Morgunblaðið - 20.01.2000, Qupperneq 12

12 FIMMTUDAGUR 20. JANÚAR 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
45 hrossum á Ármótum í Rangárvallasýslu fargað vegna langvarandi hirðuleysis skoífíög8 uí MfjSÍid m'Índ-
Hrossunum ekki við
bjargandi að mati fagfólks
„PAÐ var mat fagfólks að þessi
hross ættu ekki afturkvæmt til eðli-
legs lífs, svo illa voru þau komin af
vanfóðrun,“ segir Katrín Andrés-
dóttir, héraðsdýralæknir í Suður-
landsumdæmi, um þau 45 hross á
bænum Armótum í Rangárvalla-
hreppi sem yfirvöld létu farga á
föstudag, vegna langvarandi hirðu-
leysis. Þorkell Steinar Ellertsson,
bóndi á Armótum, vísar hins vegar
öllum ásökunum um hirðuleysi á bug
og segir ótrúlegt að yfirvöld hafi
leyft sér að fara inn á jörð sína og
drejia hrossin.
A Armótum eru eftir um tvö
hundruð hross og hátt í hundrað
nautgripir og er meðferð á þeim nú
undir eftirliti.
„Vonandi þarf ekki að farga fleiri
hrossum á bænum en hreppurinn sér
um fóðrun þar þangað til viðunandi
lausn finnst," segir Katrín.
Katrín segist aldrei hafa séð jafn
margar skepnur í svo slæmu ástandi.
Tilboð
25% afsláttur
fimmtudag • sunnudags
ÍSXKNXSKÓI^
Teg. 2451. Litir rouðir og bláir
Stærðir 25-35
-VwJ-éibrtW:-
Verð nú 3.795,-
Teg. Jip 21901. Utur bordo
Stærðir 26-40
Vwið aðm íið J.'JTIi,-
Verð nó frá 2.995,-
Stærðir 18-24
Jíerð4ður*9957
Verð nú 2.995,-
> Moonboots. Litlr gráir, i
Stærðir 25-35
UeiSUkirtm?
Verð nú 2 J 95,-
Takmarkao magnl
STEINAR WAAGE
SKOVERSLUN
DOMUS MEDICA
! við Snorrabraut - Reykjavík
Sími 551 8519
KRINGLAN
Kringlunni 8-12 - Reykjavík
Sími 568 9212
45 hrossum á bænum Armótum í Rangár-
vallasýslu var fargað síðastliðinn föstudag,
sökum langvarandi hirðuleysis og vanfóðr-
unar. Birna Anna Björnsdóttir kynnti sér
málið og ræddi meðal annars við héraðs-
dýralækninn í Suðurlandsumdæmi sem
segist aldrei hafa séð jafn margar skepnur í
*
svo slæmu ástandi og bóndann á Armótum
sem vísar ásökunum um hirðuleysi á bug.
„Þetta er það versta sem ég hef
komist í og það er umfang málsins
sem gerir þetta svona hrikalegt.
Sem betur fer er þetta undantekn-
ingartilfelli en mér finnst alveg
hræðilegt að horfa upp þetta. Ég hef
áður lent í svona málum, en það hef-
ur yfirleitt verið hægt að koma þeim
í höfn án þess að grípa til þetta rót-
tækra ráðstafana, því fólki er alltaf
gefinn frestur til úrbóta og oftast er
hægt að leysa málin án þess að mikið
beri á,“ segir Katrín.
Hún segir mál af þessu tagi erfið
því verið sé að snerta svo viðkvæman
þátt í fari manna. Hún segir mjög
ríkt í íslendingum að telja bóndann
réttmætan eiganda bús síns og að
hann megi þar af leiðandi gera það
sem honum sýnist við skepnur sínar.
