Morgunblaðið - 20.08.2000, Blaðsíða 34

34 SUNNUDAGUR 20. ÁGÚST 2000
MORGUNBLaÐIÐ
SKOÐUN
OPIÐ BRÉF TIL FORSVARS-
MANNA PERSÓNUVERNDAR
FORSTJÓRI: Sigrún Jóhannes-
dóttir.
Stjórnarmenn: Páll Hreinsson,
Valtýr Sigurðsson, Haraldur
Briem, Anna Soffía Hauksdóttir og
.Guðbjörg Sigurðardóttir.
Varastjórnarmenn: Erla S.
Árnadóttir, Gunnar Thoroddsen,
Vilhelmína Haraldsdóttir, Dagný
Halldórsdóttir og Óskar B. Hauks-
son.
Virðulegu forsvarsmenn Pers-
ónuverndar.
í frétt í Morgunblaðinu 20. júlí
2000 er sagt frá nýrri opinberri
stofnun, Persónuvernd, sem taka á
til starfa 1. ágúst 2000 í samræmi
við ákvæði laga nr. 77 frá 23. maí
2000, um persónuvernd og meðferð
persónuupplýsinga og þar er einnig
skýrt frá því að dóms- og kirkju-
málaráðherra hafí skipað ykkur,
Sigrúnu sem forstjóra, og ykkur
hin, virðulegu forsvarsmenn, sem
stjórnarmenn og varastjómarmenn
hinnar nýju stofnunar. Þá er í
greininni sagt að nýja stofnunin
eigi að taka við hlutverki Tölvu-
nefndar frá næstu áramótum.
Fagna ber stofnun Persónu-
verndar, sem getur, ef vel tekst til,
orðið mjög áhrifamikil, bæði hvað
varðar almenn viðhorf í samfélag-
inu og í málum einstakra borgara.
Aðalerindi mitt við ykkur, virðu-
legu forsvarsmenn, er þó að vara
, ykkur við þvf valdstjórnarlega um-
hverfi og aðstæðum, sem ykkur
eru búnar.
Víðfeðmt verksvið
Meginefni laganna nr. 77/2000
fjallar um öflun og úrvinnslu upp-
lýsinga með sérstöku tilliti til nýrr-
ar tækni og þeirra möguleika sem
hún veitir bæði til að fara vel og
illa með upplýsingar. Ég dreg ekki
í efa mikilvægi þessara ákvæða og
vísa til þess að starfsmenntun og
starfsreynsla sumra ykkar virðist
sérstaklega tengd því.
En lögin nr. 77/2000 heita: „Lög
um persónuvernd og
meðferð persónuupp-
lýsinga". I 1. gr. lag-
anna um markmið
segir:
„Markmið laga
þessara er að stuðla
að því að með pers-
ónuupplýsingar sé far-
ið í samræmi við
grundvallarsjónarmið
og reglur um persónu-
vemd og friðhelgi
einkalífs og að tryggja
áreiðanleika og gæði
slíkra upplýsinga og
frjálst flæði þeirra á
innri markaði
Evrópska efnahagssvæðisins."
Persónuvernd og friðhelgi einka-
lífs sem standa undir nafni eru víð-
feðm hugtök, óbundin sérstökum
stað eða tíma, þótt ljóst sé að störf
ykkar miðist við íslenska lögsögu.
Ekki er kunnugt um lagalegar eða
efnislegar forsendur sem leyfa tak-
mörkun á viðfangsefnum Persónu-
verndar, sem tengjast persónu-
vernd eða friðhelgi einkalífs, til að
mynda takmörkun tengda söfnun,
úrvinnslu og dreifingu persónuupp-
lýsinga með tölvum. Ekki er heldur
um að ræða menntunarlegar eða
starfsreynslulegar takmarkanir,
þannig að lögfræðingum í stjórn
Persónuverndar beri sérstaklega
að annast lögfræðileg atriði og
létta þannig þeim starfsskyldum af
ykkur, stjórnar- og varastjómar-
mönnum, sem ekki hafíð lokið lög-
fræðiprófí, eða öfugt. Allir stjórn-
armenn Persónuverndar, sem taka
þátt í afgreiðslu máls, verða að afla
sér traustra upplýsinga um öll
meginatriði þess máls, sem fyrir þá
er lagt hverju sinni.
