Óðinn - 01.07.1935, Page 7

O Ð I N N
55
En illa stóð þá á og tími óhentugur, ef jeg man rjett.
Konungar sátu yfir málum manna og voru önnum
kafnir og kváðust ei hafa tóm til að hlýða á kvæði.
Nokkuru síðar bar svo til, að konungar sátu yfir
drykkju og voru ölværir og var gleði mikil. Konung-
ar spyrja: »Hvar er íslendingur? Nú er gott tóm til
að hlýða á kvæði. Farið og sækið hann«. Arnór var
þá niður við sæ og bræddi (tjargaði) skip sitt. En er
honum kom orðsending konunganna, þó hann ekki
af sjer bikið, en rann þegar eins og hann var á sig
kominn heim til hallar. Ætluðu þá dyraverðir að
verja honum inngöngu, er þeir sáu hvernig hann var
útlits. Arnór hratt þeim úr andyrinu og mælti: »Gefið
rúm skáldi konunganna* Snaraðist hann inn í höllina
og nam staðar fyrir konungsborði. Haraldur leit við
honum og mælti: Hvorum konunganna skal fyr flytja
kvæðið? Arnór svarar: »Þeim yngra*. »Fyrir hví
svo?« spyr Haraldur. Arnór svarar: »Sökum þess, að
það er mælt úti á íslandi, að bráðgeð sje bernskan«
Hóf Arnór síðan Magnúsarkviðu og er upphaf henn-
ar þannig:
Magnús hlyð til máttigs óðar,
manngi er þjer fremri annarr;
yppa ráðumsh yÖru kappi
jóta gramr i kvæði fljótu.
Haukr rjettr es þú Hörða drottinn,
hverr gramr er þjer stórum verri,
meiri verði þinn en þeira
þrifnuðr allr unz himinn rifnar.
[Erindi þetta er auðskilið, nema sagnorðið „yppa“, það
merkir: lyfta, hefja, víðfrægja. Orð þetta er enn til óbreytt í
sænsku „Yppa“, og þýðir: leiða í ljós. í dönsku er sagnorðið
„yppe" einnig til. Þar þýðir það = ýfa, vekja. Kapp merkir:
hreysti, frægð. „]óta gramr" lítur ti! þess, að Magnús var einnig
konungur DanaJ.
En er leið á flutning kviðunnar, tók Haraldur að
ókyrrast. Honum þótti Magnús konungur oflofaður
og óttaðist, að sitt lof mundi verða minna, og mælti
þá; »Ákaflega yrkir þessi maðr, og ekki veit eg hvar
kemr«. En er Arnór hafði lokið flutningu Magnúsar-
kviðu, hóf hann þegar lofkvæði mikið um Harald, er
kallað hefur verið »Blágagladrápa« (Hrafnadrápa).
Er hún og kvæði ágætt. En er Haraldur var spurður,
hvor kviðanna honum þætti snjallari, mælti hann:
»Sá er munur kviðanna, að kvæði Magnúsar mun
uppi meðan Norðurlönd eru bygð, en mitt kvæði
mun líða undir lok og gleymast með mjer«. — En
hvers vegna hef jeg þá dvalið hugann við Magnúsar-
kviðu um stund? Það er sökum þess, að mjer virðist
að kvæði Stefans Vagnssonar, fornvinar míns, svipi
mjög til hennar að óðsnild. ]eg sje Arnór jarlaskáld
endurrisinn og í fullu fjöri enn þá. Hann dvelur (hans
líki) í dag mitt á meðal vor. Aðstaða mín er þó
nokkuð önnur en Magnúsar konungs. Hjer er að vísu
enginn Haraldur til að metast við mig um lofið. Hitt
kæmi mjer, þrátt fyrir það, ei á óvart, þótt einhverj-
um hefði runnið í hug lík hugsun og Haraldar, meðan
Stefán flutti mjer kvæðið: »Ákaflega yrkir þessi maður,
og ekki veit eg hvar kemur*. Sjálfur verð jeg fyrstur
allra að játa, að svona mikið lof á jeg ekki skilið.
Skáldið hefur sjeð mig í ofbirtu og ljósi okkar fornu
vináttu. Ef einhver spyrði mig hjer í dag, hvernig
mjer þætti kvæðið, líkt og Haraldur var að spurður
forðum, þá mundi jeg svara: »Ekki kemur mjer til
hugar, að það verði uppi meðan ísland er bygt, því
síður Norðurlönd. Hinu gæti jeg trúað, að það fjelli
ekki í gleymsku í Skagafirði, meðan prestur situr í
Glaumbæ og helgar tíðir verða sungnar hjer í kirkju.
Það var háttur konunga í fornum sið, að sæma
skáld sín dýrum gjöfum, gullsaumuðum skikkjum, sverð-
um, skjöldum og höfgum gullbaugum. — Engum
slíkum gjöfum hef jeg ráð á, en vináttu minni æfi-
langri heiti jeg skáldinu, þó lítils sje verð. Þakka jeg
svo því að lokum og hinum ástkæra söfnuði mínum.
Enginn söfnuður í Skagafirði hefur fram á þennan
dag sæmt prest sinn af meira göfuglyndi, höfðings-
skap og stórhug en þjer, og rómað hann meir. Verði
yður sjálfum það æ til sæmdar. Þess bið jeg af al-
hug«. Byrjaði nú söngur á milli ræðanna, af fjelög-
um hins ágæta söngflokks sveitarinnar, undir forustu
]óns Björnssonar, hreppstjóra á Stóru-Seilu. Því næst
stóð sjera Tryggvi Kvaran upp, og 'skemti fólkinu
með sinni löngu og orðfimu ræðu. Má segja svipað
um hann eins og sagt var um Gunnar á Hlíðarenda,
að hann væri manna best vígur að vopnum, en sjera
Tryggvi manna best vígur að orðfimi og mælsku,
Lýsti hann heiðursgestinum sem sjerstökum mála-
manni, þó væri það einkun íslenkan, sem hann hefði
ungur tekið ástfóstri við, og mundi halda þeirri trygð
til æfiloka. Lýsti honum sem víðlesnum fróðleiks-
manni og skylduræknum embættismanni, svo og sem
ágætum fjármálamanni. Var ræðan krydduð með
nokkrum skrítlum og skemtilegum líkingum.
Mælti nú ]ón bóndi ]ónsson í Glaumbæ fyrir
minni íslands, sem hann mintist mjög hlýlega, og
hafði yfir í lok ræðunnar nokkrar vel ortar hring-
hendur, sem hann lýsti yfir, að mættu þó frekar
heimfærast til hjeraðsins, en Iandsins í heild. Sagðist
hafa ort þær fyrir alllöngu siðan, en engum skýrt frá
þeim fyrri en nú, að hann gripi til þeirra til full-
komnunar ræðu sinni, sem hann hefði als engan tíma
haft til að búa sig undir. Var nú sungið óspart, og