Morgunblaðið - 11.08.1999, Side 8

8 MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
TJtlit fyrir viðgerð á Litla-Bæ í Skötufirði
ALDAGÖMUL fjárborg við Litla-Bæ. Að sögn Hjörlcifs Stefánssonar, minjastjóra Þjóðminjasafnsins, er gott
hleðslugrjót við Isafjarðardjúp.
LITTLI-BÆR í Skötufírði sem stendur til að varðveita. Hægra megin
við tröðina eru tóftir hjails og mókofa.
fást í
sportvöruverslunum
um allt iand
DREIFINGARAÐILI
I .GUÐMUNDSSON ehf.

Síml: 533-1999, Fax: 533-1995
Yrði að-
gengilegt
verk
LITLI-BÆR í Skötufirði við ísa-
fjarðardjúp er eitt þeirra húsa sem
húsasafn Þjóðminjasafnsins telur
æskilegt að bjarga, samkvæmt
Hjörleifi Stefánssyni minjastjóra
Þjóðminjasafnsins.
Vonir standa til að Þjóðmiiyaráð
geti tekið ákvörðun um málið í
haust og mun Kristján Kristjáns-
son bóndi á Hvítanesi og eigandi
Litla-Bæjar vera hlynntur varð-
veislu hússins. „Kristján vill greiða
götu okkar í þessu verki og hefur
gert um það munnlegt samkomu-
lag við okkur,“ segir Hjörleifur.
Ástæða þess að húsasafn Þjóð-
minjasafnsins vill ráðast í verkið
er að ástand Litla-Bæjar er betra
en annarra húsa frá sama tíma við
Isafjarðardjúp. „Fyrr á öldum
voru hús í Isafjarðardjúpi hlaðin
úr gijóti að stærri hluta en annars
staðar á landinu," segir Hjörleifur.
„Litli-Bær var hlaðinn með þessum
hætti og honum fylgja einnig mörg
önnur mannvirki einsog hesthús,
hænsnahús, túngarðar og ekki síst
er þarna margra alda gömul
hringlaga fjárborg." Hann bendir
á að ekki hafi hús af þessu tagi
verið tekið til varðveislu á Islandi.
Litli-Bær var upphaflega tvíbýli
og þar bjuggu tvær fjölskyldur um
aldamótin, hvor í sínum hluta. Þær
höfðu sitt hvort útieldhúsið, sem
að hans sögn var nokkuð sérstakt
á þeim tíma. Búið var á Litla-Bæ
til ársins 1969.
„Það eru síðustu forvöð að
bjarga bænum og mannvirkjunum
í kring,“ segir Hjörleifur. „Eg held
að þetta sé tiltölulega aðgengilegt
verkefni og ætti að taka í mesta
lagi tvö sumur að koma Litla-Bæ í
nothæft ástand. Fullsnemmt er að
segja um notagildi þess, en í mörg-
um tilvikum reynir Þjóðminjasafn-
ið að tengja slíkar minjar ferða-
þjónustu með einhveijum hætti,“
segir hann.
Sigmund í
sumarleyfí
TEIKNARINN Sigmund er í
sumarleyfí þessa dagana.
Myndir hans birtast næst í
blaðinu í byrjun september.
Bindur kransa og blandar te
Fasteignablaðið
gott í vefnað
Kristín Ellen Bjarnadóttir
UM SÍÐUSTU
helgi var mikið að
gera hjá Kristínu
Ellen Bjamadóttur, sem
rekur handverks- og list-
munagalleríið Grænu
smiðjuna í Hveragerði. Sl.
laugardag kenndi hún
fólki að binda kransa úr
íslenskum blómum og á
sunnudag var hún með
kynningu á villijurtatei í
Árbæjarsafni. Kristín var
spurð hvaða blóm hún
notaði helst til þess að
binda kransa úr?
„Við vomm á námskeið-
inu með fjórar aðaljurtir
til þess að búa til kransa
úr. I fyrsta lagi maríu-
stakk, svo loðvíði, þá
mjaðurt og loks alls kyns
berjalyng."
-Er hægt að nota hvaða
blóm sem er til þess að binda
kransa úr?
„Ég vil meina það. Þau mega
þó ekki vera mjög lítil, það er
gott að það sé stilkur á flestum
þeim blómum sem notuð eru í
kransagerð, það þarf að vera
hægt að binda þau niður en það
er raunar líka hægt með öðru
móti. Undirstöður í kransa er
hægt að búa til sjálfur með því
t.d. að vefja saman strá og/eða
nota greinar af trjám. Jur-
takransar era notaðir sem
skraut t.d. á hurðir og borð. Best
er að úða lakki yfir kransinn að
lokum, þannig helst ferskleikinn
lengur."
- Hvaða jurt hefur þú mestar
mætur á?
