Morgunblaðið - 25.07.1999, Side 20

20 SUNNUDAGUR 25. JÚLÍ 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Fj arskiptaþróunin
styrki byggðir landsins
Einkavæðing Landssímans og lagabreyt-
ingar til að tryggja heilbrigða samkeppni í
fjarskiptum verða fyrirferðarmestu verk-
efnin á næstu árum, segir Sturla Böðvars-
son, nýr samgönguráðherra, í viðtali við
Kristján Jónsson. Sturla telur koma til
greina að fjármögnun vegna stórfram-
kvæmda á borð við tvöföldun Reykjanes-
brautar verði á hendi einkaaðila.
FYRIR nokkrum áratug-
um hefðu flestir talið
vegaframkvæmdir vera
mikilvægasta svið sam-
gönguráðuneytisins en
nú er öldin önnur. Hvarvetna í iðn-
ríkjunum eru það fjarskiptin sem
sögð eru munu umbylta lífsháttum
okkar, þau eru þegar byrjuð að
gera það og skil milli tölvu-, fjar-
skipta- og fjölmiðlafyrirtækja verða
æ ógleggri. Annar hver Islendingur
á nú farsíma, lög um fullt frelsi í
fjarskiptaþjónustu tóku gildi í janú-
ar 1998 en það flækir málin hér sem
víða annars staðar að koparlagnir
og ljósleiðarakerfi á landsvísu er í
eigu Landssímans. Samkomulag
hefur ekki náðst um það hvað sé
sanngjamt verð fyrir afnotin og
hefur hlutverk Póst- og fjarskipta-
stofnunar orðið æ mikiivægara en
henni ber að fella salómonsdóma
þegar allt um þrýtur.
Um næstu áramót verða síma-
númer eign notenda en ekki Lands-
aímnBS r»rr íoAiíWrííf VGrnnv
•JÍIIIHIIÍ an»i/ tv»Jui xjriii-
tækið þá að veita keppinautunum
aðgang að grunnnetinu. I skýrslu
sem unnin var fyrir þáverandi sam-
gönguráðherra 1997 um stefnumót-
un í fjarskiptum er lagt til að
Landssímanum, sem nú er orðinn
hlutaféiag, verði ekki skipt upp í
smærri einingar. Slík uppstokkun
myndi draga úr verðmæti íyrirtæk-
isins þegar það yrði selt á markaði.
Fyrirtækið fékk sinn fyrsta
keppinaut þegar Tal hóf farsíma-
þjónustu í fyrra og nú hefur Is-
landssími bæst við. Hann hyggst
efna til fjarskiptaþjónustu um ljós-
leiðarakerfi, fyrst í samstarfi við
Reykjavíkurborg á suðvesturhom-
inu og síðan víðar á landinu.
Ferðaþjónusta er á verksviði
samgönguráðherra og þar er margt
á döfinni enda hafa gjaldeyristekjur
af ferðaþjónustu aukist hratt á síð-
ustu áratugum. I vegamálunum er
helst að gerð jarðganga auki tilfinn-
ingahitann enda um mikilvæg mál
að ræða fyrir mörg byggðarlög.
Oformlegt samkomulag var gert á
Alþingi um að göng á Austfjörðum
yrðu næst á dagskrá en hvar og
hvenær er enn óljóst. Ný vegaáætl-
un verður lögð fram í vetur. Stöðugt
er deilt um Reykjavíkurflugvöll sém
margir landsbyggðarmenn teija að
verði að vera áfram miðstöð innan-
landsflugs. Aðrir benda á óþægindi
og hættur vegna flugs yfir íbúðar-
byggð í Reykjavík; nær væri að
nýta svæðið undir mannabyggð og
flytja flugið til Keflavíkur.
Fjarskipti og ferðaþjónusta
Sturla Böðvarsson samgönguráð-
herra var spurður hver yrðu helstu
verkefnin í ráðuneytinu á kjörtíma-
bilinu.
