Morgunblaðið - 12.03.2000, Blaðsíða 40

Morgunblaðið - 12.03.2000, Blaðsíða 40
MORGUNBLAÐIÐ 40 SUNNUDAGUR 12. MARS 2000 MINNINGAR + Hallgrímur Heið- ar Steingrímsson fæddist í Hvammi, Vatnsdal í Austur- Ilúnavatnssýslu, 13. júní 1924. Hann lést á heimili sínu hinn 28. febrúar síðastlið- inn. Foreldrar hans voru Theodóra Hall- grímsdóttir, f. 9. nóv- ember 1895, d. 13. maí 1992, og Stein- grímur Ingvarsson, f. 28. júní 1897, d. 9. október 1947. Syst- kini Heiðars voru: 1) Ingvar Andrés, f. 3. mars 1922, maki Ingibjörg Bjarnadóttir. Þau eiga fjögur börn. 2) Þorleifur Eitt af fyrstu minningunum um Heiðar var þegar hann eins síns liðs kom í heimsókn á rútubíl til Sauðár- króks, en þar bjó ég sem barn. Mér þótti ansi mikið varið í það að eiga frænda sem keyrði rútu og ekki síst að prófa að sitja í og sjá leikfélagana mína horfa öfundaraugum á. Heiðar var mjög rausnarlegur við mig og önnur systkinabörn sín þegar við vorum ung að árum. Á jólum gaf hann góðar gjafir og það var mikil til- hlökkun að opna pakkana frá honum. Heiðar var mjög greiðvikinn við sitt fólk sem bjó á Sauðárkróki og í A- Húnavatnssýslu, það átti við um að- stoð við bfla- og búvélakaup og ýmis- legt annað. Eftir að foreldrar mínir fluttu suð- , ur í Kópavog, kíkti Heiðar oft við í kaffi á milli keyrslutúranna, en þá stundaði hann leigubflaakstur. I Kópavoginum var fastur liður á jól- um að hann og Theodóra amma borð- uðu hjá okkur. Heiðar var fús til að lána mér, þá 18 ára stráklingnum, fyrir útborgun í Reynir, f. 21. nóvem- ber 1925, d. 3. nóv- ember 1989, maki Salóme Jónsdóttir. Þau eiga tvær dæt- ur. 3) Sigurlaug Val- dís, f. 31. maí 1932, maki Haukur Páls- son, þau eiga þrjú börn. Heiðar var ókvæntur og barn- laus. Hann starfaði lengst af á ævi sinni sem langferðabif- reiðastjóri hjá Guð- mundi Jónassyni og leigubifreiðastjóri hjá BSR. Utför Heiðars hefur farið fram í kyrrþey. fyrsta bflnum sem ég eignaðist. Þau voru ófá skiptin sem ég fékk að fara með hann í skúrinn hans til viðgerða og hjálpaði hann mér oft. Ekki var hann samt alltaf sáttur hvernig ég meðhöndlaði bflinn og lét skoðun sína gjaman í ljós. Hann studdi aðeins við bakið á mér þegar ég var að byrja nám í Dan- mörku. Heiðar átti til að vera nokkuð ráð- ríkur og lét engan vaða yfir sig. Það kom þó fyrir að hann sýndi á sér við- kvæma hlið, einkum við missi ást- vina. Heiðar varð að hætta akstri leigu- bfls vegna heilsu sinnar. Reyndar hafði hann þó nóg fyrir stafni eftir starfslok. Hann fann sér tómstundir m.a. í bókbandi, leirkrukkugerð og glerskurði. Síðustu ár var Heiðar lítið á far- aldsfæti og hélt sér mikið heima við, hann hitti þó reglulega félaga sína í Múlakaffi, en þar var hann fastagest- ur um árabil. í frásögn í ævisögu Sigurjóns Rist er sagt frá þegar hann og Guðmund- ur Jónasson voi-u fastir á ísilagðri Tungnaá og þurftu að hírast í snjóbfl. Hjálp barst eftir nokkra daga, í þeim flokki var Heiðar við þriðja mann. Það ólán hafði gerst að að olía hafði lekið úr vél snjóbílsins og enginn olíu- brúsi var nærri. Heiðar lét það lítið á sig fá og vann það afrek að sjúga allt vatn og olíuskólpið upp úr biðunni með grönnu röri þannig að nota mætti ok'una aftur. Þetta var lýsandi dæmi um ósérhkfni Heiðars. Blessuð sé minning góðs drengs. Steingrímur Hauksson. Áinerlygn.