Sérkenni íslenskrar
valdstjórnar
Islenska umhverfið og aðstæð-
umar, sem þið komið til með að
vinna í, hafa sérkenni, svo sem
smæð samfélagsins, nálægð emb-
ættismanna hver við
annan og viðleitni
þeirra til að leyna
óþægilegum upplýs-
ingum.
Alltaf við og við
koma fram opinber-
lega upplýsingar um
undarlegar aðgerðir
eða aðgerðaleysi
æðstu valdamanna,
sem haldið hefur verið
leyndu gagnvart al-
menningi og sennilega
gagnvart mörgum
öðmm stjórnvöldum.
Einar síðustu upplýs-
ingarnar voru í opnu
bréfi Garðars Pálssonar, sem hefur
verið skipherra Landhelgisgæsl-
unnar, í Morgunblaðinu 7. júlí
2000. Þar upplýsir hann að hann
hafi hinn 27. janúar 1992 sent þá-
verandi sjávarútvegsráðherra, Þor-
steini Pálssyni, sem jafnframt var
dóms- og kirkjumálaráðherra, gögn
um mikið brottkast á fiski af veiði-
skipum, áætlað 27-28%, sem hann
nefnir hneyksli í bréfinu. Ekki er
vitað hvað ráðherrann eða aðrir
valdamenn gerðu í málinu 1992. En
ýmsum, sem láta sig réttar- og
stjórnarfar varða, svo og fiskiveiði-
stjómarmál, kom á óvart að al-
menningur skyldi ekki upplýstur
um þetta fyrr en á árinu 2000.
Þá skal nefnt að lausatök hafa
lengi tíðkast í lagaframkvæmd og
opinberri stjórnsýslu hér. Þvert á
stjórnarskrárákvæði eru í landinu
tvö laga-, réttar- og stjórnkerfi,
annað er tengt bandarískum varn-
arstöðvum í landinu en hitt er það
sem flestir íslendingar búa við.
Þegar til umfjöllunar var á Al-
þingi snemma á þessum áratug að-
ild Islands að Evrópska efnahags-
svæðinu var Island eina
EFTA-ríkið af sex, sem ekki taldi
ástæðu til að fjalla um málið sem
stjórnarskrárbreytingu.
Allir vita um átökin um fiskveiði-
stjórnunina þar sem ákveðnum að-
Hæstiréttur hefur með
afskiptum sínum af
þessu gamla dómsmáli,
segir Tómas Gunnars-
son í opnu bréfí til Pers-
ónuverndar, viðurkennt
vafa á réttmæti aðferða
við sakfellingu 1
Guðmundar-og
Geirfinnsmálinu.
ilum er veittur einkaréttur til að
veiða flestar veigamestu fiskteg-
undirnar við landið en aðrir aðilar,
úr byggðum, sem hafa um aldir lif-
að á fiskveiðum, eru sviptir þessum
atvinnurétti með þeim afleiðingum
að margar byggðir úti á landi eru
við það að hrynja.
Krafan verður ætíð:
Flekkleysi Persónuverndar
Virðulegu forsvarsmenn. Það
væri óhreinskilni, ef ég upplýsti
ykkur ekki um helstu ástæður
þessarar viðvörunar minnar, en
þær tengjast Guðmundar- og
Geirfinnsmáli, alvarlegasta refsi-
máli lýðveldisins.
Flestir vita að í refsimálum rétt-
arríkja gildir að sönnun fyrir sekt
manns sem sakfelldur er þarf að
vera lögfull og traust og vafa hvað
varðar málsatvik og lagaleg atriði
ber að túlka sakborningi eða sak-
borningum í hag. Hæstiréttur ís-
lands hefur í reynd viðurkennt vafa
um sekt sakborninga í Guðmundar-
og Geirfinnsmálinu með því að
kosta störf hæstaréttarlögmanns
(Ragnars Aðalsteinssonar), við sér-
staka athugun á þessu gamla
dómsmáli og með því að taka til
umfjöllunar réttmæti endurupp-
töku málsins. Niðurstaða þeirral•
Tómas Gunnarsson
umfjöllunar er frá júlí 1998 og var
þar ekki fallist á endurupptöku.
