Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.04.1883, Side 11

93
pegar Humboldt kom heim til Európu, hélt hann
spurnum fyrir um stjörnuhröp annarstaðar þessa nótt,
og frétti að þau höfðu sézt yfir mikinn hluta jarðar-
innar (900,000 □ mílur). 1766 höfðu íbúar í Cumana
orðið varir við hinar sömu eldglæringar, og 18320^33
sáust fjarskaleg stjörnuhröp, einkum í Norður-Ameríku;
þar töldu menn eitt sinn 300 þúsund stjörnuhröp á 9
klukkustundum. f»að var þá skoðun Humboldts, að
stjörnuhrapa-mergðin mundi vera mest 33. hvert ár, og
reyndist það satt 1866—67. 1833 sá Ölmstedtfyrst, að
stjörnuhröpin i nóvember komu einkum frá vissum
hluta himinsins eins og geislar og eldflugur frá einum
miðpunkti; þessi depill er á milli stjarnanna s og p i
ljónsmerki. þ"essi stjörnuhröp eru því nefnd „leonidœ1*.
Stjörnuhröpin á Lafranzmessu koma fram nálægt
stjörnunni Algol í Perseus-merki og kallast þvi “per-
seidœu. f>ó nú stjörnuhröpin sýnist koma frá einum
depli, þá er það þó eigi svo í raun og veru, þau koma
að eins úr sömu átt af talsverðu sviði, ljósrákirnar
sýnast ganga saman sökum fjarlægðar upptakanna,
eins og ljósraðir að kveldi dags í langri götu í stór-
borg ganga saman fyrir auganu lengst í burtu.
Fyrst var það ætlun manna, að stjörnuhröpin
væri smá hnattbrot eða agnir, er í stórum hríngmynd-
uðum hóp gengi kringum sólina, og að jörðin snerti
þennan hring í ágúst og nóvember. Nýrri ransóknir
virðast allar benda til þess, að meteor-steinarnir séu
lengra að komnir úr stjörnugeimnum, og hafi eigi eins
reglulega braut og pláneturnar. Hraði loptsteinanna
er meiri en menn gæti búizt við, ef þeir væri upprunnir
úr voru sólkerfi, og auk þess hreyfast þeir öfugt við
jarðstjörnurnar. Braut þeirra er heldur eigi krappur
sporbaugur, sem nálgast hring, eins og hjá plánetunum,
heldur mjög viðir sporbaugar með mikilli fjarlægð
milli brennideplanna; jarðbrautin sker brautir þeirra