Morgunblaðið - 09.12.1999, Síða 60

MORGUNBLAÐIÐ
^ J FIMMTUDAGUR 9. DESEMBER 1999
UMRÆÐAN
Tímamót framundan
á sviði fjarskipta
ÞRÓUN fjarskipta á
undanförnum árum
hefur verið undraverð.
Því er spáð að fjar-
skipta- og upplýsinga-
iðnaðurinn muni í upp-
hafi nýrrar aldar leggja
stærri skerf til aukins
^.hagvaxtar, aukinnar
^velferðar og nýrra at-
vinnutækifæra í lönd-
um ESB en nokkur
önnur atvinnugrein.
Stefna stjórnvalda á
sviði fjarskipta, sér í
lagi afnám einkaréttar-
ins, hefur vegið þungt í
þessari þróun. Mikil-
vægt er að þannig verði
haldið á málum, að þessi öra þróun
verði áfram sem best nýtt öllum til
hagsbótar.
Tímamót urðu í fjarskiptum hér á
landi 1. janúar 1998. Lögbundinn
einkaréttur var þá afnuminn og sam-
keppni heimiluð á öllum sviðum
fjarskipta. Nú hillir á ný undir tíma-
^Anót á þessu sviði. í fjarskiptalaga-
frumvarpinu sem ég mælti fyrir
nýverið á Alþingi er kveðið á um að
markmið laganna sé að tryggja hag-
kvæm og örugg fjarskipti, en um leið
að efla samkeppni á fjarskiptamark-
aðinum. Þá er kveðið á um að ís-
lenska ríkið skuli tryggja sem unnt
er aðgengi allra landsmanna að
fjarskiptaþjónustu.
I frumvarpinu er haft að leiðar-
ljósi að tryggja hagkvæm og örugg
fjarskipti en einnig að efla sam-
__ íipppni á fjarskiptamarkaði. Til að
mæta þessu markmiði er m.a. litið til
eftirtalinna atriða:
• Nauðsyn þess að
tryggja samtengingu
fjarskiptaneta svo að
viðskiptavinir ólíkra
fj arskiptafyrirtækj a
geti haft samband sín á
milli.
• Nauðsyn þess að
fyrirtækjum sem eiga
fjarskiptanetið og aðra
innviði sé gert skylt að
opna aðgang að netinu
og annarri aðstöðu á
sanngjömum kjöram.
• Nauðsyn þess að
stuðla að raunverulegri
samkeppni á markaðn-
um með því að jafna
samkeppnisstöðu fjarskiptafyiú’-
tækja, t.d. með aðgangi að heimtaug.
• Nauðsyn þess að mæta þörfum
allra landsmanna um að njóta ákveð-
innar lágmarksþjónustu.
• Nauðsynþessaðávalltverðitil
öflug fjarskiptafyrirtæki á íslandi.
• Nauðsyn þess að löggjöf hamli
ekki þróun upplýsingatækni og komi
ekki í veg fyrir tækniframfarir.
• Nauðsyn þess að nýta-upplýs-
ingatæknina til að styðja við búsetu í
landinu öllu og sporná sem frekast
má gegn byggðaröskun.
Gagnaflutningsþjónusta hluti
af alþjónustu
Tryggt aðgengi landsmanna að
gagnaflutningsþjónustu, þ.á m. Int-
ernetinu, er forsenda þess að fyrir-
ætlanir ríkisstjórnarinnar um
byggðamál nái fram. Almenn sam-
skipti einstaklinga og fyrirtækja,
Fjarskipti
Við erum þjóð sem býr
í stóru landi, segir
Sturla Böðvarsson, og
að mæta þarf þörfum
allrar þjóðarinnar.
Netið, fjarkennsla, fjarlækningar,
fjai’vinnsla og fjarfundir hafa mikla
þýðingu. Aðgangur að gagnaflutn-
ingsþjónustu getur ráðið úrslitum
um búsetu, atvinnuuppbyggingu og
lífskjör í landinu. Til að tryggja að-
gengi að fjarskiptaþjónustu er lagt
til að gagnaflutningsþjónusta með
128 kb flutningsgetu, þ.e. ígildi
ISDN, verði skilgreind sem hluti af
alþjónustu. Allh- notendur eiga þá
rétt á þeirri þjónustu á viðráðanlegu
verði án tillits til búsetu.
Ymsum ákvæðum frumvarpsins
er ætlað að örva samkeppni. Fjögur
helstu eru:
• Tryggt er að notendur síma
geta haldið símanúmeri sínu án tillits
til þess hjá hvaða símafyrirtæki þeir
eru með viðskipti sín, en númera-
flutningur sem þessi er almennt tal-
inn forsenda raunverulegrar sam-
keppni í símaþjónustu.
• Tryggður gagnkvæmur að-
gangur farsímafyrirtækja að
farsímanetum hvers annars þegar
uppbygging eigin aðstöðu er talin
óraunhæf. Dæmi um það er ef um-
hverfis- eða skipulagsmál eru hindr-
Sturla
Böðvarsson
un fyrir frekai’i uppbyggingu
farsímanets. Danir og Norðmenn
hafa þegar lögbundið samsvarandi
aðgangsrétt fjarskiptafyrirtækja í
farsímaþjónustu.
• Aðgangur nýrra fjarskiptafyr-
irtækja að heimtaug er tryggður.
Aðeins eitt fjarskiptanet er til í land-
inu sem nær heim til allra notenda,
og brýnt að tryggja nýjum fjar-
skiptafyrirtækjum aðgang að því
neti til að koma í veg fyrir óþarfa
fjárfestingu í grunnnetum. I þessu
sambandi er vert að minna á að
OECD leggur áherslu á að fjar-
skiptafyrirtæki með umtalsverða
markaðshlutdeild veiti nýjum fyrir-
tækjum aðgang að heimtaugum.
• Ákvæði eru um opinn aðgang
að fjarskiptanetum og samtengingu
íjarskiptaneta. Tilgangur þeirra er
fyrst og fremst sá að tryggja að
fjarskiptafyrirtæki með umtalsverða
markaðshlutdeild geti ekki útilokað
önnur fyrirtæki frá mai’kaðinum.
Vegna þeirrar sérstöðu að eitt fyrir-
tæki á allt dreifikerfið, fjarskiptanet-
ið sjálft, er mikil áhersla lögð á
reglur sém tryggja aðgang nýrra
fyrirtækja að netinu og reglur sem
kveða á um rétt og skyldu fjai’skipta-
fyrirtækis til að tengja net sitt
fjarskiptaneti annarra fyrirtækja.
Staða Landssíma
Islands hf.
í umræðu um skipulag fjarskipta-
markaðarins og stöðu Landssíma Is-
lands kemur oft upp spurningin
hvort skynsamlegt sé að skilja það
sem í daglegu talið er nefnt grunn-
net frá annarri starfsemi fyrirtækis-
ins og fela sérstakri ríkisstofnun
rekstur þessa nets. Ef Landssíminn
væri leystur undan rekstri á grunn-
netinu er ljóst að fyrirtækið kynni að
fara að fordæmi annarra sem bjóða
fjarskiptaþjónustu og byggja upp
eigin fjarskiptanet á ábatasömustu
markaðssvæðunum. Ríkið sæti þá
uppi með netþjónustu út um lands-
byggðina. Við þær aðstæður væri
TWlNIAB
The Leader In Sports Nutrition* *
KYNNIR
íslandsmeistaramótið
í vaxtarrækt 1999
Broadway Hótel íslandi,
sunnudaginn 12. desember.
Forkeppni kl. 13.00
verð kr. 500.-
Úrslit kl. 20.00,
húsið opnar kl. 19.00
verð kr. 1.500.-
Matur, heilsuhlaðborð
og úrslit, borðhald hefst
stundvíslega kl. 18.00,
verð kr. 3.400.-
Borðapantanir
og forsala miða
á Broadway, Hótel íslandi

