Morgunblaðið - 07.03.2000, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 7. MARS 2000
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Með tertu-
spaða að
vopni
Morgunblaðið/Kristján
Krákan, refurinn og hænan þjarma að Gosa.
Brúðulist
LEIKLIST
Leíkfélag I! 1 önriiióss
FRUMSÝNING
Höfundur: Hjörleifur Hjartarson.
Leikstjóri: Þröstur Guðbjartsson.
Föstudagur, 4. mars 2000.
FRUMSÝNING á Skugga-Sveini
er rétt að bresta á þegar áhorfendur
ganga í salinn. Leikendur eru ýmist
spenntir eða kvíðnir, rólegir eða
stjarfir. Allt eftir reynslu og upplagi.
Leikstjórinn er ungur leiklistarnemi
að sunnan, uppteknari af sjálfum sér
en Skugga-Sveini og sumir leikend-
anna hafa hugann íremur við gleð-
skapinn sem tekur við að frumsýn-
ingu lokinni en sýningunni sjálfri.
Leikendur Skugga-Sveins eru
þversnið af bæjarfélaginu; yflrlög-
regluþjónninn, bæjarfulltrúinn,
skólastjórinn, sjómaðurinn, einstæð
móðir og svo hinir og þessir sem ekki
eru nánar skilgreindir en hafa greini-
lega sínu hlutverki að gegna.
Leikurinn um Skugga-Svein hefst
á sviðinu en við erum enn að tjalda-
baki og fylgjumst með því sem gerist
meðal leikendanna milli þess sem þeir
bregða sér inn á svið til að púa í
skeggið, hrista atgeir eða syngja
dúett. Yfir öllu þessu vakir sýningar-
stjórinn sem fær alla til að skjálfa á
beinunum ef ekki er rétt að öllu stað-
ið.
Þetta er í stórum dráttum um-
gjörðin að leikriti Hjörleifs Hjartar-
sonar Frumsýningu sem Blönduós-
ingar frumsýndu á föstudagskvöldið
var. Hin eiginlega atburðarás verks-
ins snýst þó ekki um Skugga-Svein
heldur lauslæti skólastjórafrúarinnar
Sigurlaugar Beck, sem einnig er bæj-
arfulltrúinn og hefur haldið við yfír-
lögregluþjóninn sem einnig er hand-
boltastjama bæjarins. Smugusjó-
maðurinn Krummi sem hlaupið hefur
í skarðið sem brunavörður er einnig
yfir sig hrifinn af Katli skræk, þ.e.a.s.
leikkonunni Helgu og Skugga-
Sveinn, skólastjórinn Kjartan Beck,
hefur mestar áhyggjur af því að at-
geirinn gleymdist í jeppanum og er á
leiðinni norður á Sauðárkrók. Fyrir
vikið verður hann að berjast með
tertuspaða fram að hléi. Sminkan,
Elsa, hefur skiljanlega mestar
áhyggjur af því að myndbands-
upptaka af henni í innilegum ástarleik
í hraðbanka bæjarins hefur komist í
umferð og Grasa-Gudda, Sveinn, er
dottinn í það í öðrum þætti.
Hjörleifur samdi Frumsýningu
fyrir Leikfélag Dalvíkur og þar var
allt hermt upp á heimamenn. Hér hef-
ur sama bragði verið beitt og greini-
legt að áhorfendur kunnu vel að meta
tilvísanir í nafngreinda menn þótt allt
væri gamanið að sjálfsögðu græsku-
laust. Þannig verðui- Frumsýningin
að frumsýningu Leikfélags Blöndu-
óss á Skugga-Sveini og fær á sig
skemmtilega aukinn raunveruleika-
blæ íyrir vikið. Leikritið er samið í
nokkuð stórkarlalegum stíl og per-
sónur misjafnlega skýrar. Sumar ekki
annað en lausleg riss, aðrar rista
dýpra. Yflrbragð sýningarinnar er
fremur losaralegt af hendi leikstjór-
ans og hefði hann mátt einbeita sér
betur að framsögn einstakra leikenda
ásamt því að samræma hraða atrið-
anna. Virtist sem leikendur settu
sjálfir taktinn og fóru á köflum fram-
úr sjálfum sér. Ekki var heldur ljóst
hvaða tilgangi dansspor á milli þátta
áttu að gegna öðrum en þeim að vitna
um reynslu leikstjórans úr öðrum
leiksýningum og óskyldum.
