Dagblaðið Vísir - DV - 26.10.1982, Blaðsíða 10

10
DV. ÞRIÐJUDAGUR 26. OKTOBER1982.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Búist er við að það verði sósíalist-
ar sem fara með sigur af hólmi í
kosningunum á Spáni 28. október.
Markar það nokkur tímamót í sögu
þjóöar sem hefur búið við íhalds-
stjórn í 46 ár, eöa síðan blóöug borg-
arastyrjöld á árunum 1936—’39 lyfti
Frankó einræðisherra til valda.
Ef af sigri verður munu margir
þakka hann formanni sósíalista-
flokksins, Felipe Gonzalez. Hann
hefur fylgt fremur hægfara stefnu og
sagt aö vinstriöflin geti aöeins
komist til valda á Spáni ef þau
afneiti hefðbundnummarxisma.
Hægrimenn eiga þó bágt með að
þola sósíalisma, jafnvel þótt hæg-
fara sé. Þykir samsæri það sem
herinn á að hafa haft í bígerð til
valdatöku 27. október benda til að
þeir íhaldssömu séu til í að ganga
ansi langt til að stöðva hann.
Einnig má benda á að gjáin á milli
spænskra stjórnmálaflokka til
vinstri og hægri hefur aukist mjög en
ef litið er á sögu Spánar hefur slík
þróun verið landinu mjög óheilla-
vænleg. Því má kannski ætla að
mörgum kjósenda þyki betra að
halda sér á miðlínunni. Ekki svo að
skilja að sósíalistaflokkurinn fái ekki
flest atkvæða heldur að þau verði
lýsa sér best í því að UCD hyggst nú
bjóða upp á nýtt forsætisráðherra-
efni, Landelino Lavilla, í stað
Suarez, sem hefur setið í embætti í 18
mánuði. Skoðanakannanir sýna að
Suarez nýtur enn nokkurrar hylli al-
mennings fyrir snör viöbrögð í
febrúar 1981, er félagar úr
þjóðvarðliðinu geröu tilraun til að
hrifsa til sín völdin. Má Suarez ætla
sér um 10% atkvæða út á þaö.
Mildar umbætur
Enn aðrir miðflokkamenn flúðu út
á hægri vænginn i hiö íhaldssama
Alþýðubandalag Manuels Fraga
Iribane, AP. Fékk sá flokkur um 5%
atkvæða í kosningunum 1979.
Skoðanakannanir nú spá flokknum
um 20% atkvæða og yrði hann þá
næststærsti flokkurinn á spænska
þinginu.
Sósíalistar telja að þeir þurfi um
40% atkvæða til aö ná meirihluta á
þinginu sem hefur 350 þingsæti. 1977
fengu þeir 29% atkvæða og 1979
30%. Kosningabaráttan hefur
gengiö vel hjá þeim og telur
flokkurinn sér þann sigur vísan.
Gonzalez er ákaft fagnað hvar sem
hann kemur en hann hefur ferðast
um land allt í rútu og komist yfir tvo
kosningafundi á dag að meðaltali.
Hefur engum öörum stjórnmála-
manni tekist að laða að sér jafn-
marga áheyrendur.
Gonzalez er frá Sevilla, lögfræð-
ingur að mennt. Hann hóf stjórn-
málaferil sinn í neðanjaröarhreyf-
ingu á dögum Frankós og byggir
baráttu sína á loforðum um félags-
legar umbætur og traustari stjóm.
Hann segir að Spáni sé stjórnað af
fáum útvöldum og lofar aö taka
meira tillit til hinna fátæku í landi
þar sem 12% landsmanna kunna
hvorki að lesa né skrifa. Einnig telur
hann sig geta haldiö í hemilinn á
hægriöflunum innan hersins og kirkj-
unnar.
Gonzalez sagði af sér formanns-
embættinu í flokki sínum 1979, í mót-
mælaskyni við þá flokksbræður sína
sem aðhyjjtust strangan marxisma.
Hann hefur líka lagt á það mikla
áherslu í kosningabaráttu sinni aö
hann ætli sér ekki að fara út í neinar
öfgar í félagslegum umbótum.
Róttækasta kosningaloforð hans er
aö endurskoöa afstööu landsins til
inngöngu í Nató. Hvað innanríkis-
málin snertir hefur Gonzalez lofað að
hleypa nýju blóði í efnahaginn og
skapa 800.000 ný atvinnutækifæri á
næstu fjórum árum. Meiri háttar
þjóðnýting er þó ekki á dagskrá hjá
honum.
Fjandskapur við
kommúnista
Gonzalez hefur líka lofað að gera
ekki stjórnarbandalag við
kommúnista, en þeim er spáð miklu
hann skildi ástæöumar fyrir því að
hermenn hygðu á slík samsæri.
Þykir mörgum að þau ummæli hans
bendi til fremur lítillar hollustu við
lýðræðið.
