Óðinn - 01.07.1935, Page 41

Ó Ð I N N
89
sömu sveit, og bjuggu þar til ársins 1915, er þau
hættu búskap vegna ellihrumleika. Björg var þá á
því ári 80 ára að aldri, en Jósef maður hennar 76
ára. Hann var þá búinn að vera alblindur í 5 ár,
og gat þess vegna ekki sint neinum útiverkum nje
utanbæjarstjórn. Varð Björg þá enn einu sinni að
vera hvorttveggja í senn, bóndinn og húsfreyjan, sem
oft áður, þá hún var einstæðingsekkja, sem henni fór
jafnan snildarlega úr hendi.
Eftir að þau Björg og Jósef fluttu að Hofakri,
blómgaðist efnahagur þeirra allvel, svo að þau máttu
kalldst vel efnuð, þá þau hættu búskap árið 1915.
Eru þau einu ábúendur á Hofakri sem kunnugt er
um, að hafi flutt meiri efni á burtu, en þangað voru
flutt, sem aðallega var þakkað útsjón og dugnaði
Bjargar, sem ávalt reyndist hin sama dugnaðarmann-
eskjan, hvar sem hún var og hvernig sem á stóð
fyrir henni.
Eitt af mörgum dæmum upp á dugnað og viðsýni
Bjargar, sem einnig sýnir, hver ráðdeildarkona hún
var, er það, að á öllum þessum jörðum, sem hún bjó á,
ljet hún byggja matjurtagarða, sem hún svo nytjaði og
ræktaði matjurtir í, einkum kartöflur og rófur. Vorið
1870, þá hún flutti að Lækjarskógi, Ijet hún strax,
þá hún kom þar, byggja matjurtagarð, er svo var
stækkaður á næstu árum. Öll þau ár, sem hún bjó
þar, nytjaði hún garðinn, oft með góðum árangri,
enda þó að í Lækjarskógi sjeu ekki góð ræktunar-
skilyrði, vegna skjólaleysis með fl. Tókst henni með
sínu óþreytanlega kappi og þrautseyju að fá mat-
jurtir til að spretta og gefa sæmilega góða uppskeru.
Á þeim tímum var með öllu óþekt um það bygðar-
Iag og víðast ræktun þessara nytjaplantna. Var því
torveldara að fá fólk til að trúa þeirri tilraun. Þess-
ar matjurtagarða tilraunir Bjargar urðu til þess, að
ýmsir þar í nágrenninu fóru að koma sjer upp mat-
jurtagörðum, þó í smáum stíl væri, en fólk var lengi
að fá trú á þeirri nýjung. Björg varð því brautryðj-
andi í því bygðarlagi með ræktun matjurta. Hún
hirti jafnan sjálf garða sína að öllu leyti, enda báru
þeir jafnan af görðum nágranna hennar, og gáfu
góða uppskeru í öllum sæmilegum árferðum.
Björg inti ekki ósjaldan af hendi ljósmóðurstörf
í þeim bygðarlögum sem hún dvaldi í, er henni lán-
aðist jafnan mjög vel, sem annað er hún fjekst við
að gera. Konur, sem nutu hjálpar hennar við þau
tækifæri, voru henni jafnan mjög þakklátar, töldu hana
jafnvel fremri en lærðar yfirsetukonur, hvað hand-
lægni og nærgætni snerti, enda mun lærdómur þeirra
hafa verið minni en æskilegt hefði verið. Hún var
Vigfús Guðmundsson
frá Haga.
Hann er fæddur á Keldum í Rangárvallasýslu 22.
október 1868, sonur Guðmundar óðalsbónda, sem
lengi bjó þar, og var víðkunnur maður, og er Vigfús
yngstur þeirra fjögra
sona Guðmundar,
sem framan af þess-
ari öld voru meðal
merkustu bænda
sunnanlands. Hefur
*Óðinn« áður flutt
myndir og æfiatriði
þriggja elstu bræðr-
anna, Jóns á Ægi-
síðu í desember-
blaðinu 1913, en
Sigurðar á Selalæk
og Skúla á Keld-
um í aprílbl. 1914.
Er þar sagt frá ætt
og uppruna þeirra
bræðranna. Vigfús
bjó lengi í Haga í Gnúpverjahreppi og hefur síðan verið
kendur við þannbæ. Þaðan fluttist hann til Engeyjar og
síðan til Reykjavíkur, og hefur nú lengi dvalið þar. Hann
er hinn mesti fróðleiksmaður og hefur margt ritað á
síðari árum. Helstu rit hans eru: Saga Oddastaðar,
Saga Hallgríms Pjeturssonar, Saga Breiðabólstaðar
og safn til sögu Eyrarbakka, sem ekki er enn lokið.
Er mikill fróðleikur saman kominn í þessum ritum
Vigfúsar. Hlaut hann verðlaun úr sjóði Jóns Sig-
urðssonar fyrir sögu Oddastaðar. Ritgerðir hafa birtst
eftir hann í Árbók Fornleifafjelagsins og í Blöndu.
Fyr meir skrifaði hann all-mikið í blaðið ísafold, og
greinar hafa einnig birtst eftir hann í Óðni. Hann
var góður bóndi, meðan hann bjó, og á síðari árum
hefur hann verið hinn mesti eljumaður við ritstörfin.
einnig vel handlagin og áræðin að hjálpa skepnum,
þá með þurfti, við burð, og einnig að hjúkra þeim
og lækna, við ýmiskonar uppáfallandi kvillum. Var
hennar ekki ósjaldan vitjað í þeim kringumstæðum,
sem henni hepnaðist jafnan mjög vel.
Þá þau hættu búskap Björg og Jósef árið 1915,
fluttu þau að Staðarfelli til Magnúsar sonar Bjargar,
sem þar var bóndi. En eftir 2 ára dvöl þar
Vigfús Guðmundssort.