Óðinn - 01.07.1934, Side 41

Ó Ð I‘N N
89
kostir íslensks þjóðernis hafa runnið honum í
merg og blóð. Frábær hagleiksgáfa, líkamshreysti
og þjóðleg fræðahneigð er ættlæg í kyni hans til
beggja hliða.
Margt hefur drifið á daga Sigurðar, eins og
verða vill, bæði ljúft og leitt. Hinn langa æfiferil
hans má rekja ýmist um grónar vinjar æðri
gæfu eða klungur kaldra örlaga. En það telur
hann fyrst hafa horft sjer til meins, er heimili
foreldra hans og blómabú sundraðist og þau
skildu að lögum, vorið 1853, er hann var aðeins
tveggja ára. Flutti móðir hans þá vestur að
Borg til Jóhanns Ámasonar bróður síns, með
Elínu dóttur sína. Ingveldur skyldi alast upp
með föður sínum, en Sigurður til skiftis með
báðum. Sá var dómurinn í máli þeirra hjóna.
(Elín þá 9 ára en Ingveldur 12 ára).
Sigurður varð fyrst kyr hjá föður sínum. Bjó
Bárður næsta ár með ráðskonu, Ingibjörgu
Hrómundsdóttur. Vorið eftir flutti hann frá Litla-
hrauni að Flesjustöðum, og tók þá saman við
konu þá, er átti hlut að samvistaslitum þeirra
hjónanna. Gekk þar alt af honum á skömmum
tíma, eignir og almenn virðing, er hann áður
naut.
En áður en hann flytti til Flesjustaða kom
Sólveig, ásamt bróður sínum Jóhanni, og sótti
Sigurð son sinn, er sætti hörku og vanhirðingu
af hálfu ráðskonunnar, Ingibj. Hrómundsdóttur,
þá aðeins 3 ára. Á Borg var hann aðeins einn
mánuð. Minnist hann ennþá glögglega þeirra
gleðidaga, er hann ljek sjer þar með frændum
sínum, börnum Jóhanns. En þá um vorið tekur
móðir hans Gvendareyjar á Breiðafirði á leigu
af Kristjáni kammeráði á Skarði. Skyldi ráðs-
maður hennar hafa hálfan arð af búinu.
Búnaðist henni þar ágætlega, og leið þeim öll-
um vel. En bæði var það, að uppeldi Sigurðar
var ekki tiltekið í samningunum við ráðsmanninn
og svo hafði faðir hans rjett til hans að sínum
hluta. Kemur hann, ásamt fylgikonu sinni til
eyjanna um vorið, er Sigurður verður 5 ára, og
flytur hann til Flesjustaða. Varð að lokka Sigurð
frá móður sinni og siðan að taka hann brott
með valdi. Var það ein myrkvasta og ógleyman-
legasta örvæntingarstund æfinnar, er reyndi svo
á grátþol bans, að hann var síðan lengi veiklaður
fyrir brjósti.
Hjá föður sínum og »stjúpu« (ráðskonu) er
hann svo í þrjú ár. Á því tímabili bregður móðir
hans búi og gjörist húskona að Helgafelli. Þaðan
kemur hún gangandi veturinn 1859, álftabana-
veturinn svonefnda, til Fíesjustaða og vill fá son
sinn með sjer til baka. Fyrir atbeina Björns hrepp-
stjóra á Brúarhrauni hafði hún að lokum sitt
fram. Leggja þau mæðgin af stað í kataldsveðri
laugardaginn fyrstan í sumri fyrir páska (sumar
Sigurðnr Bárðarson.
páska). Sá um þær mundir hvergi á dökkan díl
og ekki til hafs fyrir lagnaðaris. Til Helgafells
náðu þau eftir viku. Sigurður þá 8 ára.
Um vorið gjörðist Sólveig bústýra mágs síns,
Jónasar Ögmundssonar á Kársstöðum, er um
veturinn hafði mist konu sína Ragnheiði Árna-
dóttur. Þar ólst Sigurður upp um 6 ára skeið, og
íermdist þar. Á þeim árum lagði móðir hans
grundvöllinn að hugsunarhætti hans og fróðleiks-
nautn. Tók hún þegar, er fundum bar aftur
saman, að kenna honum að lesa. Átti hún
Njálu (Kaupmannahafnarútgáfuna) og hjet að
gefa honum hana, ef hann uppfylti viss skilyrði
við Iestrarnámið. Sigurður vann sjer inn Njálu,
og geymir siðan sem helgan dóm. Móðurfræðslan
er öll sú fræðsla, er Sigurður naut í æsku.