ævinb'ður ósinnoghafiðbíður. (Sigvaldi Hjálmarsson frá Fjósum.) Frændsemi og vinátta eru sterkir þræðir sem oft eru samofnir og bresta ekki fyrr en æviþráðurinn slitnar. Við vorum þremenningar í föðurætt. Feður okkar voru bræðra- synir. Gott er að njóta skjóls góðra vina og það sannaðist um Heiðar, að í skjók hans var ætíð hlýtt og bjart. Tryggð og vinátta eru eðliskostir sem verma minninguna þegar leiðir skilja. Hann var fæddur og uppaknn í Hvammi í Vatnsdal, sonur heiðurs- hjónanna Theodóru Hallgrímsdóttur og Steingríms Ingvarssonar. Þau voru fjögur systkinin, öll fædd eftir 1920, þrír bræður og ein systir yngst. Nú eru tveir bræðurnir látnir en minningin lifir um þessa drengskap- armenn. Á uppvaxtarárum Heiðars voru margir stórhöfðingjar í Vatns- dal og rismiklar húsmæður. Félagskf mikið, oft deilt um stjómmál, sveitar- mál, verslunarmál og fleira. Heim- sóknir tíðar og oft setið við spil og vín, enda stutt milli bæja og vetrar- kvöldin stytt með nærveru hvers annars. Þegar ég var ungur að árum og átti heima á æskuheimik mínu, Geit- hömrum í Svínadal, sótti ég það fast að vera réttarmaður í Undirfellsrétt á hveiju hausti. Það voru í mínu lífi miklir hátíðisdagar. Þá fór ég oft vestur að Hvammi daginn fyrir rétt- ardag og gisti þar svo stutt yrði í rétt- ina morguninn eftir. Mér kður aldrei úr minni hve gott var að gista þar, ljúfmennska frændfólksins og gestr- isni húsfreyjunnar. Steingrímur frændi minn dó á besta aldri en Theodóra náði háum aldri og átti heima hér í borg síðustu árin. Á þessum áram var margt fólk í Vatnsdal á mínum aldri, sem gott var að kynnast, og á ég góðar minningar um marga Vatnsdælinga sem ekki fölna hvort sem þeir eru lífs eða kðn- ir. Eg sem þessar línur rita hefi ferð- ast mikið um landið okkar, komið í allar sýslur og flestar sveitir, og vítt um hálendið. En fullvíst má telja að Austur-Húnavatnsþing er ein af perl- um þessa lands. Heiðar var víðförull um landið okkar, enda keyrði hann lengi hjá Guðmundi Jónassyni. Fór víða um óbyggðir landsins við erfið skilyrði en heppnaðist vel. Hann var gætinn ferðamaður og lét sér annt um farþega og farartæki. Aðalstarf hans á lífsleiðinni var bflstjórastarfið, fyrst sem vörubílstjóri, síðan íútubfl- stjóri og eftir það leigubifreiðastjóri. Þá fyrst lágu leiðir okkar saman á BSR og þá endurnýjuðum við frænd- semi og kynni. Hann var ljúfur í um- gengni, dáktið einrænn, fór sínar leiðir en var glaður í góðvina hópi. Um hann verður sagt með sanni að hann var drengur góður. Hann blandaði sér lítið inn í raðir annarra en hlustaði vel eftir því hvað aðrir sögðu. Viðmótsþýður og ráðhollur ef til hans var leitað. í félagsmálum og þjóðmálum naut ég þess að eiga hann sem bakhjarl þegar þess þurfti með. Hann var alla tíð ókvæntur og bara- laus en þannig er oft með góða ein- staklinga sem eru vel gefnir og þjóð- inni mikils virði. Þegar Samtök aldraðra byggðu tvö stórhýsi í Ból- staðarhkðinni fyrir allmörgum árum keypti hann íbúð í öðru húsinu og bjó þar til dauðadags. Þar leið honum vel og notfærði hann sér þjónustumið- stöðina í húsinu. Á þeim árum sem hann keyrði á BSR átti hann mjög góða bfla og var vandlátur í þeim efn- um, stöðinni og stéttinni til sóma. Fyrir nokkrum árum síðan fékk hann hjartaáfak og