Óttast mest litla
kosningaþátttöku
Þetta áætlaða samsæriherforingja
27. október hefur gert stjómmála-
mönnum erfitt um vik og sýnt fram á
að lýöræðið á Spáni á í vök aö
verjast. Ekki bætir úr skák er þau
tíðindi bárust út að Antonio Tejero
Molina hygðist bjóöa sig fram til
þings, þrátt fyrir setu sína í fangelsi.
Molina stóð fyrir árásinni á þingið í
febrúar í fyrra og er líka talinn
flæktur í samsæri það sem átti að
fara fram nú í október. Samkvæmt
skoöanakönnunum virðist þó þetta
væntanlega samsæri eða óttinn við
pólitískt ofbeldi ekki hafa haft nein
varanleg áhrif á hugi kjósenda.
Það sem stjórnmálamenn óttast
því mest er að áhugaleysi og óöryggi
leiði til þess að stór hluti kjósenda
velji að sitja heima á kjördegi.
Stjórnvöld hafa þess vegna hrundið
af staö umfangsmiklum áróðri í
sjónvarpi og útvarpi til aö örva Spán-
verja til að kjósa. Sömu hvatninguna
má líka finna í opinberum áróöri
flokkanna sjálfra og öllum frétta-
flutningi af væntanlegum kosn-
ingum.
(Reuter).
Suarez: Klauf Miödemókrata-
bandalagið og stofnaði sinn eigin
fíokk.
Manuel Farga: Hversu hollur er
hann lýðræðinu?
afhroði i kosningunum, eða um 5%
atkvæða miðað við 10% 1979. Þeir
hafa lagt á það mesta áherslu í kosn-
ingabaráttunni að ráðast á sósíalista
og saka þá um að selja samvisku
sína. Sá f jandskapur styrkir líkurnar
á aö sósíalistar leiti ekki fulltingis
þeirra við stjómarmyndun að kosn-
ingunum loknum. Og því er erfitt aö
svara þeirri spumingu hvert sósía-
listar muni leita ef þeim tekst ekki aö
ná meirihluta á þinginu.
Sennilegast er að þeir myndu
annaðhvort leita til miðflokkanna
eða sjálfstjórnarflokkanna frá
Baskahéruöunum, Cataloníu og
öðrum hémöum sem berjast fyrir
sjálfstjóm. Vonast þessir héraðs-
flokkar til að vinna sameiginlega 30
þingsæti. Fari mun verr fyrir sósía-
listum en nú horfir gætu þeir neyðst
til að bæta alþýðubandalagi Fraga í
hóp stjórnarflokkanna. Það þykir þó
afar ólíklegt þar sem flokkur Fraga
hefur verið aðalskotspónn miðflokk-
anna íkosningabaráttunni.
Fraga, sem gengdi ráðherra-
embætti á dögum Frankós, hefur
verið sakaður um að sýna þeim
aöilum óeðlilega samúð sem ráðgert
höfðu valdatöku 27. október. Fraga
lét sér nefnilega um munn fara að
ekki nógu mörg til að hann nái
meirihluta.
Úreltur flokkur
Miðdemókratabandalagið, sem nú
situr í stjóm, virðist ætla að bíða
furðulega mikið afhroð í þessum
kosningum sem eru þriðju kosning-
amar á Spáni síðan Frankó féll frá. I
kosningunum 1977 og 1979 hlaut
flokkurinn um 35% atkvæða. Sam-
kvæmt skoðanakönnunum má hann
nú þakka fyrir ef hann nær 10% at-
kvæða. Helsta skýringin þykir sú aö
flokkurinn sé orðinn úreltur og þjóni
ekki upprunalegum tilgangi sínum
sem var að létta landinu gönguna
frá einræði yfir í lýðræði. Við það
bætist að í bandalaginu eru hópar
sem eru ólíkir innbyrðis eins og
frjálslyndir, kristilegir demókratar,
frankóistar og jafnvel íhaldsmenn.
Hefur samvinnan oft gengið
stirðlega og náðu erfiðleikarnir há-
marki sínu er stofnandi banda-
lagsins og fyrrverandi forsætis-
ráðherra, Adolfo Suarez, klauf
bandalagið og stofnaði sinn eigin
flokk, demókratíska þjóðarflokkinn
(CDS).
Suarez tók með sér hóp af
miðflokksmönnum og leiddi brottför
þeirra úr flokknum til að Leopoldo
Calvo Sotello neyddist til að boða til
nýrra þingkosninga hálfu ári áður
en kjörtímabili átti annars að ljúka.
Vandræði miöflokkabandaiagsins
Sósialistaforingjarmr Gonzalaz og Guerra: Telja sersigurinn visan.
Konungurinn, Juan Carlos, kannar herinn: Þrjú samsæri á fjórum árum.

Kosningamará Spáni:
Búist við sigri sósíalista