Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 85

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1992, Síða 85
SJÖ A FYRIR AVE-VERS 89 Ef maður les allan Mariusaltara þann sem Tómas erkibiskup hefir dikt- að og Ave porta er upphaf að þá gefast honurn í aflát fjögur og tuttugu ár og þar með þrjár vikur og þrír dagar í líkn skriptborinna synda og ef maður og les allan Mariusaltara sjö daga þiggur hundrað ára og sjötigi og tvö ár og að auk fimrn og tuttugu vikur í líkn sinna skriptborinna synda. Þessi Maríusaltari er nr. 2037 í heildarútgáfu Chevalier og er í bænabók með hendi hins þekkta skrifara Jóns Þorlákssonar (London, British Lib- rary, MS Add. 4895, ff. 13v-31v) frá síðara hluta 15. aldar. Maríusaltarinn kom fram um 1130 og í bænabókinni er elsta gerð hans. í frönsku handriti frá 12. öld er hann sagður ortur af ónafngreindum munki í sistersíanska klaustrinu í Pontigny í Champagne-héraði í Frakklandi, sem stofnað var 1114. Þessi Maríusaltari er algengastur en síðar voru ortir fleiri slíkir. Flestir eru eftir ókunna höfunda en þeir voru iðulega eignaðir einhverjum þekktum höfundum þegar frá leið. Maríusaltari sá sem hefst á orðunum Ave, mater advocati er í handritum frá miðöldum yfirleitt eignaður heilög- um Anselmus frá Kantarabyrgi (d. 1109) (Chevalier 1926),' en einnig kem- ur fyrir að Tómas Becket (d. 1170) sé talinn höfundur hansf I Tórnas sögu erkibiskups hinni yngstu er greint frá því að Tómas Becket hafi fyrstur manna ort Maríusaltara: Hér yfir leggur hann það, er orðfrægt er orðið, að hann diktar lofgerðir vorrar frú, bæði til einslegra lestra og prósur til kirkjunnar. Hann fann fyrstur manna, að því sem kunnugt er orðið norður hingað, að hann braut nokkurn skilning út af hverjum sálmi í saltara, og yfir þann skiln- ing samdi hann lofversa vorri frú. Vegna þessarar frásagnar er eðlilegt að Tómas Becket hafi hér á landi verið talinn höfundur Maríusaltarans og ekki að undra þótt Maríusaltari sá sem hefst á orðunum Ave porta paradisi hafi verið eignaður honum enda þótt upphaf hans korni ekki heim við þá gerð Maríusaltarans sem Tórnasi var stundum eignaður í erlendum ritum. III Þótt A-in sjö gætu hugsanlega táknað skiptingar í rósinkrans með 72 eða 73 versum kemur einnig til greina að A-in séu tákn Maríubænarinnar Ave Maria, en hún var oft lesin inn á milli bænahluta, stundum til að skipta þeim í kafla líkt og Faðir vor var látið marka skiptingar á milli 10 Ave-versa í Maríusaltara og rósinkransinum. í raun kemur ýmislegt til
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.