Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1899, Blaðsíða 2

2
þó er hinn nyrðri óglöggur ,og er sem þar gangi smákofatóft inn í
vegginn og snúi dyrum í norðaustur, þó verður það eigi fullyrt,
og er mögulegt að vatn og klaki hafi inyndað þessa tóftarlíkingu,
hún er svo óglögg. Nyrzta tóftin heflr að norðan víðan ferhyrn-
ing, um 16X18 al., og er það án efa heygarðurinn; en að sunn-
anverðu, þar sem fjóstóftin má hafa verið, er nú stekkjartóft,
nær 18 al. löng og er hún nýlegri en rústirnar sjálfar, og þó
ekki mjög nýleg. Hún snýr dyrum til suðausturs, eins og fjjósið
mun hafa gjört. Fyrir aftan gafl hennar sér nál. 8. al langan
part af hinni fornu rúst, og er það líklega innri hluti fjóssins.
Eigi er samt unt að ákveða lengd þess, því óvist er að dyr
þess hafi tekið jafnlangt fram og dyr stekkjartóftarinnar nú.
Fyrir fleiri smátóftum vottar þar, en þær eru svo niðursokknar,
að þeim verður eigi lýst. Aðaltóftirnar, sem nú var lýst, eru
einníg mjög niðursokknar og úr lagi gengnar, þó þær séu nokkru
glöggvastar. Lækur rennur ofan hjá rústunum, og hefir hann
myndað vellina sem þær eru á, og enn ber hann oft aur yfir
þá. Þess vegna hafa sauðahúsin, sem sagan nefnir, eigi verið
sett þar. Þau hafa að líkindum verið sett litið eitt sunnar og of-
ar, og bærinn Rrokur svo verið gjörður úr þeim síðar. En með-
an þar var eigi bær, hefir þetta pláss, sem er dalmyndað fengið
nafnið »Krókur«, og því hefir bærinn verið nefndur svo, en eigi
Grímkelsstaðir, sem réttast hefði þó verið, því raunar er það
sami bær, færður úr stað um túnsbreidd að eins. Vel á það við
að segja. að Grímkell byggi »suður at Fjöllum«, er hannbjóþar,
þvi hinn dalmyndaði »krókur« gengur suður í fjöllin. Rrókur er
í Ölfusvatnslanái, en þó svo langt þaðan, að eigi gat Grímkell
vel notað land það er Ölfusvatn notar nú, utan að flytja þangað
búferlum. Var það og fýsilegt, því þar er vetrarriki minna og
skemra til veiða í vatninu. Ef til vill hefir og ágangur lækjar-
ins hvatt hann til þess að flytja bú sitt. En spyrja má, hví hann
settist eigi strax að Ölfusvatni? Liklega hefir þar verið bæráð-
ur, og honum hefir Grímkell síðar náð undir sig, og þá fært bú
sitt þangað.
Eitt af fjárhúsum þeim, er standa í túninu á Ölfusvatni, er
kallað hofhús. Þar á hofið Grímkels að hafa staðið, og er sem
upphækkun undir húsinu. Qrímkelsgerði heitir forn girðing þar
austur á túninu, hér um bil 1 dagslátta að stærð. Suðvestast í
henni er sýnt leiði Qrímkels. Það er þúfa mikil, nær 5 fðm. löng
og nær 1 fðm. á breidd við suðurendann, en mjó í norðurend-
ann, og um 2 al. á hæð. Hvort grjót er þar í var ekki hægt
Á