Morgunblaðið - 10.06.1999, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 10. JÚNÍ 1999 67
FÓLK í FRÉTTUM
TO Kill a Mockingbird er fyrsta stórvirki hins áreiðanlega og trausta
fagmanns, Roberts Mulligan. Peck stóð sig heldur ekki slælega, vann
sín fyrstu og einu Óskarsverðlaun fyrir túlkun á Suðurríkjaiögmanni
sem hættir öllu fyrir réttlætið.
RUTH Gordon og Natalie Wood (fyrir aftan) léku móður og dóttur í
„Inside Daisy Cover“ frá árinu 1965. Gordon, sem hét réttu nafni Gar-
son Kanin, var að halda upp á hálfa öld í skemmtanaiðnaðinum þegar
myndin var tekin upp.
ROBERT MULLIGAN
EINN þeirra fáu leikstjóra sem
komust í gegnum harðan skóla
beinnra sjónvarpsútsendinga á
sjötta tug aldarinnar er New
York-búinn Robert Mulligan
(f.’25). Að stjórna leikritum jafn-
óðum og þau komu fyrir sjónir
sjónvarpsáhorfenda var aðeins á
færi bestu tæknimanna, leikara
og ekki síst leikstjóra. Ein slæm
mistök, og ferillinn í rúst, það
var ekki flóknara en það. Mulli-
gan er sonur lögreglumanns og
stundaði háskólanám er seinni
heimsstyrjöldin skall á. Var kall-
aður í herinn og þjónaði landi
smu í harðsnúnu fótgönguliði
flotans. Er hildarleikurinn var
að baki, hugðist hann læra til
prests en lenti í snatti hjá CBS-
sjónvarpsstöðinni en var orðinn
einn af bestu leikstjórunum á
þeim bæ síðla á fimmta áratugn-
um. Hlaut m.a. Emmy-verðlaun-
in ‘59-60 fyrir Tunglið og tíeyr-
inginn e. Somerset Maugham.
Líkt og starfsbræðra hans
flestra lá leið MuIIigans vestur
til Hollywood þar sem hann
vakti þegar athygli með
frumrauninni, Fear Strikes Out
(‘57). Með henni hófst löng og
gifturík samvinna Mulligans og
framleiðandans Alans J. Pakula,
sem síðar meir sneri sér einnig
að leikstjórn með góðum ár-
angri. Fyrsta kvikmynd Mullig-
ans ijallar um umgan mann
(Anthony Perkins) sem er
neyddur til að feta í fótspor föð-
ur síns (Karl Malden) og gerast
hafnaboltaleikmaður. Þeir þykja
báðir standa sig einstaklega vel
og var myndinni vel tekið af
gagnrýnendum og almenningi.
Næstu myndir hans voru The
Rat Race (‘60), Come September
(‘61), The Great Impostor (‘61)
og The Spiral Road (‘62), allt
vandaðar og vellukkaðar mynd-
ir en ekki rismiklar, frekar en
Hafnarbíó, sýningarstaður
þeirra hérlendis. Síðan kemur
hans besta mynd, klassíkin To
Kill a Mockingbird (‘62). Með
henni lauk samningi hans hjá
Universal. Þeir Pakula héldu til
New York þar sem þeir gerðu
smellinn Love With a Proper
Stranger (‘63) með Steve McQu-
een og Natalie Wood, bæði í
hópi vinsælustu leikara þessa
tíma. McQueen fór einnig með
aðalhlutverkið í Baby the Rain
Must Fall (‘63), þar sem hann
sýndi stórleik í hlutverki manns
sem er nýbúinn að afplá.na fang-
elsisdóm en fínnur ekki fótum
sínum forráð. Hin hæfileikaríka
og fagra Woods fór einnig með
hlutverkið í Inside Daisy Clover
(‘65), óvenju tregafullri mynd
um táningsstúlku sem vill slá í
gegn í Hollywood. Kvænist í
þeim tilgangi ungri sljörnu á
uppleið (Robert Redford), en
ROBERT Mulligan við tökur hálfgleymdrar perlu, Love With the
Proper Stranger, utan við Empire State ‘62.
draumarnir breytast í harmleik.
