Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1998, Síða 168

172
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
vöru og hótfyndni og virðast fræðimenn hafa gert einskonar ósegjandi
smáhópasamkomulag um að íslensk fornrit spegli fortíðina til upphefðar
þeim sem fægir hið forna letur eins og hver hópur sættist á að sjá. Bók
Jenny Jochens er að formi og framsetningu samkvæm spekiritum há-
skólanranna nútímans sem leitast við að afnrarka fyrirbæri hver á sínu
sérsviði og vestrænn nrarkaður hefir forákvarðað að í því formi séu bæk-
ur hillutækar og söluvænar.
Meginnrál bókarinnar er 170 blaðsíður. Að því loknu tekur við við-
bætir senr er greinargerð um heimildir, þá er styttingaskrá, athugagreinar
á 51 blaðsíðu, þá heinrildaskrá og að lyktum registur. Með hnitnriðaðri
kaflaskipan býr höfundur til ákveðið lífsmynstur norrænna kvenna sem
hér stíga franr af síðunr fornrita í enskri endursögn höfundar. Með þess-
ari bók hefir Jenny Jochens sett norrænar og íslenskar forntíðarkonur
jafnfætis konunr ýmissa annarra þjóða og tíða senr fengið hafa unr sig
sérstakar fræðibækur úr smiðju kvenna. Af handahófi má nefna bók eftir
Sarah B. Ponreroy, Goddesses, Wliores, Wives and Slaves, sem konr fyrst út í
Bandaríkjununr árið 1975 og fjallar unr grískar og rónrverskar konur
klassískrar forntíðar og í annan stað þverfaglega rannsókn eftir Judith
Jesch, Women in the Viking Age senr út konr í Englandi 1991. Af ritaskrá
sést hve víða Jenny Jochens leitar fanga, en þau rit senr hún styðst við
auk frunrheimilda eru að nrestu sótt í snriðju bókmenntafræðinga og
sagnfræðinga. Jochens les veru norrænu konunnar á fyrri tíð einvörð-
ungu af ritheinrildunr, en setur hana ekki í sanrhengi við áþreifanlegar
nrenjar úr jörðu senr nú eru geynrdar á söfnunr, til að nrynda bein, vefn-
aðarpjötlur, búshluti, skartgripi eða veggjahleðslur uppgrafmna rústa.
Hugleiðingar unr gildi heinrilda eftir því hvort eru lög eða sögur,
hvort rituð lög lýsi raunverulegu sanrfélagi eða sögurnar því sem hafi
gerst, svo og unr aldur handrita heinrildanna, uppruna þeirra, innra sam-
band, áreiðanleika eða uppspuna, leiðir bókarhöfundur franrhjá nregin-
máli en setur í viðbæti smáletraðar skýringar senr einkunr eru ætlaðar
fræðimönnunr ókunnugunr norrænunr fornsagnaheinri (Appendix, bls.
171-182). Þessi aðferð léttir lesturinn. Stíllinn er við hvers nranns hæfi,
ljós og leitarþrunginn. Varnaglar og efasenrdir tefja ekki fyrir. Höfundur
gerir skýr skil á nrilli nrálsgreina nreð eigin endursögnunr úr fornunr
textunr og hinsvegar ályktana senr dregnar eru af því senr lesið er úr text-
unum. I vandlega afmörkuðum athugagreinunr aftanmáls ræðir höfundur
við sjálfan sig í sínunr fyrri greinunr jafnt og við aðra fræðimenn senr
áður hafa fjallað unr sönru klausur íslenskra fornrita frá ýnrsunr sjónar-
hornum. Sjá nrá af inngangi, tilvísununr og ritaskrá að bókin er sanran-