Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1883, Blaðsíða 8

90
munandi að stærð og þyngd. Steinamir, sem féllu við
Aigle, voru i —18 pnd. á þyngd; 19. júní 1866 féllu
við Knyahinya í Ungarn margir loptsteinar, og var
einn þeirra 600 pnd. á þyngd, Pallas fann 1772 við
Jenisej meteorstein, er var 1600 punda þungur; við
Bendego í Brasilíu fanst loptsteinn, er var 17000 pnd.
og við Olumba í Perú annar, 30 þúsund pnd. Nor-
denskjöld fann við Ovifak á eynni Disco hjá Græn-
landi 3 stóra steina (500, 200 og 90 vættir), og sýndust
þeir vera þessarar tegundar, en þó halda nú flestir
um þá, að þeir séu jarðneskir og eigi komnir frá himn-
um ofan, svo vart er hægt að telja þá til loptsteina,
þó þeir að eðli sínu og útliti séu þeim mjög líkir.
Allir meteorsteinar eru gleraðir á yfirborðinu og
huldir bráðinni skorpu, og myndast hún við hitann á
fluginu; þeir eru dökkleitir að utan og gjallkendir og
margvíslega uppblásnir af hitanum, opt með ótal blöðr-
um og holum, og vörtum og kúlum út úr sér. Meteor-
steina hafa menn nákvæmlega sundurliðað og fundið í
þeim ýms frumefni, alls 271, og eru þau samskonar
og hér á jörðu. Eðlisþyngd þeirra er mismunandi
eptir efnablandinu, vanalega milli 3 og 6, stundum
alt að 8; flestir hafa þó vanalega steinþyngd, um 3.
Meteorítum má skipta í tvo flokka eptir efnunum, í
járnmeteoríta og sleinmeteoríta. Járnmeteorítar eru
miklu sjaldgæfari (hér um bil eins og 1: 100); í þeim
er mestmegnis hreint járn; þó er járn þetta að eðli
sinu nokkuð öðruvísi en járn það, sem á jörðunni
finst; optast er dálítið af nikkel í þessum járnsteinum,
og hin innri samsetning þeirra er frábrugðin. Sé
meteorjárn fægt og helt á flötinn sýru, koma fram
1) Efnin eru: súrefni, vatnsefni, köfnunarefni, klór, járn,
magnesium, liþíum, kísill, mangan, aluminium, kalium, natri-
um, calcium, brennisteinn, kolefni, nikkel, zink, kopar, ar-
senik, fosfor, antimon, blý, tin, kobalt, króm, títan og selen.