Morgunblaðið - 04.11.2000, Qupperneq 79

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 4. NÓVEMBER 2000 79
FRÉTTIR

Sigurður Sigurðarson dýralæknir um innflutning á norsku fósturvísunum
Rannsóknir munu sýna að
íslenska kúakynið er betra
* SIGURÐUR Sigurðarson, dýralæknir á Keldum,
segir andstæðinga innflutnings hafa tapað fyrsta
slagnum en Guðni Ágústsson, landbúnaðarráð-
herra heimilaði á þriðjudaginn tilraun með inn-
flutning á fósturvísum úr norska kúakyninu NRF.
.Ákvörðunin hefur verið tekin og henni verður
ekki breytt nema með málaferlum. Nú er mikil-
vægt að menn standi sem best að verki. Við eigum
verðmætt kúakyn sem við þurfum að gæta að,“
I segir Sigurður.
Hann segist þó virða ákvörðun ráðherra og
fagnar því að samhliða tilraunainnflutningnum
t verði ráðist í rannsóknir á íslenska kúakyninu.
Sigurður telur að þær rannsóknir muni leiða í ljós
að ekki þurfi að skipta um kyn. Mun betri nyt geti
fengist úr íslensku kúnni með betri meðferð og
fóðrun.
„Þetta er einhver afkastamesta kýr sem menn
hafa kynnst sé miðað við stærð,“ að dómi dr.
Kenneths Blaxter, segir Sigurður. Mjólkin hafi
ennfremur ýmsa verðmæta eiginleika. Hún sé
t.a.m. betri til ostagerðar og í henni er mun minna
{ af því próteini sem talið er geta valdið sykursýki í
Ibörnum. Sigurður segir mun auðveldara að rækta
„sykursýkigenin“ úr íslensku kúnurn en hinum
norsku. Hann bendir enn fremur á að íslendingar
hafi gengist undir sáttmála um að vernda íslenska
kúakynið. Sú verndun verður í skötulíki ef ræktun
yrði hafin á hinu norska kúakyni hér á landi.
Ekki hægt að útiloka smit
„í framkvæmd svona innflutnings er ekki um að
ræða að flytja aðeins einu sinni inn erfðaefni. Af
einum afmörkuðum tilraunainnflutningi myndi lít-
I il hætta stafa,“ segir Sigurður. Hættan aukist
j hinsvegar til muna með endurteknum innflutningi.
1 „Þótt minnka megi hættu á smiti með prófum eru
til sjúkdómar sem engin próf ná að greina. Dæmi
um slíkt er kúariðan. Það er sjúkdómur sem við
þurfum að óttast," segir Sigurður. Hann bendir á
að 570 lifandi nautgripir hafi verið fluttir frá Dan-
mörku til Noregs á síðustu 10 árum. í Danmörku
greindist nýlega kúariða í kú fæddri í Danmörku.
Þess vegna telur Sigurður að smitaður gripur gæti
hafa verið meðal þeirra sem fluttir voru til N oregs.
Slímhúðarpest, sem bæði leggst á nautgripi og
sauðfé, geti sömuleiðis borist hingað. Þá megi
búast við að margir sjúkdómar séu enn óþekktir.
„Gagnvart þeim erum við vamarlaus," segir
Sigurður. Vegna einangrunar landsins er ekki
landlæg mótstaða gegn nýjum smitsjúkdómum.
Því geti sjúkdómar sem lítið ber á erlendis farið
sem eldur um sinu hér. „Við sáum hvernig fór með
hitasóttina í hrossunum og við megum ekki
gleyma hvernig fór með karakúlpestirnar á sínum
tíma,“ segir Sigurður.
íslensku kýrnar ekki eins
bráðþroska en endast betur
Sigurður segir afar ánægjulegt að ráðherra
hyggist verja fé til rannsókna á íslenska kúakyn-
inu.
Það væri þó jafnvel ástæða til að tvöfalda það fé
sem þeim er ætlað.
„Ef matið á þessum rannsóknum verður sann-
gjamt þá munum við komast að því að við erum
best sett með íslensku kúna,“ segir Sigurður. I
drögum að tilraunaáætlun er gert ráð fyrir að taka
ákvörðun um frekari innflutning þegar kýrnar
hafa mjólkað í eitt ár. Sigurður segir að tilraunaár
og mjaltaskeið til samanburðar ættu að vera þrjú
en ekki eitt. „Það væri mikil ósanngirni í garð ís-
lensku kúnna sem ekki eru eins bráðþroska. Þær
era seinni til en endast mun lengur en þær norsku.
Ending er líka nokkurs virði,“ segir Sigurður. Auk
þess séu norsku kýmar þyngri á fóðrum og aðrir
sjúkdómar í kornkúm en graskúnum okkar. Það
myndi því ýmislegt dragast frá reiknuðum hagn-
aði eftir lítrafjölda.
Sigurður segir að þeir sem hafa náð hvað best-
um árangri 1 kúabúskap hér á landi hafi yfirleitt
lítinn áhuga á innflutningi á norska kyninu. „Þeir
sem eiga í erfiðleikum með að fá góðar afurðir af
íslensku kúnum munu einnig komast í hann krapp-
an við þær norsku,“ segir Sigurður. „Því má alls
ekki gleyma, að það er í óþökk almennings og
meirihluta kúabænda að stofna til þessa,“ segir
Sigurður.
Neytendasamtökin
gagnrýna eldsneyt-
ishækkanir
Hægtað
reita Is-
lendinga
til reiði
FORMAÐUR Neytendasam-
takanna, Jóhannes Gunnars-
son, gagnrýnir verðhækkanir
olíufélaganna nú um mánaða-
mótin. Hann telur að neyt-
endur styðji mótmælaaðgerð-
ir bílstjóra en aðspurður
hvort samtökin muni taka
þátt í þeim formlega þurfí að
bera slíkt undir stjórn þeirra.
Jóhannes telur mikilvægt
að aðgerðir sem þessar þurfi
að takast vel. Olíufélögin hafi
gengið of langt í hækkunum
sínum.
Samtökin funda
með olíufélögainum
„Ég held að íslendingum
hljóti að vera nóg boðið, þetta
eru ekki bara atvinnubílstjór-
ar. Þeim sem eiga einkabílana
er einnig nóg boðið. Landinn
er oft þolinmóður og hefur
sýnt að mikið þurfi til að reita
hann til reiði, en það er
hægt,“ segir Jóhannes og á
von á því að Neytendasam-
tökin óski eftir fundi á næstu
dögum með olíufélögunum.
Samtökin vilji fá skýringar.
é
!

