Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1899, Qupperneq 12

12
Samt getur slíkt verið að kenna ónákvæmni hjá söguritaranum
og tilhneigingu til að vera stuttorður. Þetta segi eg ekki til að
kasta rírð á söguna. 0g eigi rírir það heldur álit mitt á henni
þó þær frásagnir hennar, sem í útlöndum gerast, séu nokkuð
»þjóðsögulegar«. SÞks kennir í fleiri sögum, og hefir það sinar
eðlilegar orsakir.
Grettissaga fer eigi fram á þessu svæði nema að því, að
Grettir var einn vetur á Reykjahólum. Segir þar frá því er
hann sótti nautið út i Ólafseyjar með þeim fóstbræðrum Þorgeiri
og Þormóði. Sú ey, sem nautið var í, er nú vanalega nefnd
Hólaey (o: Reykhólaey), en Hafraklettur er kallaður »Latur«,
því sjómönnum þykir seigróið fram hjá honum. Hválshausshólmi
ber enn það nafn. Munnmæli segja, að þá er Grettir bar naut-
iðheim, hafl gjört fjúk og hafi hann villst þangað sera Bolasheið
heitir nokkru fyrir vestan tún á Reykhólum. Þar hafl sendi-
menn Þorgils mætt honum. En eigi ber því heim við cöguna,
þvi þar verður eigi sagt, að þeir væri komnir »ofan undir Hell-
ishóla«. Eigi hefði Grettis heldur verið leitað vestur á Bolaskeið,
ef eigi sást til hans. Mun »Bolaskeið« því kennt við annan bola,
en sögnin myndast af því nafni. Grettislaug heitir suðaustaní
túnbrekkunni á Reykjahólum, og er réttmæli, að Grettir kæmi
»neðan frá lauginni« er Þorgeir mætti bonum. Grettislaug hefir
verið nokkuð stór og vandlega bygð úr stóru blágrýti, og er það
aðfiutt. Heitt vatn rann i hana um rennu úr hver, sem þar er
litlu ofar, sem stífla mátti ettir vild og láta svo vatnið biða þess,
er það var hæfilega volgt; en ekki er þar kalt vatn til að kæla
með. Nú er laugin skemd: hefir átt að minka hana, lfklega til
þess hún væri fljótari að fyllast og að vatnið í henni væri fljót-
ara að kólna. Hefir verið byrjað á því og hætt við hálfgjört.
Er sagt, að það hafl gjört sunnlenzkur kaupmaður fyrir miðju
þessarar aldar.
Fóstbrœðrasaga heflr einnig gerzt annarstaðar að mestu leyti
og um þau atriði hennar, sem gerzt hafa á þessu svæði, er sögu-
ritarinn mjög fáorður, svo þar er ekkert (hægt) um að segja.
Hann getur t. a. m. ekki um viðureign þeirra fóstbræðra við
Gretti. Virðist þó i upphafi sögunnar, að hann sé að gera sér
far um, að láta Gretti verða lesendum kunnan, eins og hann ætli
að segja meira frá honum siðar, en hafi svo annaðhvort gleymt
þvi, eða sleppt því viljandi þegar til kom. Gæti sú verið orsök-
in, að hann hafi ekki treyst sér til þess, að láta viðskifti Þor-
geirs og Grettis taka sig svo út, að Þorgeir hefði heiðurinn.