Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1918, Page 1

Finghald i Fnjóskadal á sög’uöldinni.
Ari fróði segir í 5. kap. íslendingabókar: »Þá (þ. e. 962) var
landinu skipt í fjórðunga, svá at -iii- urðu þing í hverjum fjórðungi
—--------, nema í Norðlendinga fjórðungi voru -iiii-, af því at þeir
urðu eigi á annat sáttir; þeir, er fyr norðan voru Eyjafjörð, vildu
eigi þangat sækja þingit«. Af þesssu og ýmsu öðru má ætla, að
Þingeyingar hafi haft sjerstakt þinghald áður en fjórðungaskiftingin
komst á1. Hvar þingstaðurinn var þá, er ekki greint, en fullvíst
er það, að síðar var hann í Þingey í Skjálfandafljóti og fjekk hvort
nafn af öðru, þingið og eyin, og svo hjeraðið (sýslan) af eynni, er
kend var við þingið2. Þingey var á lýðveldistímabilinu hinn lög-
legi og venjulegi vorþingsstaður fyrir hina 4. og nyrstu þinghá í
Norðlendingafjórðungi. Um þetta hafa allir verið að mestu leyti
sammála. Nú segir í Þingskapaþætti í Grágás3, að þar skuli vera
leið (þ. e. leiðarþing, haustþing) goða sem þingstöð (þ. e. vorþings-
stöð) þeirra er, nema þeir fái lof (þ. e. lögrjettulof) til annars. Sam-
kvæmt því skyldu menn mega ætla, að Þingeyingar hafl háð leiðar-
þing sín öðrum stöðum fremur í Þingey.
I vestur-útnorður frá Hálsi er rétt austanvið Fnjóská gamall
þingstaður í svo nefndu Leiðarnesi; hefir Kr. Kalund lýst honum i
sögustaðalýsingu sinni (Isl. Beskr.) II, 141—42 og Brynj. Jónsson í
Árb. Fornleifafjel. 1901, 14—15 (m. uppdr.). Ber nesið oafn af leið-
arþingi, er þar hefir verið háð. Staður þessi er hvergi nefndur í
fornum ritum og er óvist, hvenær hjer hafa verið háð leiðarþing.
Dr. Kálund álítur (á umgetnum stað) að varla muni ofdjarft að ætla,
að hjer hafi verið háð Ljósvetninga-leið, sem nefnd er nokkrum
sinnum í sögunum; ætlar hann, að hjer hafi hún verið, þá er þeir
Guðraundur ríki og Þorgeir goði á Ljósavatni börðust við sonu Þor-
geirs, svo sem sagt er frá í Ljósv. sögu, 2. kap., og getið er í Njáls
1) Sbr. B. Th. Melsteð, ísl. saga II, 67—71.
2) Kr. Kálnnd, I. B. II, 165—56 o. fl.
3) Grág. Ia, 111,