„Mér sýnist að fjarskiptamálin
verði fyrirferðarmest. Það er alveg
ljóst að frelsið í fjarskiptamálum
hefur þau áhrif að Landssíminn er
kominn í sjálfa hringiðu samkeppn-
innar sem hann hefur ekki fyrr
þurft að takast á við. Lagabreyting-
ar til að tryggja samkeppni á þessu
sviði verða því forgangsmál.
Málefni ferðaþjónustunnar eru
einnig ofarlega á baugi, hún er vax-
andi atvinnugrein og ég legg
áherslu á að sinna henni vel. Eg
nefni kynningarmálin sem dæmi og
uppbyggingu þjónustunnar í heild.
Þar koma vegamálin sterkt inn og
jarðgangagerð. Flugþjónusta heyrir
einnig undir ráðuneytið og þróun í
málefnum flugvalla, svo og öryggis-
mál í fluginu. Hafnamál og öryggis-
mál sjófarenda þekki ég vel sem
gamall bæjarstjóri. Það er af mörgu
að taka og ég óttast því ekki að mér
muni leiðast í þessu ráðuneyti
næstu fjögur árin.“
Hvenær verður Landssíminn
einkavæddur?
„Verkefnið er svo mikið og flókið
að ég held ekki að farið verði að
selja hlutabréf í Landssímanum
fyrr en á næsta ári, annað tel ég
ekki vera raunhæft. Undirbúning-
urinn þarf að vera góður. Aður en
íanó verour ao seijá nluí í iyríriæK-
inu er mikilvægt að fyrir liggi niður-
staða af rekstri þessa árs, fyrr er
óskynsamlegt að gera ráð fyrir að
kaupendur séu reiðubúnir að slá til.
En ég tel að það eigi að hraða söl-
unni sem mest.“
Er skoðanamunur í málinu milli
Framsóknarflokksins og Sjálfstæð-
isflokksins, er deilt um tímasetn-
ingu sölunnar?
„Ég held að það sé ekki mikill
skoðanamunur. Eg get ekki svarað
fyrir Framsóknarflokkinn en í
stjórnarsamningnum er kveðið
skýrt á um að sala á Landssímanum
verði undirbúin og ekkert hefur
komið fram sem bendir til þess að
samstarfsflokkur okkar sjáifstæðis-
manna sé ekki reiðubúinn að standa
að sölunni.
Tíminn fram á næsta ár er ekki
langur, nokkrir mánuðir. Sjálfur tel
ég að salan eigi að fara fram í
áföngum en þessi mál eru öll í at-
hugun og ég vil á þessu stigi ekki
tjá mig meira um útfærsluna. Sam-
komulagi þarf að ná um hana.“
Landssímanum ber skylda til að
tryggja góða fjarskiptaþjónustu um
iand allt. Væri rétt að tryggja með
lagasetningu að keppinautamir
tækju á sig sams konar skyldur svo
að jafnræðis sé gætt þegar búið
verður að einkavæða Landssfmann?
„Þessa þjónustu þarf að tryggja
um ailt land. Um næstu áramót
verður sú breyting að Landssíman-
um verður skylt að hleypa öðrum
símafyrirtækjum að með sín númer
inn á dreifikerfin og um leið eignast
notendur sitt símanúmer, það verð-
ur ekki eign símafyrirtækisins.
Þetta verður mikilvæg breyting fyr-
ir keppinauta Landssímans.
Það sem ég segi ráðamönnum
fyrirtækisins er að þeir skuii gera
þetta eins fljótt og hægt sé og
þannig að það verði neytandanum
til góða. Asinn má hins vegar ekki
vera svo mikill að við neyðum fyrir-
tækið til að standa að breytingunni
á óhagkvæman hátt, það gæti kost-
STURLA Böðvarsson samgönguráðherra
Morgunblaðið/Jim Smart
að að þjónustan við keppinautana
yrði dýrari en ella. Þann aukakostn-
að borga á endanum neytendur og
hálft ár í þessu sambandi getur
varla riðið baggamuninn fyrir
kegpinautana.