varð aldrei samur og jafn eftir það. Þessu áfalk tók hann með æðruleysi og kom þá þrek og vilji að góðum notum sem honum var svo eðkslægt að nýta sem best þegar mest þurfti með. Á sínum bestu árum var hann heljarmenni að burðum, átakamikill og ósérhlífinn. Hann hafði krafta í kögglum, meira en almennt gerðist og handtökin hans þegar mest þurfti með brugðust aldrei. Sýndarmennska og sjálfshól voru honum ekki að skapi, en dugnað, orð- heldni og heiðarleika mat hann mik- ils. Aila tíð var hann mikill reglumað- ur, lyfti glasi í góðvina hópi en tóbak notaði hann aldrei. I eðk sínu var hann gestrisinn eins og hann átti kyn til og hjálpsamur í garð þeirra sem minna máttu sín. Hann var ekki ríkur af veraldar auði, enda stundaði hann aldrei þau störf sem gáfu mikið í aðra hönd. Hann átti vel fyrir sig og lét sér það nægja. Einu sinni vorum við hjónin með hon- um í sólarlandaferð og var hann mjög góður ferðafélagi. Eg horfi til baka hljóður og læt hugann hvarfla norður í Vatnsdal, æskudaknn hans frænda míns og einnig móður minnar. Hennar hlut- skipti var að flytja í annan dal og eignast þar bónda og börn. Oft sagði hún mér eitt og annað um daknn sinn kæra. Hugfanginn varð ég þegar ég leit hann í fyrsta sinn. Lágur háls af- markar hann að vestan en tignarleg fjöll að austan. Jörundarfelkð sker sig úr, næsthæsta fjall í sýslunni. Hvammsnibban stflhrein og fögur, eins og hún hafi stigið út úr fjallgarð- inum þar sem hann er hæstur. Áin liðast eftir dalnum lygn og fögur með mikil engjalönd til beggja hhða. I ljóði sem alþýðuskáldið Gísli Ólafs- son frá Eiríksstöðum yrkir þegar hann lítur yfir Þing og Vatnsdal frá ákveðnu sjónarhomi og hrífst af allri þeirri fegurð og töfrum sem byggðin hefur upp á að bjóða, kemst hann þannig að orði: Fegra á íslandi öllu, þittaugaeilitiðfær. Flestir sem til þekkja geta tekið undir með skáldinu. Kæri vinur og frændi, nú er þínu jarðneska lífi lokið og kveð ég þig með þakklæti og virð- ingu, og ekki þarf að efast um að þú eigir greiða leið inn í musteri dýrðar- innar. Jakob Þorsteinsson. HALLGRIMUR HEIÐAR STEINGRÍMSSON + Þórður Einars- son fæddist í Langholti í Bæjar- * sveit 20. apríl 1931. Hann lést í Borgar- nesi 24. febrúar síð- astliðinn. Foreldrar hans voru Jóney Sig- ríður Jónsdóttir, f. 15. maí 1902, d. 2. október 1984 og Ein- ar Sigmundsson, f. 21. maí 1903, d. 17. október 1986, si'ðast bændur í Gróf í Reykholtsdal. Þórð- ur var elstur fjögurra systkina en þau eru Sigmundur, f. 14. júm' 1932, d. 8. júlí 1965, var bóndi í Gróf; séra Jón Eyjólfur Ein- arsson, f. 15. júlí 1933, prófastur í Þegar ég frétti andlát míns góða vinar og fyrrverandi sveitunga varð mér hugsað til orða Jóns biskups Helga um ísleif Gissurarson. „Þá kemur mér hann í hug, er ég heyri góðs manns getið.“ Mér er minnis- stætt fyrsta skiptið sem ég sá Þórð í Kletti. Hann var þá að koma með fé af fjalli niður í Fljótstungurétt á ein- um af sínum miklu gæðingum og reiddi hund fyrir framan sig á hest- inum. Ég þekkti hann ekki þá og heilsaði honum ekki við þetta tæki- ffæri en engu að síður var mér starsýnt á þennan gjörvilegi og svip- fallega mann sem síðar átti eftir að verða mér svo góður vinur sem raunin varð. Þórði var meðfædd hógværð og aldrei heyrði ég hann hreykja sér af neinu þó oft hefði hann æma ástæðu til þess svo mikill iöðlingur sem hann var. Hann þurfti ' ekki að leika þegar hann sagði hlý og Saurbæ á Hvalfjarðar- strönd, d 14.9. 