Ársrit Hins íslenska fræðafjelags í Kaupmannahöfn - 01.01.1918, Qupperneq 105

Norðurlönd
io5
sú tunga var töluð. Öilum þeim þjóðum, sem töluðu
danska tungu, veittu þeir meiri rjett a íslandi en öðrum
þjóðum. Nú líta margir íslenskir menn á sín eigin mál
og norræn mál sem þröngsýnir menn og smámenni, og
sumir landsmálamenn vorir tala — og rita — eins og
>heimskar konur tala«. Nú vilja þeir eigi veita norræn-
um samþegnum sínum sama rjett sem áður, eða sama
rjett, sem þeir sjálfir njóta hjá þeim, þótt þeir hafi að
auki hjá þeim mikilsverð einkarjettindi. feir skilja ekki,
að tungu vorri og þjóðerni er hætta búin af hendi stór-
veldanna. feir skilja ekki, að þá er saxað er á sænska,
danska eða norska tungu, færist hættan nær íslenskri
tungu og þjóðerni. Síðan á 14. og 15. öld hafa Danir
og Svíar tekið á móti skellunum að sunnan og austan,
frá stórþjóðunum, en Noregur og Island legið í skjóli
þeirra. Hve nær sem tungu og veldi-Svía eða Dana er
hnekt, annarra eða beggja, þá er brátt úti um íslendinga
og Norðmenn.
íslendingar hafa nú í' icoo ár haldið tungu sinni og
þjóðerni manna best. Astæðurnar til þess eru aðallega
þessar:
1. Fjarlægð íslands frá öðrum löndum og torveldar
samgöngur fram á vora daga.
2. íslenskar bókmentir. Að Islendingar eignuðust
þegar kveðskap, sem lifði lengi á vörum þjóðarinnar, og
á 12. og 13. öld bækur á sinu eigin máli, sem allur al-
menningur hefur lesið fram á þennan dag, hefur haft þá
þýðingu, að landsmenn hafa varðveitt tungu sína svo
óbreytta, að hvert íslenskt barn, sem hefur lært að lesa,
getur lesið Islendinga og Noregs konunga sögur við-
stöðulaust.
3. Enskum kaupmönnum var á 15. og 16. öld
bönnuð veturseta á Islandi. Ef Englendingar hefðu náð
þar fastri bólfestu, er hætt við, eins og þá stóð stundum