Dulítil sápa en Woods er engu
að síður stórkostleg. Up the
Down Staircase (‘67) er athyglis-
verð og raunsæ mynd um bar-
áttu kennara (Sandy Dennis) í
sorahverfí í New York. Dennis
þótti mér jafnan einstaklega
hvimleið leikkona. The Stalking
Moon (‘68) var vissulega óvenju-
legur vestri en olli ekki þeim
þáttaskilum sem af honum var
ætlast. Gregoi-y Peck leikur
könnuð í riddaraliðinu sem
bjargar hvítri konu og syni
hennar úr höndum indíána.
Drenginn átti hún með einum
kvalara sinna (Robert Foster),
sem fylgir þeim í humátt. Hún
er þá minnisstæð, þrátt fyrir
allt!
Til þessa hafði samstarf
þeirra Pakula verið rómað og í
dálæti hjá kvikmyndahúsagest-
um, en nú var komið að sam-
vinnuslitum og Pakula gerðist
sjálfur merkur leikstjóri. Fyrsta
mynd MuIIigans án hans var The
Pursuit ofHappiness (‘71), sem
segir raunasögu ungs manns
sem lendir saklaus í fangelsi.
Hún hlaut góða dóma. Þá var
komið að Sumrinu ‘42 (‘71), vin-
sælustu mynd Mulligans frá upp-
hafí. Laglegur hrollur, The
Other (‘72), sigldi í kjölfarið. Nú
var Mulligan tekinn að hægja á
sér. ‘74 gerir hann The Nickel
Ride, afspyrnu vont drama,
þjakað af mislukkuðum, listræn-
um tilburðum. Bloodbrothers
(‘78), verkamannadrama frá
New York, var skárri og gaf
Richard Gere tækifæri til að
sýna að hann væri meira en út-
litið. Engu að síður heldur slök.
Síðasta gæðamynd Mulligans
kom fyrir sjónir manna ‘78,
kvikmyndagerð Á sama tíma að
ári með Alan Alda og Ellen
Burstyn í miklum ham í þessum
ágæta tvfleik. Kiss Me Goodbye
(‘72) var döpur Hollywood-eft-
iröpun af Dona Flor og menn-
irnir hennar tveir (‘78), hressi-
legrar, brasilískrar gaman-
myndar sem fór sigurför um
heiminn. James Caan og Jeff
Bridges, þeir góðu leikarar,
fengu engu bjargað, né Sally
Field, sem komst ekki með geir-
vörturnar þar sem Sonia Braga
hafði gumpinn. Eftir þessi von-
brigði gerði þessi fyrrum pott-
þétti gæðaleikstjóri lítt eftir-
minnilega mynd, Clara’s Heart
(‘88) og The Man In the Moon
(‘91) reyndist hans síðasta verk
til þessa dags. Lítið og ljúft
Suðurríkjadrama þar sem
Reese Witherspoon sýndi strax
í sínu fyrsta hlutverki hversu
mikill töggur er í henni. Leikur
fermingarstelpu yfír sig ást-
fangna af kærasta systur sinn-
ar. Notalegur lokapunktur á
traustum og eftirminnilegum
ferli.
Sígild myndbönd
TO KILL A MOCKINGBIRD
(‘62)
★★★★
Lögfræðingur (Gregory Peck) í
Suðurríkjunum tekur að sér að
verja blökkumann (Brock Peters),
sem er saklaus grunaður um nauðg-
un. Fær bæjarfélagið upp á móti
sér. Atburðarásin einsog hún kem-
ur tveimur börnum lögmannsins
fyrir sjónir. Að flest öllu leyti vel
heppnuð kvikmyndagerð ágætrar
sögu Harper Lees um lögfræðing-
inn góða og börnin hans, sem upp-
götva leyndarmál í húsi nágrann-
ans. Peck í einu sínu besta hlutverki
(hreppti Óskarinn fyrir) og Duvall
lætur vita vel af sér í sinni fyrstu
bíómynd. Réttardramað í lokin hef-
ur ekki elst of vel (frekar en handrit
Hortons Foote), en var engu að síð-
ur gott innlegg í umræðuna um
kynþáttavandamálin ‘62.
LOVE WITH THE PROPER
STRANGER (‘63)
idck'h
Minnisstæð, sérlega vel leikstýrð
mynd um ástir tveggja ókunnugra
New York-búa. Hann (Steve McQu-
een) er djassleikari á uppleið, hún
(Natalie Wood) ósköp venjuleg, ung
stúlka. Þau verða ástfangin, hún
ófrísk og hvað er til ráða? Endur-
speglar einstaklega vel andrúmsloft
fyrri hluta sjöunda áratugarins þeg-
ar ungt fólk var að hrista af sér
aldagmla klafa og venjur. Mulligan
og aðalleikararnir gera myndina
sérstaklega viðkunnanlega, á sínum
tíma fannst manni hún einfaldlega
blátt áfram og eðlileg. Edie Adams
á góða innkomu sem fyrrum
kærasta McQueen, sem sýnir á sér
allt að því mjúka hlið sem á fátt
skylt með töffurunum sem hann var
þekktastur fyrir.