Stór hópur leikendakemur að sýn-
ingunni og greinilegt er að leiklistar-
áhuginn er mikill á Blönduósi. Mér
var tjáð að þarna væru margir ungir
leikendur að stíga sín lyrstu skref á
leiksviði og tókst það bærilega enda
nutu þeir stuðnings hinna sem reynd-
ari eru. Reynslan er þó tvíbent vopn
og hefði leikstjórinn átt að hafa hemil
á senuþjófum og samstilla kraftana
eih'tið betur. Egill Pálsson í hlutverki
Krumma stóð sig vel og sýndi að í
honum býr efni í gamanleikara. Val-
týr Kári Finnsson gerði einnig vel í
hlutverid yfirlögi-egluþjónsins og
persóna hans var reyndar sú eina sem
fékk útreið af hálfu höfundar og var
ekki laust við hann ætti nokkra samúð
skilda í lokin þrátt fyrir merkilegheit-
in. Þá á Jófríður Jónsdóttir hrós skilið
fyrir frammistöðu sína í hlutverki
sminkunnar Elsu sem er heillegasta
persónan í verkinu af hálfu höfundar-
ins. Jófríður skilaði henni vel.
Hér er kröftug og fjörug sýning á
ferðinni sem - þegar allt er saman-
dregið - stendur undir því áliti eins
sýningargesta í lok frumsýningar að
vera „skemmtileg kvöldstund."
Hávar Sigurjónsson
LEIKLIST
Tíii fi ngu r og Le i k-
íélag Akurcyrar
GOSI
Leikbrúðusýning eftir Helgu Arn-
alds byggð á sögn C. Collody. Leik-
stjóri: Þórhallur Sigurðsson.
Brúðugerð: Helga Arnalds, Tómas
Ponzí, Þórarinn Blöndal og Hall-
mundur Kristinsson. Leikbrúðu-
sfjórnendur: Helga Arnalds, Herdís
Jónsdóttir og Þórarinn Blöndal.
Lýsing: Ingvar Björnsson. Hljóð-
mynd og tónlistarsfjórn: Kristján
Edelstein. Samkomuhúsið á
Akureyri 4. mars
SÖGUNA af spýtustráknum Gosa
þekkja vafalaust mörg íslensk
börn í einhverju formi; ef ekki af
bók þá kannski sem teiknimynd -
en þær hafa nokkrar verið gerðar í
gegnum tíðina. Helga Arnalds
byggir sýningu sína á sögunni af
Gosa, fremur lauslega þó því þótt
hún noti hluta af söguþræði þess-
arar vinsælu barnasögu er það
fremur brúðuleikhúsið sjálft, list
þess og möguleikar sem þessi sýn-
ing snýst um. Og ekki skal ég lasta
það, söguna þekkja flestir áhorf-
endur nógu vel fyrir (eða þá for-
eldrarnir sem geta fyllt upp í eyð-
urnar), en fæstir þekkja þeir
brúðuleikhús og möguleika þess
svo nokkru nemi - og fara því
margs vísari út af sýningunni.
