Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Side 78

7&
Frá írlandi
gjörð höfðu verið á meðan ófriðurinn stóð, um að Irland
skyldi vera griðastaður allra flóttamanna, og að eigi
mætti handtaka þá þar eftir skipun eða strokumanna
brjefi frá Englandi. Kilkenny-lögin voru og staðfest að
nýju. Lög þessi voru kend við Poyning (Poy nings law);
þau áttu að hnekkja ofurveldi ensks stórmennis á írlandi,
en þau voru síðar notuð til þess að kúga Ira.
Prátt fyrir þetta blómguðust bókmentir Ira á þremur
síðustu öldum miðaldanna. Pað kom afturkippur í þær og
önnur andleg störf sökum ófriðarins á síðasta þriðjungi
12. aldar, en í byrjun 13. aldar tóku þær að rjetta við
aftur, og stóðu svo í allmiklum blóma fram til 1530, svo
að írar stóðu eigi á þessum öldum að baki öðrum þjóðum
í Vestur-Evrópu í neinni vísindagrein.
Peir stunduðu jafnan sagnaritun, skáldskap, lögfræði
og læknisfræði. Peir frumsömdu ýms rit í mörgum
greinúm, og þýddu líka latnesk og frakknesk rit á írsku.
Frá þessu tímabili eru flest hin fornu handrit Ira, sem
enn eru til.
Margir írskir smákonungar höfðu hirð- eða heim-
ilisskáld hjá sjer, og eru enn allmörg skáld kunn frá 13.,
14. og 15. öld. Sumir höfðingjar Ira lögðu mikla stund
á bóknám og írskan skáldskap eins og fyr á öldum, og
enda sumir Englendingar, sem tóku upp þjóðerni íra,
gerðu það einnig að dæmi þeirra. í annálum hinna fjögra
meistara er sagt um Gerald Reimer, jarl í Desmond
(1359—1398), að hann hafi verið öllum Englendingum og
mörgum írum fremri að kunnáttu í írsku, skáldskap, sögu
og öðrum vísindum.
En áhugi írskra fraeðimanna fekk þó eigi að njóta
sín. Nú gat enginn þjóðlegur háskóli þrifist á írlandi
undir yfirstjórn Englendinga og enskra biskupa. Irar tóku
þá að stunda nám í Oxford og Cambridge, — það var
líka orðið nauðsynlegt fyrir þá að kynnast vel enskum