Það breytir því ekki að Hæstirétt-
ur hefur með afskiptum sínum af
þessu gamla dómsmáli viðurkennt
vafa á réttmæti aðferða við sakfell-
ingu í Guðmundar- og Geirfinns-
málinu. Þvi fylgir aðeins ein rök-
rétt og lögleg niðurstaða
samkvæmt grundvallarreglum rétt-
arríkja, sem er opinber rannsókn á
starfsháttum við hið eiginlega
dómsmál og undanfara þess.
Fjölmiðlar hafa, nú á árinu 2000,
upplýst að nýlega fannst skjala-
mappa í vörslu Sýslumannsemb-
ættisins í Keflavík, sem send var
dóms- og kirkjumálaráðuneytinu
snemma á þessu ári. I henni var
hluti af rannsóknargögnum Guð-
mundar- og Gerifinnsmálsins sem
ekki komust til vitundar saksókn-
ara, verjenda eða dómara málsins.
Einn ykkar, virðulegu forsvars-
menn, Valtýr Sigurðsson, kom að
frumrannsókn Guðmundar- og
Geirfinnsmáls á áttunda áratugn-
um, þegar auk annars var ráðist í
gerð leirmyndar af manni sem tal-
inn var hafa átt skipti við annan
þeirra, sem málið reis af, Geirfinn
Einarsson.
í DV hinn 30. apríl 1997 segir
Magnús Gíslason, sem þá var for-
maður Verslunarmannafélags Suð-
urnesja, að lögreglan í Keflavík
hafi beðið hann að teikna mynd af
manni, sem síðar var notuð sem
fyrirmynd við gerð leirmyndarinn-
ar. Segir Magnús Gíslason við DV
að hann sé sannfærður um að ljós-
myndin, sem lögreglan fékk honum
til að gera mynd sína eftir, hafi
verið af Magnúsi Leópoldssyni.
Magnúsi Leópoldssyni var síðar,
þ.e. á árinu 1976, í tengslum við
rannsókn málsins, gert að sæta
gæsluvarðhaldi og einangrun í þrjá
og hálfan mánuð, en síðar kom í
ljós að það hafði verið óréttmætt.
Valtýr Sigurðsson hefur fjallað
um Guðmundar- og Geirfinnsmálið
í grein í Morgunblaðinu 31. októ-
ber 1998 og staðfestir þar að hann
bar stjórnunarlega ábyrgð á upp-
hafsrannsókn málsins á árinu 1974.
Hann lýsir þar tildrögum þess að
leirmyndin var gerð án þess að
fram komi skýring á notkun mynd-
ar af Magnúsi Leópoldssyni við
gerð hennar. Valtýr telur Magnús
Gíslason raunar fara rangt með að
þessu leyti og byggir það á upp-
lýsingum Ríkeyjar Ingimundar-
dóttur listakonu sem gerði leir-
myndina og Valtýr ræddi við
Naustabryggja 54
TIL SÖLU eru íbúðir í þessu glæsilega
húsi sem er staðsett við sjávarbakkann.
Fallegt útsýni yfir bátahöfnina og sundin
blá er úr flestum íbúðunum.
í húsinu eru 19 íbúðir, 2-4 herbergja (65-
140 fm) og skiptist húsið í tvo stigaganga
með lyftum og myndavélakerfi.
• 19 íbiíðir
• 2-4 Iwrbr.rgja (65-149 fm)
• 2 stigagangar - lyftur
• Bílageymsla fyrir 16 bíla
• Viðhaldsfrí hlmSning
• Myndavélakcrfi
• Glœsilegt iitsýni
• Afhending l.maí 2001.
Bryggjuhvern
við GuUinbrú
borg
borg!

l
Einkasöluaðili
Húsið er klætt með viðhaldsfríu lituðu
áli og það fylgir bílageymsla fyrir 16 bfla.
Allar nánari upplýsingar veita sölumenn
á Borgum.
riF Ármúla 1 * 108 Reykjavík if1
Stmi: 588 2030 « Fax: 588 2033