SUMARIÐ ‘42 - THE SUMMER
OF ‘42 (‘71)
★★★%
Ekki er gott að segja hvemig árin
hafa leikið þessa rómantísku endur-
minningamynd sem var sneisafull af
tilfinningum og altént bjó yfir seið-
andi þokka og eftirsjá. Söguhetjan
er táningsstrákur (Gary Grimes),
sem eyðir þessu forláta sumri ásamt
vinum sínum á eyju við Massachu-
setts á meðan stríðið geisar. Lætur
sig dreyma syndsamlega drauma um
undurfagra konu (Jennifer O’Neill),
sem bíður þess að mannsefnið henn-
ar komi heim úr styrjöldinni. Það
samband endar á tregafullan hátt.
Sorglegan og fallegan í senn, þar
sem allir hlutaðeigendur eiga þakkir
skildar fyrir að vemda fegurð slíkra
augnablika í stað þess að gera þau
væmin, klámfengin, ódýr.
Sæbjörn Valdimarsson
MYNPBÖND
Vondu
löggurnar
Sérsveitin
(S.C.A.R.)_______
Glæpamynd
★
Framleiðsla: Avi Lemer og Elie
Samana. Handrit og leiksljóm: Ken
Sanzel. Kvikmyndataka: Michael Síov-
is. Aðalhlutverk: Chazz Palminteri.
100 mín. Bandarísk. Myndform, maí
1999. Aldurstakmark: 16 ár.
ÞAÐ er mjög algengt að hasar-
myndir séu byggðar á ómerkilegum
handritum og standa þær þá og
falla með út-
færslu hasarat-
riða og leikstjóm.
Hér er handrits-
höfundurinn jafn-
framt leikstjóri
og að því er virð-
ist jafn hörmu-
legur á báðum
vígstöðvum.
Helstu leikarar
lofa góðu um
myndina, en svíkja allt saman.
Þetta er ægileg klisjusúpa og alveg
óspennandi. Persónur em flatar, fá-
ránlegar og að því leyti í fullkomnu
samræmi við útlit myndarinnar og
stemmningu. Sagan er eins og dauf-
ur endurómur ótal lélegra kvik-
mynda úr fortíðinni og það er vem-
lega pirrandi að þurfa að sitja og
láta mata sig á vitleysunni.
„S.C.A.R.“ er fullkominn kostur
fyrir þá sem sækjast eftir virkilega
leiðinlegri stund fyrir framan skjá-
inn.
Guðmundur Asgeirsson
---------------
Karlavandi
Karlmenn
(Men)___________________
Drama
★★
Leikstjórn: Zoe Clarke-Williams. Að-
alhlutverk: Sean Young, John Heard
og Dylan Walsh. 92 mín. Bandarísk.
Háskólabíó, maí 1999. Aldurstak-
mark: 16 ár
MISMUNUR á stöðu karla og
kvenna í samfélaginu er viðfangs-
efni þessarar femínísku myndar.
Kynhegðun og
mismunandi sam-
félagsnorm eru í
brennidepli og
eru sjálfstæði,
frelsi og jafnrétti
sett í beint sam-
hengi við réttinn
til að skilgreina
eigið kynferði út
frá eigin forsend-
um. Þetta er ekki
ný hugmynd og þokkalega athyglis-
verð, þótt hún nægi ekki til að halda
myndinni almennilega uppi. Sögu-
þráðurinn er í andstöðu við upp-
reisnargjarnt þemað, því klisjur
vaða uppi og er gjaman stutt í
mellódramatíkina. Leikur er í
ágætu lagi og langt síðan Sean
Young hefur sést í jafn bitastæðu
hlutverki. Persónusköpun er þó
með þynnra móti og nokkuð á skjön
við raunsæislegan heildarsvip
myndarinnar. Þrátt fyrir nokkra
áberandi galla er „Men“ í þokka-
legu meðallagi.
Guðmundur Ásgeirsson
Fréttir á Netinu
vg§) mbl.is
_ALLTA/= eiTTHVAO NÝTT