„Fífan er mjög skemmtileg
jurt, ég nota hana bæði í kransa
og vefnað. Ég nota líka mikið
vallhumal og maríustakk í
kransa. Vallhumallinn er svo fal-
legur. Nú standa þessar jurtir í
fullum blóma. Maríustakkurinn,
þessi sem ræktaður er í görðum,
er svo stórvaxinn og fyllir því vel
í kransa. Sá villti og smágerðari,
hann er góður í te.“
- Hvaða jurtir aðrar notar þú
í te?
„Ég blanda sex mismunandi
teblöndur. Það er fjallkonute,
konute, morgunte, kvöldte,
hversdagste og kvefte. í þessar
blöndur nota ég meðal annars
blóðberg, fjallagrös, ijúpnalauf
(sem era litlu blöðin á holtasól-
ey), eltingu, birkilauf, ljónslappa
og sigurskúf.“
-Hvers þarf fólk einkum að
gæta þegar það tínirjurtirí te?
„Það er mismunandi á hvaða
tíma á að tína jurtir, allt eftir
tegundum. Margar á að taka
fyrir blómgun, þá era bara notuð
blöðin, en aðrar er hægt að nota
að fullu. Það sem þarf að passa
er að klippa jurtimar, en ekki
rífa upp með rótum, og grisja
þannig að ekki verði
skallar eftir í náttúr-
unni. Ekki taka allt á
einum stað. Það er
bæði kurteisi við nátt-
úruna og hyggindi
sem í hag koma, ef fólk ætlar að
leita á sama staðinn aftur.“
- Eru þessar teblöndur ætl-
aðar við einhverjum sjúkdóm-
um?
„Nei, ekki beint sjúkdómum,
en t.d. kvefte er búið til úr slím-
losandi jurtum sem hreinsa önd-
unarveginn og hjálpa því til að
losna við kvef. Það er líka hægt
að nota það te í fyrirbyggjandi
skyni. Kvöldteið er þægilegt og
róandi fyrir svefninn og er vin-
sælt. Margir hafa hlegið að nafn-
►Kristín Ellen Bjarnadóttir
fæddist árið 1961 í Reykjavik.
Hún stundaði nám í fjölbrauta-
skóla á listasviði og fór síðan
til Danmerkur í listnám. Hún
lauk prófi sem textíl-hönnuður
frá Kunsthaandverkerskolen í
Kolding í Danmörku 1987. Hún
hefur starfað við listgrein sína
og árið 1993 opnaði hún ásamt
sjö konum Grænu smiðjuna í
Hveragerði, sem er handverks-
og listmunagallerí en einnig
opin vinnustofa. Síðustu þrjú
ár hefur Kristín rekið Grænu
smiðjuna ein.
inu konute, en það er samsett úr
bólgu - og bjúgeyðandi jurtum
og þær koma reglu á kvenlega
starfsemi líkamans og hjálpa því
bæði konum á breytingaaldri og
þeim sem eiga við tiðaóreglu að
stríða. Morgunte er frískandi
blanda en um leið vatnslosandi.
Það er úr birki og eltingu og sú
blanda er góð til að losa lík-
amann við aukavatn. Eltingin
myndar líka kalk í beinunum."
- Hvar lærðir þú svona mikið
um íslenskar jurtir?
„Það vora tveir grasafræðing-
ar með í starfsemi Grænu smiðj-
unnar í upphafi. Þeir byggðu
sínar teblöndur á gömlum ís-
lenskum hefðum og ég er að
halda því á lofti. Einnig hef ég
lesið mér tO um jurtafræði."
-Ertu alveg hætt að sinna
textíI -fræðunum sem þú lærðir í
Danmörku ?
„Nei, en á sumrin fer tíminn
mest í að tína jurtir í te og
skreytingar. Ég nota skamm-
degistímann í listiðnaðinn.
Markmið Grænu smiðjunnar er
að taka eingöngu inn íslenskt
handverk sem er þá unnið úr
náttúrlegum efnum. Ég reyni í
minni vinnu að endurnýta efni,
ég vef til dæmis úr dagblöðum,
þar á meðal úr Morgunblaðinu
- Fasteignablaðið er
mjög gott tfl þessara
nota, það er svo lit-
glatt. Úr blöðunum bý
ég tfl diskamottur og
dúka. Ég var að
hanna bókamerki úr þessum
efnivið núna um daginn. Einnig
nota ég efni sem era afgangs í
skinnaiðnaði og hjá prjónastof-
um. Ég bý til pappír úr sjúkra-
skýrslum sem búið er að kurla
og koma frá Heflsuhælinu í
Hveragerði og í þessa blöndu
set ég svo ýmislegt, svo sem te-
jurtir og fleira. Eg bý líka til
skálar og körfur úr pappaköss-
um, ég sker þá niður í ræmur og
flétta úr þeim. Þannig verður
mér margt að efniviði."
Verður
margt að
efniviði