Ástandið þarna sláandi
Anna Birna Þráinsdóttir, fulltrúi
sýslumanns í Rangárvallarsýslu,
segir að í nóvember hafi sýslu-
mannsembættinu borist tilkynning
frá búfjáreftirlitsmanni sveitarinn-
ar, héraðsdýralækni og eftirlits-
manni Búnaðarsambandsins, um lé-
lega umhirðu búfjár á Armótum.
„Þá fór í gang lögmælt ferli, sam-
kvæmt lögum um búfjárhald, þar
sem gefinn var frestur til úrbóta og
voru einhverjar úrbætur gerðar. Svo
barst okkur önnur tilkynning rétt
fyrir jól, frá sömu aðilum, en þá
höfðu þeim borist ábendingar um
hh-ðuleysi á bænum. Þá var farið
fram á frekari úrbætur, í sambandi
við fóðrun og umhirðu, en þær feng-
ust ekki með viðunandi hætti. Var
mat dýralækna að hrossin væru ekki
í ástandi til að þola útigöngu og að
húsakostur væri óviðunandi, þannig
að lögreglustjóraembættið hér á-
kvað, í samráði við embætti yfirdýra-
læknis, að verst höldnu skepnunum
yrði lógað, því þeim væri ekki við
bjargandi," segir Anna Bima.
„Astandið þarna var mjög sláandi.
Hestarnir voru horaðir og smáfolöld
höfð innan um stór hross, en það gef-
ur augaleið að það er ekki hægt að
láta þetta ganga saman, því stærri
hross taka meira til sín og eru yfir-
gangssöm."
Ekki þótti ástæða til að taka
andmæli bóndans til greina
Anna Birna segir að þegar ástand
skepna sé orðið svona slæmt, vegna
mikillar vanrækslu og þess að ekki
sé brugðist við kröfum um úrbætur,
þýði lítið annað en að aflífa þær, en
til þess sé heimild í lögum um búfjár-
hald. Hún segir bóndann hafa komið
fram andmælum bæði til embættis
yfirdýralæknis og lögreglustjóra en
ekki hafi þótt ástæða til að taka þau
til greina.
Anna Birna segir að málið sé méð-
höndlað eins og hvert annað sakamál
hjá lögreglunni og að nú standi yfir
rannsókn á broti á lögum um búfjár-
hald og dýraverndarlögum. Viðurlög
við brot á þessum lögum séu fjár-
sektir og jafnvel fangelsisvist, sé um
stórfelld brot að ræða, sem og svipt-
ing á leyfi til skepnuhalds.
Anna Birna segir umrætt ástand
afleiðingu langvarandi hirðuleysis.
Aðspurð segir hún að rétt gæti verið
að grípa þyrfti fyrr inn í, í aðstæðum
sem þessum, svo ekki þurfi að koma
til svo sláandi aðgerða. Hún bendir á
að í desember hafi embætti héraðs-
dýralæknis breyst þannig að nú
gegnir hann eingöngu eftirlitshlut-
verki og telur hún að sú skipan muni
breyta heilmiklu og að með henni sé
kominn grundvöllur til að taka betur
á málum af þessu tagi.
Verður til þess að svona mál
verða tekin fastari tökum
Ólafur Dýrmundsson, umsjónar-
maður búfjárverndarmála hjá
Bændasamtökunum, segir Bænda-
samtökin harma það þegar mál af
þessu tagi ganga svona langt.
„Við reynum í lengstu lög að leið-
beina mönnum um fóðrun og aðra
meðferð á skepnum og ég reikna
með að þessi bóndi hafi nýtt sér þær
leiðbeiningar, ekki síður en aðrir.
Samt fór þessi búskapur svona og ég
tel að þar hafi stærð og umfang bús-
ins skipt miklu máli.“
Ólafur segir mjög óvenjulegt að
svo mörgum skepnum sé fargað á
einu bretti, en hrossin hafi greinilega
verið í mjög slæmu ástandi og þarna
hafi verið um langvarandi vanrækslu
að ræða. Aðspurður hvers vegna
ekki hafi verið gripið í taumana fyrr
segir hann að yfirleitt sé reynt í
lengstu lög að leysa svona mál með
því að fá viðkomandi til að bæta sig.