Gestur minn á frumsýningu,
Kristján Torfi, 8 ára, var heillaður
af því sem fyrir augu bar. Athuga-
semdir hans um aðferðir, tækni og
blekkingu augans voru fjölmargar
meðan á sýningu stóð og virtist sú
hlið sýningarinnar meira áhuga-
vekjandi en söguefnið (enda þekkti
hann það vel fyrir). Sérstakan
áhuga vakti neðansjávaratriðið,
enda listilega vel útfært hjá Helgu
og aðstoðarmönnum hennar. Um
sviðið synda marglitir fiskar
kringum Gosa sem fleygt hefur
verið í sjóinn af fulltrúum hinna
illu afla. Stærðarinnar hvalur
syndir að lokum inn eftir sviðinu
og gleypir Gosa - og næsta atriði
gerist í maga hvalsins. Fiskarnir
og hvalurinn, sem Tómas Ponzí á
heiðurinn af, voru listilega vel
gerðar brúður og reyndar má það
sama segja um aðalstjörnuna:
Gosa sjálfan. Horaður, langleggj-
aður og nefmjór fór hann fumlaust
um sviðið undir öruggri hand-
leiðslu skapara síns, Helgu, og
margvíslegt samspil brúðu og ljóss
og skugga vakti aðdáun áhorfenda.
Helga Arnalds hefur áður sýnt
frábæra útsjónarsemi í brúðusköp-
un sinni og nægir þar að minna á
snúrustaurinn í Ketils sögu flat-
nefs sem Helga hefur víða sýnt við
mikla lukku. Yfirleitt hefur um-
gjörð sýninga Helgu verið einfald-
ari og smærri í sniðum en hér um
ræðir, enda sjaldnast sem sviðið
hefur verið svið atvinnuleikhúss
albúið þeim tækjum og tólum sem
slíku húsi heyrir til. Helga, leik-
stjóri hennar, Þórhallur Sigurðs-
son, og aðstoðarmenn þeirra nýta
sér hina ýmsu möguleika sem
þetta gefur. Auk áðurnefndrar
neðansjávarsenu má nefna
skemmtilegan skuggaleik af tjöld-
um beggja vegna sviðs og á bak-
sviði. Þá var upphafsatriðið þar
sem Gosi hreyfir sig einsamall
baðaður ljósum einstaklega fallega
útfært. Ingvar Björnsson sem
hannar lýsingu sýningarinnar á
sérstakt lof skilið.
Þetta mun vera fyrsta fullburða
leikbrúðusýning sem sýnd er hjá
Leikfélagi Akureyrar og nýtur LA
þar samstarfsins við Tíu fingur,
leikhús Helgu Arnalds, sem aftur
nýtur góðs af samstarfinu því hér
er um að ræða brúðulist sem
þarfnast fleiri fingra en tíu. Þau
Herdís Jónsdóttir og Þórarinn
Blöndal stjórna brúðum (og leika
brúður) ásamt Helgu og ferst
hvoru tveggja vel úr hendi. Hér
virðist vera um að ræða hið far-
sælasta samstarf, a.m.k. er hér um
fallega sýningu að ræða sem ætti
að vekja áhuga flestra meðal
áhorfenda, á hvaða aldri sem er.
En það er leikformið sjálft og
möguleikar þess sem hér á vinn-
inginn fram yfir söguefnið, ég er
ekki viss um að neinn ákveðinn
boðskapur skili sér í gegnum leik-
inn - enda er slíkt algjört auka-
atriði þegar maður má hafa sig all-
an við að njóta þess sem fyrir
augu ber.
Soffía Auður Birgisd.óttir
Menningarmálanefnd Reykjavíkur úthlutar styrkium til listamanna fyrir árið 2000
Rúmar 28 millj-
ónir til 64 aðila
LISTASAFN Sigurjóns Ólafssonar, Félag
Nýlistasafnsins og Caput-hópurinn hlutu
hæstu styrkina þegar menningarmálanefnd
Reykjavíkur úthlutaði styrkjum fyrir árið
2000 á Kjarvalsstöðum á laugardag.
Hæsti styrkurinn, til Listasafns Sigur-
jóns, er að upphæð 2,7 milljónir króna, Ný-
listasafnið hlýtur 2,5 milljónir og Caput 2
milljónir.
Alls bárust 167 umsóknir um styrki fyrir
árið 2000 og var samtals sótt um 218 millj-
ónir en til ráðstöfunar voru rúmar 28 millj-
ónir. Menningarmálanefnd samþykkti að
úthluta styrkjum til 64 aðila og nema styrk-
irnir allt frá 50 þúsund krónum til 2,7
milljóna.
