðið (ANC) sé
nú með 65% fylgi og mjög ná-
lægt því að tryggja sér tvo
þriðju þingsætanna, sem myndi
gera því kleift að breyta stjórn-
arskránni án stuðnings annarra
flokka. Sljómarandstaðan segir
svo mikið fylgi stjórnarflokks-
ins geta stefnt lýðræðinu í
hættu.
Suður-afrísk kona skrýðist
hér höfúðbúnaði með mynd af
Nelson Mandela forseta á kosn-
ingafundi ANC nálægt Jóhann-
esarborg í gær.