Lögrétta - 01.07.1932, Blaðsíða 17

321
LÖGRJETTA
322
verður fyrst á æðri stigum kommúnismans,
þegar hann er lengra kominn, að hverjum
manni, sem starfar samkvæmt hæfileikum
sínum, verður launað samkvæmt þörfum
hans. Þá vinnur hver það sem hann getur og
fær það, sem hann þarf.
Það er alveg augljóst, að einnig í skipu-
lagi jafnaðarstefnunnar hafa mismunandi
menn mismunandi þarfir, og hlýtur það svo
að vera. Jafnaðarstefnan hefur aldrei farið
í felur með muninn á smekk, gáfum og af-
köstum. Lesið þjer Max Stirner, lesið þjer
gagnrýni Marx á Gotha-stefnuskránni frá
árinu 1875, lesið þjer þau rit, sem þar fóru
á eftir frá Marx, Engels, Lenin og þá mun-
uð þjer sjá hversu harðlega þeir ráðast á
jafnaðarhjegómann. Slíkur jöfnuður er
sprottinn úr bóndalegum hugsunarhætti,
hugsuninni um það, að skifta öllum gæðum
í jafna parta, hann er vottur um frumstæð-
an (primitivan) sveitamannlegan „kommún-
isma“. Svona einfeldnislega geta þeir einir,
sem ekki eru handgengnir Marxismanum,
hugsað sjer málin, rjett eins og rússnesku
bolsjevíkarnir ætli sjer að henda öllum verð-
mætum í einn haug og skifta svo haugnum
jafnt á milli allra. Svona hugsa þeir einir,
sem ekkert eiga skyltviðkommúnisma.Svona
gerðu þeir sjer grein fyrir hlutunum frum-
stæðir „kommúnistar“ á dögum Cromwells
og í frönsku byltingunni. En Marxisminn og
rússneskir bolsjevíkar eiga ekkert saman
við slíkan jafnaðarhjegóma að sælda.
Þannig mælti Stalin við Ludwig og fer nú
hjer á eftir samtal hans við Mussolini.
TAussolíní og TA.achíavellí
Lud wig: Þegar Friðrik mikli var ríkis-
erfingi, skrifaði hann vandlætingarrit sitt
gegn Machiavelli, en seinna varð hann
hreinskilnari og starfaði þvert á móti því,
sem hann skrifaði. Þjer byrjuðuð undir eins
á Machiavelli, er ekki svo?
M u s s o 1 i n i: Faðir minn, sem var járn-
smiður, las hann upphátt fyrir mig á kvöld-
in, þegar við sátum og vermdum okkur við
síðustu glæðurnar og drukkum sveitavín.
Þetta hafði mikil áhrif á mig. Jeg las bók-
ina aftur þegar jeg var fertugur og hún
hafði þá eins mikil áhrif á mig og áður.
L u d w i g: Það er einkennilegt hvernig
blóma og hnignunarskeið koma fram fyrir
slíka anda. Það er rjett eins og að þeim
sjeu árstíðaskifti.
M u s s o 1 i n i: Þetta sama á sjer ennþá
meira stað um þjóðirnar. í lífi þeirra skift-
ast stöðugt á vetur og vor, þangað til þær
deyja einn góðan veðurdag.
L u d w i g: Þessvegna heí'ur sá þýski
vetur, sem við lifum nú, aldrei valdið mjer
ótta. Fyrir hundrað árum, þegar Þjóðverj-
ar áttu öldungis eins erfitt uppdráttar og
nú, lagðist Goethe með gremju og háðí gegn
vígorðinu „hrun“. Hafið þjer athugað þýska
n.enn ?
Mu s s o 1 i n i: Bismarck. Hann var mesti
r.iaður sinnar aldar frá sjónarmiði raun-
veruleikans stjórnmála. Jeg hef einlægt haft
það á tilfinningunni, að hann hafi ekki
einungis verið járnkall. í bók yðar fann
jeg staðfestingu þess, hversu fjölbreytt og
fínt var eðli hans. Þekkja menn Cavour í
Þýskalandi ?
Ludwig: Mjög lítið. Við þekkjum
Mazzini betur. Munduð þjer hafa varpað
Mazzini í fangelsi ef hann hefði lifað nú?
M u s s o 1 i n i: Nei, alls ekki. Ef einhver
hefur einhverja hugsjón, er honum vel-
komið að koma til mín, svo að við getum
spjallað um málið.
Ludwig: En Mazzini lenti í fangelsi.
Skömmu seinna var Garibaldi dæmdur til
dauða. Tveimur mannsöldrum seinna voruð
þjer hneptur í varðhald. Er ekki niðurstaða
þessk sú, að stjórnandi verður að vera mjög
varkár með það, að hegna stjórnmálaand-
stæðingum sínum.
M u s s o 1 i n i: Alítið þjer máske, að við
höfum ekki gætt slíkrar varúðar?
Ludwig: Þjer hafið lögfest aftur
dauðarefsingu.
M u s s o 1 i n i: Hún er til í öllum menn-
ingarlöndum, Þýskalandi, Frakklandi, Eng-
landi ...
L u d w i g: En afnám dauðarefsingarinn-
ar kom einmitt frá Ítalíu, frá Beccaria.
Hversvegna hafið þjer tekið hana upp
aftur?
M u s s o 1 i n i: Af því að jeg hef lesið rit
Beccaria. (Mussolini ljet ekki sjást á sjer