„Þessi mál taka oft lengri tíma en
æskilegt væri, því verið er að reyna
að fá menn til þess að laga ástandið.
En þetta mál, ásamt skyldum mál-
um, verður kannski til þess að bú-
fjáreigendur athugi betur sinn gang
og að þessi mál verði tekin fastari
tökum í framtíðinni.“

■■ -. , .,
;,y % '*,
'■ ■ ■ ,

,' ->.Í'C»~á Vr'I'

Hross á beit
Morgunblaðið/RAX
búnaðarráðuneytinu.
„Þá verður þessu ferli væntanlega
flýtt, einmitt til að svara þeirri gagn-
rýni að menn komist allt of lengi upp
með að gera ekki nægilega miklar
úrbætur, fái þeir athugasemdir. I
sumum þessum málum er líka ekki
um annað að ræða en að menn hætti
búskapnum, því þeir hafa hreinlega
ekki tök á því að bæta ástandið."
Ólafur segir bændur telja mikil-
vægt að farið sé vel með búfé og seg-
ir hann slæmt hvemig svona mál, þó
fá séu, skaði ímynd búfjáreigenda.
„Búfjárverndarmál hér á landi eru
almennt í tiltölulega góðu lagi, bú-
fjáreigendur skipta þúsundum og
svona mál eru mjög fá. En þau koma
upp á hverju ári, þannig að við meg-
um hvergi slaka á eftirlitskerfi okkar
og því miður eru til búfjáreigendur
sem sniðganga skikkanlega búfjár-
vernd og eru sumir þeirra mjög erf-
iðir viðureignai'.“
Ólafur segir það víða vandamál að
menn séu með of mörg hross, en ekk-
ert sérstakt leyfi þurfi til að halda
búfé hér á landi og að engar reglur
séu til sem takmarki fjölda skepna,
nema sumstaðar í þéttbýli, þar sem
sérstakar samþykktir gilda.
„A þeim jörðum þar sem er allt of
mikið af skepnum og menn ráða ekk-
ert við hlutina, þyrftu að vera ein-
hverjar hömlur á fjölda.“
Hann segir að stærð beitilands
geti þó verið takmarkandi þáttur og
að samkvæmt núverandi lögum sé
hægt að láta gera svokallaða ítölu í
beitilandið. Þá er kannað hversu
margt búfé landið er talið þola og í
framhaldi af því eru gefin tilmæli um
leyfilegan fjölda búfjár á jörðinni.
Bóndinn vísar ásökunum á bug
Þorkell Steinar Ellertsson, bóndi
á Armótum, vísar öllum ásökunum
um hirðuleysi og vanfóðrun á bug.
„Hrossin voru vel fóðruð og ég efast
um að nokkurs staðar á Islandi hafi
verið gefið jafn mikið fóður og á Ar-
mótum. I þrjú hundruð hrossa stóði
er alltaf hægt að finna einhverja ein-
staklinga sem af ýmsum ástæðum
verða útundan og því er ekki að
leyna að þessi harðindakafli sem
gekk yfir Suðurland í byrjun desem-
ber flýtti fyrir því að lin trippi
grenntust. Ég hef haldið hross í ára-
tugi og leyfi mér að fullyrða það að
héraðsdýralæknirinn á Suðurlandi
er vanhæfur til að meta ástand á
hrossum,11 segir Þorkell Steinar.
Þorkell Steinar segir ótrúlegt að
yfirvöld skuli hafa leyft sér að fara
inn á jörð sína og drepa hrossin, en
hann hafi verið fjarverandi daginn
sem þeim var fargað. Hann hafi beð-
ið sýslumann um frest sem ekki var
gefinn.