I verslunum Lyfju bjóðum við nú glæsilegt
úrval snyrtivara frá heimsþekktum fram-
leiðendum, s.s. Clarins, Clinique, Estée
Lauder, Gucci, Van Gils, Max Factor,
• —n Bourjois o.fl.
Bjóðum einnig þekkt ilmvötn í miklu
úrvali á stórlækkuðu verði fram til
veruleg hætta á að ekki verði tryggð-
ar sömu tæknilegu framfarh’ eða
þjónusta og á höfuðborgarsvæðinu. I
því samhengi má minna á stöðu
RARIK á raforkumarkaði, og vanda
fyrirtækisins með dreifikerfi í sveit-
um. Þá er vert að vekja athygli á því,
að ekkert þeirra r-íkja innan Evrópu
sem hefur verið að einkavæða síma-
fyrirtæki gerir ráð fyrir að skilja
grunnkerfið frá þjónustunni, hvorki
þannig að ríkið eigi það og reki, né
þannig að um það sé stofnað sérstakt
hlutafélag í eigu óskildra aðila og
ótengt þjónustufyrirtækinu.
Ymsar nýjungar í flutningskerfinu
eru enn að mestu bundnar við þétt-
býlisstaði, svo enn vantar á að hinum
dreifðari byggðum sé tryggð viðun-
andi þjónusta. I frumvarpinu er mið-
að við að stíga skref til að bæta þar
úr þar sem ákveðið er að fella gagna-
flutningsþjónustu undir alþjónustu-
kvöð og tryggja þannig að allir eigi
kost á ISDN-þjónustu eða sambæri-
legum flutningshraða. Enn liggur
ekki fyrir hvaða fjárfestinga er þörf í
flutningskerfinu, en þar er þó fyrir-
sjáanlega um verulegar fjárfestingar
að ræða.
Ein þjóð í stóru landi
Það er ljóst að öflug, góð og hag-
kvæm fjarskipti munu skipta okkur,
einstaklinga, fyrirtæki og þjóðina
alla miklu máli í framtíðinni. Okkur
ber skylda til að hafa í huga að við
búum eyland sem er fjarri öðrum
löndum, en getum með öflugum
fjarskiptum ávallt verið í miðri rás
atburðanna. Um leið ber okkur að
muna að við erum þjóð sem býr í
stóru landi og að mæta þai’f þörfum
allrar þjóðarinnar, óháð því hvar
menn kjósa að búa. Fjarskiptin
leggja upplýsingaþjóðfélaginu til
sjálft vegakerfið. Breytingarnar eru
gífurlegar og það er því von mín að
ný fjarskiptalög varði veginn til betri
lífskjara á íslandi.
Höfundur er samgönguráðherra.
5$
r Frábærir
teamkvæmiskjólar
og dragtir
til sölu eða leigu,
í öllum stærðum.
Ath! eitt í nr.
Fataleiga
Garðabæjar
Sími 565 6680
Opið 9-16, lau. 10-12
Fyrirtækið
ÚTGÁFA Á ÍSLENSKU
telur að bókaverð sé of hátt.
fslenskar þýðingar eru stundum 4-7
sinnum dýrari en erlenda útgáfan.
www.tunga.is

Bókin um
Louisu
Matthíasdóttur
Kojmin í
BUDIR
Kynningarverð
í desember
8.980 kr.