Ég held að Landssíminn hafi átt-
að sig á því hvað til hans friðar
heyrir í þessum efnum og muni
bregðast við samkeppninni, vitandi
um þá gagnrýni sem heyrst hefur.
Ég hef mikla trú á starfsmönnum
hans og tel að stofnanabragurinn
hverfi smám saman fyrir tilstuðlan
stjóméndanna.
Ég hef rætt um að nú þegar
Reykjavíkurborg efnir til samstarfs
við Íslandssíma og stefnt er að upp-
byggingu á nýju dreifikerfi á þeim
vettvangi verði menn að gæta þess
að fjárfesta ekki um of. Þá er ég
með dreifíkerfin í huga vegna þess
að á endanum verða það neytendur
sem borga brúsann. Segjum að hver
útgerð byggði sína eigin höfn, ekki
þætti neitt vit í því. Nýtingin yrði
svo léleg og það er þetta sem ég á
við þegar ég hvet til varkárni í fjár-
festingum í dreifikerfum. Ég fagn-
aði því hins vegar frá upphafi að
fleiri fyrirtæki kæmu inn á markað-
inn, að til væru menn sem hefðu
kjark og vilja til að sinna þessari
þjónustu en fannst eðlilegt að
hvetja til að menn nýttu vel dreifi-
kerfin, neytendum til hagsbóta. Við
þurfum og ætlum að opna kerfin og
því tel ég ástæðulaust að byggja
upp mörg ljósleiðarakerfi hlið við
hlið.
Þetta má ekki verða nýtt loðdýra-
eða fiskeldisævintýri á sviði fjar-
skiptaþjónustu. Ég geri mér vel
grein fyrir mikilvægi þess að
tryggja sem fyrst fulit frelsi í þess-
um viðskiptum. Þetta hef ég sagt
margoft eftir að ég tók við embætti.
Ég er þá að hugsa um hagsmuni
neytandans, ekki Landssímans.
Hins vegar er það skyida mín sem
handhafa eina hlutabréfs Landssím-
ans að sjá til þess að fyrirtækið
verði sem öflugast; þannig aukum
við verðmæti þess og tryggjum að
eigandinn, ríkið, fái sem mest fyrir
það.
Á sama hátt er eðliiegt að reyna
að nýta dreifikerfi í fjarskiptum
sem best með því að tryggja í lög-
gjöf að símafyrirtæki eigi öll aðgang
að dreifikerfi hvers annars gegn
eðlilegu gjaldi. Ég á þá við GSM-
símakerfin, ljósleiðara og aðra þjón-
ustu.
Þess vegna tel ég að breyta þurfi
fjarskiptalöggjöfinni og lögunum
um Póst- og fjarskiptastofnun til að
tryggja að samkeppni verði og þá
ekki bara hér í Kvosinni í Reykjavík
heldur í landinu öllu. Þjónustufyrir-
tæki eiga mikið undir því að geta
fengið síma- og gagnaflutningsþjón-
ustu um allt Island. Ég held því að
eitt allra mikilvægasta byggðamálið
sé nú að byggja upp fjarskiptakerf-
ið hér þannig að allir landsmenn
hafi góðan aðgang að því, þetta sé
ekki síður mikilvægt en að byggja
upp vegakerfið. Þessu hyggst ég
vinna að og vænti þess að þeir sem
vilja leggja fjármuni í uppbyggingu
þessar þjónustu, þ.á m. Reykjavík-
urborg, hafi skilning á því að það er
best fyrir þjóðina að hægt sé að
flytja gögn jafn auðveldlega um allt
Island. Þetta er að mínu viti algert
grundvallaratriði."
Byggðastefna og fjarvinna
Fjarkennsla og fjarvinna eru
lausnir næstu aldar, segja menn. Þá
muni starfsstöðvar fólks geta verið
nánast hvar sem er á landinu. Verð-
ur þetta hin nýja byggðastefna?
„Ég er sammála því að þetta geti
orðið hin nýja byggðastefna. Kostn-