„Það er með ólíkindum hversu
mikil valdbeiting og ofbeldisgjörð
þetta er, frá minni hálfu séð, að yfir-
völd skuli fara inn á lendur manna
með þessum hætti þegar þeir eru
ekki einu sinni viðstaddir,“ segir
Þorkell Steinar.
Hann segist ætla að leita réttar
síns og að það sé í athugun með
hvaða hætti það verði gert.
Bæjarstjórn Reykjanesbæjar samþykkir tillögu um Hitaveitu Suðurnesja
Vilja kanna hagkvæmni þess að
gera Hitaveituna að hlutafélagi
PÓSTSENDUM SAMDÆGURS
BÆJARSTJÓRN Reykjanesbæjar
vill láta athuga hvort fysilegt sé að
breyta Hitaveitu Suðurnesja í hluta-
félag. Ellert Eiríksson bæjarstjóri
sagðist, í samtali við Morgunblaðið,
ætla að senda öllum sjö eignaraðilum
hitaveitunnar bréf í dag, þar sem
óskað yrði eftir því að skipuð yrði
undirbúningsnefnd, sem mundi fara
yfir kosti og galla þess að gera Hita-
veituna að hlutafélagi.
„Við teljum að það sé tímabært að
hefja þessa vinnu nú,“ sagði Ellert.
„Sérstaklega ef það reynist rétt að
iðnaðarráðuneytið sé með í smíðum
frumvarp sem kveði á um það að
orkufyrirtæki skuli gerð að hlutafél-
ögum.“
Ellert sagðist sjálfur búast við því
að á næstu árum myndu orkufyrir-
tæki þróast út í hlutafélög og að sam-
fara því myndi markaðurinn opnast
meira. Hann sagði ekki ólíklegt að
innan fárra ára gæti t.d. Hitaveita
Suðumesja selt orku til annarra
landshluta í gegnum sérstakar orku-
flutningslínur, sem orkufyrirtækjum
yrði boðið að tengjast.
Felur í sér ýmsa
möguleika
„Við sjáum það í hendi okkar að
þetta verði þróunin og viljum því
vera vel undirbúin.“
Hitaveita Suðurnesja er í eigu sjö
aðila, þ.e. Reykjanesbæjar, sem á
52%, Ríkissjóðs sem á 20%, Grinda-
víkur sem á 11%, Sandgerðis sem á
7%, Gerðahrepps sem á 6%, Vatns-
leysustrandarhrepps sem á 3,5% og
Hafnarhrepps sem á 0,5%.
„Það felur í sér ýmsa sóknarmögu-
leika fyrir hitaveituna að gera hana
að hlutafélagi. Til dæmis gæti hún
farið í samstarf við önnur sveitarfél-
ög - við vitum að Hafnarfjörður,
Garðabær og Bessastaðahreppur
hafa sýnt því áhuga.“
Ellert Éiríksson sagði ekki tíma-
bært að ræða það hvort bæjarsjóður
Reykjanesbæjar myndi selja eitt-
hvað af sínum hluta þegar og ef hita-
veitan yrði gerð að hlutafélagi. Hann
sagði að það gæti alveg komið til
greina að kaupa stærri hlut, eins og
að selja.
„Það sem stendur til að gera er að
kanna mjög ítarlega kosti þess að
gera hitaveituna að hlutafélagi og þá
ræður það mestu hvort það verður til
hagsbóta fyrir sveitarfélögin og íbúa
þeirra. Við ætlum ekki að fara út í
þetta til að tapa á þessu.“
Ellert sagði þetta hinsvegar allt
undir því komið hvort eignaraðilarn-
ir vildu stofna undirbúningsnefnd,
en hann sagði að allir 7 aðilarnir
þyrftu að samþykkja það, því sam-
kvæmt lögum hitaveitunnar hefðu
þeir allir neitunarvald í málum sem
þessum.