Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1899, Page 15

15
um er mannaverJc, sem ef til vill hefir í fyrstu átt að vera minn-
isvarði Ingólfs — öllu fremur en leiði hans? — Hún er ferskeitt,
nál. 1 fðm. á hvern veg, en nú er hún ekki hærri en manni
undir hönd. Auðséð er, að hún hefir hrunið ofan til og hrapað
til norðurs, en lausagrjót er þó ekkert utan með henni. Er þvi
líkast, að hún hafi fallið ofan í sjálfa sig, og hefir hún þá verið
hol innan. Grjótið í henni er fremur stórt. Um vörðu þessa
mun séra Stefán Olafsson hafa kveðið vísuna: »Stóð af steindu
smíði«, og hefir hann þá álitið hana leiði Ingólfs. Nú er hún
landamerkjavarða.
III. Um Grettisbœli í Fagraskógarfjalli hefir Páll Melsteð,
sagnfræðingur, skrifað mér (11. maí 1898), þetta sem fylgir:
»Haustið 1849 (minnir mig) var eg á ferð undir Fagraskóg-
arfjalli, hitti mann, að nafni Pétur, frá Moldbrekku, og spurði
hann um Grettisbæli. Kvaðst hann hafa gengið upp þangað og
litast þar um. »Bústaður Grettis«, sagði Pétur, hefir alls eigi
verið í gati því, er nú sést, það er svo lítið, það hefir ekki nóg
rúm fyrir einn mann, — heldur í öðru stærra gati þar fyrir of-
an, sem nú vottar fyrir, en er brotið ofan af«. Mig minnir að
eg sæi vott eins og fyrir sýling eða litlu skarði efst í tindinum.
En veður sverfa jafnt og þétt og eyða grjótinu. Má og vera, að
Mýramenn hafi rofið þar eitthvað eða spilt, svo þar yrði ekki
verandi öðrum skógarmanni. Þessi Pétur var greindur í tali, og
þótti mér saga hans sennileg«.
IV. Erpsbœr hefir verið nefnd tóft í túninu á Erpsstöðum í
Miðdölum. Enginn hafði sagt mér frá henni fyr en Þorsteinn
Erlingsson hafði séð hana og gjört uppdrátt af henni 1895. Síð-
an bjóst eg við, að lýsing hans á rústinni mundi koma i Arbók
fornleifafélagsins. Nú, er eg sá, að það mundi ekki verða, not-
aði eg tækifæri, er eg kom að vestan ( sumar (1898) og fór að
Erpsstöðum til að skoða rústina. En »margur verður einum deg-
inum of seinn«: Bóndinn á Erpsstöðum, Snorri Þorláksson, var
þá nýlega búinn að slétta hana út, og taka úr henni alt grjótið.
Til allrar hamingju hafði hann þó veitt henni nákvæma eftirtekt
og sett vel á sig stærð hennar, lögun og önnur einkenni. Skýrði
hann mér frá því á þessa leið: Lengd tóftarinnar frá austri til
vesturs, var rúml. 26 al. innanmáls; í austurendanum var undir-