Leikfélag íslands og
Möguleikhúsið fá milljón hvort
Hæstu styrkina í flokki leiklistar hlutu
Leikfélag íslands og Möguleikhúsið, eina
milljón króna hvort. Sjálfstæðu leikhúsin,
BAAL, fengu 750.000, Eggleikhúsið fékk
600.000, Draumasmiðjan 400.000, Kaffileik-
húsið í Hlaðvarpanum 400.000, og Hugleik-
ur 400.000. Styrk að upphæð 200.000 hver
hlutu Halaleikhópurinn, Leikbrúðuland og
Leikhópurinn Perlan. Hæsta styrkinn í
flokki tónlistar hlaut sem áður sagði Caput-
hópurinn, 2 milljónir. Kammersveit Reykja-
víkur fékk 1,3 milljónir, Islensk tónverka-
miðstöð 400.000, Lúðrasveitin Svanur
400.000, Kvennakór Reykjavíkur 400.000 og
Kammermúsíkklúbburinn 350.000. Eftir-
taldir hlutu 300.000 kr.: Blásarasveit
Reykjavíkur, Camerarctica, Erkitíð, Lúðra-
sveit Reykjavíkur, Lúðrasveit verkalýðsins,
Mótettukór Hallgrímskirkju, Schola Cant-
orum, Sinfóníuhljómsveit áhugamanna,
Söngsveitin Fílharmónía, Tónmenntakenn-
arafélag íslands, Tónskáldafélag íslands og
Bjarki Sveinbjörnsson til birtingar tónlist-
arhandrita á Netinu. 250.000 kr. renna til
tónlistarhátíðarinnar Norðurljósa sem Mus-
ica Antiqua stendur að. Eftirtaldir hlutu
200.000: Borgarkórinn, Camilla Söderberg
og Contrasti-hópurinn, Félag íslenskra
tónlistarmanna, Gradualekór Langholts-
kirkju, Guitar Islancio, Poulenc-hópurinn,
Skagfirska söngsveitin, Ung Nordisk Musik
og Ingvi Þór Kormáksson. Listvinafélag
Hallgi-fmskirkju og Múlinn jazzklúbbur
hlutu hvort sinn styrkinn að upphæð kr.
150.000. Tónlistarhópurinn Atonal Future
hlaut 100.000 og eftirtaldir fengu styrki að
upphæð 50.000: Laufey Sigurðardóttir,
Steinunn Birna Ragnarsdóttir, Auður Haf-
steinsdóttir, Pétur Jónasson og Þórunn
Guðmundsdóttir.
í flokki myndlistar runnu hæstu styrk-
irnir til Listasafns Sigurjóns Ólafssonar,
2,7 milljónir, og Nýlistasafnsins, 2,5 millj-
ónir. Magnús Pálsson fékk 800.000, Mynd-
höggvarafélagið í Reykjavík 700.000, Finna
B. Steinsson 640.000, Gallerí Ingólfsstræti
8 600.000, íslensk grafík 400.000 og Lista-
safn ASÍ 400.000. Eftirtaldir hlutu 200.000
kr. styrki: Gjörningaklúbburinn, Hlynur
Helgason/Þóroddur Bjarnason og Galleri-
@hlemmur.is.
Einn styrkur veittur
á sviði danslistar
Einn styrkur var veittur á sviði danslist-
ar, 300.000 kr. til Félags íslenskra listdans-
ara. Á sviði fræða var ennfremur veittur
einn styrkur, 750.000 kr., til Collegium
Musicum. Þá fékk Marisa N. Arason
200.000 kr. til að halda ljósmyndasýningu.
Tveir styrkir voru veittir vegna kvikmynda-
gerðar; 380.000 kr. til ILM, móts ungra
kvikmyndagerðarmanna, og 600.000 til
Kvikmyndafélags íslands ehf. vegna Stutt-
myndadaga í Reykjavík. Loks hlutu Menn-
ingarsamtök ungs fólks, MUF, 250.000 kr.
vegna Listahátíðar ungs fólks árið 2000.