1995 og Sigrún Einarsdóttir, f. 8. apríl 1935, búsett í Nesi í Reykholtsdal. Eftirlifandi sambýl- iskona Þórðar er Bergný Jóhannsdóttir, f. 20. aprfl 1933. For- eldrar hennar voru Þórdís Bjömsdóttir, f. 29.9.1897, d. 14. ágúst 1993 og Jóhann Ólafs- son, f. 9. ágúst 1907, d. 5. september 1983, bændur á Skriðufelli í Þjórsárdal. Sonur þeirra er Einar Bragi, f. 10. janúar 1975, nemi í stjómmálafræði við Háskóla Islands. Unnusta hans er Jóna Guðný Eyjólfsdóttir, f. 15. falleg orð honum var eiginlegt að tala fallega. Það var unun að hlusta á Þórð segja frá og hann gat oft séð skop- legu hliðamar á tilverunni og þá birti yfír andlitinu. Þórður fékk í veganesti úr föðurhúsum allar bestu dyggðir sveitafólksins í gamla daga sem voru heiðarleiki, trúmennska og vinnusemi. Foreldrar hans voru mikið sóma- fólk sem allir mátu mikils sem til þekktu. Þau voru leiguliðar á jörð- inni í Kletti en höfðu jafnan nóg fyrir sig og sína að leggja með dugnaði og útsjónarsemi. Þau voru traust, heið- arlegt og gestrisið fólk sem gott var að heimsækja og heimilið var gest- kvæmt. Hann naut þeirra forréttinda í æsku að eiga ömmu sem ýtti undir þær blíðu tilfínningar og mildi sem Þórður hafði til að bera og gerði hon- aprfl 1975. Sonur hennar er Viktor Elí, f. 10. mai' 1996. Þórður ólst upp í Langholti til 14 ára aldurs. Flutti þá með foreldrum sínum að Kletti í Reykholtsdal. Hann stundaði nám við Héraðsskól- ann í Reykholti veturinn 1949-50 og við Bændaskólann á Hólum 1951-52 og útskrifaðist búfræðingur vorið 1952. Hann vann jafnan á búi for- eldra sinna utan einn vetur sem hann var vetrarmaður á Stóra- Kroppi hjá Kristleifi Þorsteinssyni bónda og fræðimanni. Þórður hóf búskap í Gróf í Reykholtsdal vorið 1966 en flutti að Kletti árið 1968 og bjó þar til ársins 1999 að hann flutti í Borgames. Þórður vann nokkuð að félags- málum. Var meðal annars formað- ur ungmennafélags Reykdæla um tíma og í hreppsnefnd Reykholts- dalshrepps. Þá var hann til margra ára fjallkóngur í Heiðarleit á Arn- arvatnsheiði. Útför Þórðar fór fram í kyrrþey frá Reykholtskirkju 4. mars. um stundum erfitt fyrir en um leið líka næmari. Hún kenndi Þórði og systkinum hans að lesa og sagði þeim sögur og hann átti góðar minn- ingar um hana, en hún lést á ferm- ingarári hans. Hann var sveitamaður í orðsins bestu merkingu og átti heimili í Kletti í næstum hálfa öld og þar var hugur hans. Hann var glöggur á skepnur og mér er það minnistætt þegar ég fór með vinafólk mitt vest- an af fjörðum í heimsókn að Kletti. Þegar hann vissi hvaðan það var þá sagði hann: „Já, frá þeim bæ kom vænsta féð í fjárskiptunum árið 1951.“ Oðru sinni ræddum við um ákveðin sveitabæ þar sem ég hafði nýkomið á. Þá minntist hann þess að það bú væri yfirleitt með afurða- hæstu kúabúum landsins. Svo gott var sjónminni hans að ef hann sá einu sinni hest í haga, þó ekki væri nema í svip, þá brást það ekki að hann þekkti hann aftur síðar. Ég minnist dags þegar ég talaði við hann í síma síðasta haustið sem hann bjó í Kletti þá sagði hann mér að nú væri mikill sorgardagur. Hann hefði verið að koma úr Borgarnesi þar sem hann sá á