Laxeldisáform í Mjóafírði
Vantar stefnu-
mótun frá nátt-
ú rusj ónarmiði
FUNDUR umhverf-
isnefndar Alþingis
var haldinn í gær
þar sem þauleldi á
laxi í sjókvíum í
Mjóafirði var til um-
ræðu.
Óskað hafði verið
sérstaklega eftir að
Siv Friðleifsdóttir
umhverfisráðherra
mætti á fundinn og
skýrði ástæður þess
að ráðast eigi í þaul-
eldi á laxi í sjókvíum
í Mjóafirði án um-
hverfismats. Ráð-
herra varð við þessari ósk og fór
yfir feril málsins og færði fundar-
mönnum rök fyrir ákvörðun
ráðuneytisins og staðfestingu á
úrskurði Skipulagsstofnunar.
Þórann Sveinbjarnardóttir,
fulltrúi Samfylkingarinnar í um-
hverfisnefnd Alþingis, sagði það
ljóst að farið hefði verið eftir öll-
um lögum og reglugerðum sem
gildandi eru um lögformlegt um-
hverfismat, en taldi ólíklegt að
lagaumhverfið sem slíkt væri
fullnægjandi.
Eftirtektarvert á fundinum
hefði verið að þrátt fyrir að þetta
tiltekna eldi sé ekki matsskylt þá
sé það vissulega tilkynningar-
skylt og því beri að meta það
frekar. Eitt hlutverka embættis
Veiðimálastjóra er að veita um-
sagnir varðandi umhverfismat
stórframkvæmda við ár og vötn
og kalla eftir frekari rannsóknum
auk þess að veita
leyfi til fiskeldis og
hafbeitar og gefa út
rekstrarleyfi. Sú
vinna er nú í hönd-
um Veiðimálastjóra
sem setja skal nán-
ari reglur um
hvernig staðið skuli
að framkvæmd
kvíaeldisins.
Þórunn sagði að
þetta tiltekna fyrir-
hugaða kvíaeldi í
Mjóafirði væri að-
eins hið fyrsta í röð
slíkra fyrirtækja-
áætlana. Verið væri að sækja um
starfsleyfi til kvíaeldis bæði í
Berufirði og Reyðarfirði.
„Að þessu sinni fær náttúran
ekki að njóta vafans, þ.e.a.s. ekki
er metið náttúrunni í hag. Því
spyr maður sig hvort það sé far-
sæl niðurstaða þegar svo margar
ábendingar sérfróðra aðila hafa
komið fram um hættuna á erfða-
blöndun og öðrum þeim umdeildu
þáttum sem rætt hefur verið um.
Stjórnvöld vantar yfirsýn og
heildarstefnumótun um atvinnu-
greinina með tilliti til umhverfis-
ins. Ekki hefur verið kortlagt út
frá náttúrafarsaðstæðum og öðra
hvar sé hyggilegt að stunda sjó-
kvíaeldi á Islandi," sagði Þórunn
og lagði áherslu á að sú staðreynd
að kvíaeldið í Mjóafirði færi ekki í
umhverfismat hefði fordæmis-
gildi um framtíðaráform sjókvía-
eldis við strendur landsins.
m

DREMEL HANDVERKFÆRI
15% stgr. afsláttur aðeins í dag, laugardag
ILóÐINSGÖTU 7 M SÍMI 562 8448 j
D0MUS MEDICA
vlð Snorrabraut - Reykjavík
Sfml 551 8519
STEINAR WAAGE
KRINGLAN
Kringlunni 8-12 - Reykjavík
Sími 568 9212
PÓSTSENDUM SAMDÆGURS
Kuldaskór barna
Teg. 3748
Staerðir 19-26
Litir Svartir og rauðir
Verð 4.495,-
Teg. 3786
Stærðir 30-35
Litur Svartur
Verð 5.495,-