bak síðustu kind- unum í sláturhús og það var ekki laust við að trega gætti í röddinni. Ég fann til með honum og heyrði að um leið fannst honum lífsstarfinu vera lokið. Þórður var vel gefinn og það var skemmtilegt að ræða við hann og hann átti gott með að setja sig í spor annarra og alltaf spurði hann af högum manns og gladdist þegar vel gekk. Engan mann sá ég skemmtilegri undir áhrifum víns. Hann kunni svo vel að fara með það og varð enn glaðari og þar var hann hófsmaður sem og á öðrum sviðum. Þórður og Bergný voru samtaka í gestrisni og margir munu minnast komu sinnar að Kletti. Það var nota- legt að sitja við eldhúsborðið í litla eldhúsinu þar og drekka gott kaffi og tala við þau bæði. Einu sinni sem oftar kom ég að Kletti og var Þórður þá einn heima en veiðimenn í kaffi hjá honum. Þórður sagði sögur og veitti af rausn. Ég get ekki ímyndað mér annað en að fólk hafi farið ríkari af fundum við slíkan mann sem hann hafði að geyma og ég sá hvað þessir gestir höfðu gaman af því að hlusta á hann segja frá. Það eru þrettán ár síðan Þórður kenndi fyrst þess sjúkdóms sem hann varð að beygja sig fyrir að lok- um. Hann fór í mikla hjartaaðgerð fyrir nokkrum árum og eftir það náði hann góðum bata um tíma. Engu að síðar var þrekið ekki samt á eftir og hann þurfti stundum að vera frá vegna sjúkrahússvistar. Það kom sér vel að Bergný var ekki óvön bú- störfum og gekk í þau öll, oft ein. Sonurinn Einar Bragi var þó heima á hverju sumri öll sín menntaskólaár og í öllum sínum fríum til að hjálpa þeim, sem held ég megi segja, að hafi ráðið úrslitum um það að Þórð- ur gat búið í Kletti svo lengi sem raunin varð. Þórður fékk ekki að lifa það að sjá einkasoninn, efnilega, útskrifast frá Háskóla Islands síðar á þessu ári. Einar Bragi hefur erft alla bestu eðl- iskosti foreldra sinna beggja og ég er þess fullviss að Þórður var hreyk- inn af honum þó hann af meðfæddri hógværð léti það ekki fara hátt. Mér þykir það mjög miður núna að hafa aldrei gefið mér tíma til að heimsækja hann í Borgarnes þar sem hann bjó síðustu átta mánuði. En ég veit að hugurinn var enn í Reykholtsdalnum og ég vil muna hann í Kletti þar sem hann stendur á hlaðinu á björtum vormorgni og sýn- ir mér að hvergi í Borgarfirði sé fal- legra útsýni en frá þessum stað, sem hann átti flest sín ævispor. Nú er hann kominn þar sem ríkir eilíft vor og þar verður örugglega vel tekið á móti þessum góða manni. Ég samhryggist öllum sem þótti vænt um Þórð í Kletti. Blessuð sé minning hans. Arnheiður Guðlaugsdóttir. Mér þykir til hlýða að minnast vinar míns Dodda frá Kletti. Ég fékk titilinn að vera hestasveinn Dodda þegar ég var 11 ára gömul í okkar fyrstu Faxaborgarferð, hann lánaði mér hesta og upp frá því riðum við saman með sveitungunum í áraraðir á Faxaborg og þess á milli um fagrar sveitir Borgarfjarðar. Doddi var góður hestamaður og það voru eng- ar truntur, sem settar voru undir stelpuna. Hann hafði góða kímni- gáfu og var sannur vinur vina sinna. Seinni árin leið alltaf lengri tími á milli þess sem við hittumst, en ég hitti hann sl. haust í Borgaraesi og var það eins og við hefðum hist í gær. Ég minnist góðs vinar með virðingu og hlýju. Dóróthea Magnúsdóttir frá Björk. ÞORÐUR EINARSSON
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.