Dagblaðið Vísir - DV - 27.11.1982, Blaðsíða 11

DV. LAUGARDAGUR 27. NOVEMBER1982.
11
þau voru þó gagnleg. Til að fara nýjar
leiðir þarf að taka stutt spor í einu.
Forsetinn sagði einu sinni við mig:
En trúið þér því í raun og veru að
konur vilji lifa eins og karlar? En það
er nú e.t.v. annar handleggur. Hitt veit
ég með vissu hversu karlmönnum
leiðist voöalega að tala um aðstöðu
kvenna og skyld mál.”
Eins og herskylda!
— Fannst yður þér ekki vera að
svíkja málstaöinn með því aö fara úr
ráðherrastólnum?
„Nei. Mér fannst eins og ég hefði af-
plánaö nokkurs konar herskyldu, vam-
arskyldu. Eg er ekki viss um aö það sé
rétt að verja heilli mannsævi til stjóm-
mála. Og konur veröa aö hafa alveg
sama rétt til að hætta og karlar.
Það er einhver doöi í pólitíkinni sem
erfitt er að lifa með. Ef maöur er ekki
ráðherra og hefur þannig valdataum-
ana í höndunum er svigrúmið skelfing
h'tið. Vist hefur maöur völd yfir fólki í
því að er hægt aö útnefna, skipa í em-
bætti eða eyðileggja framavonir ein-
staklinga — en völd yfir hlutum, mál-
efnum — það er önnur saga. Stjórn-
skipulag er eins og orgel sem alltaf
þarf að spila sömu lögin á.
Námskeið í auðmýkt
Þess vegna verðum við sem búum i
lýöræðisríkjum að læra aö þótt hægt sé
að skipta um st jórnvöld er lítiö hægt að
gera til að breyta tilverunni sjálfri.”
Gátuð þér ekki gert það fyrir konum-
ar i Frakklandi sem þér heföuö viljaö?
„Vandamáliö við að vera ráðherra
ERTÞÚ
viðbúinn
yjUMFERÐAR •
RÁÐ
fýrir franskar konur var að það þurfti
að stjórna ráðuneyti sem gekk lóðrétt í
gegnum lárétt kerfi. Mitt verkefni var
ú aö hafa afskipti af öllum þeim mála-
flokkum sem stóðu í veginum fyrir
bættri stöðu kvenna, en ráðuneyti f jár-
mála, húsnæöis, menntunarmála eöa
atvinnumála kærðu sig lítið um mín af-
skipti. Störf mín í ríkisstjóminni vom
nánast námskeið i auðmýkt. Eg hafði
verið stjórnandi, yfirmaður, í næstum
jví 30 ár — nú allt í einu þurfti ég að
læra að brosa, vera diplómatisk, spila
á málamiðlunarklæki í stað þess að
geta lagt mín spil á borðiö.
„Þetta gerir maöur ekki” — „þetta
er ekki hægt” era algengustu setning-
arnar í stjórnmálaheiminum. Og ég
varð að hafa mig alla við til aö missa
ekki stjóm á skapi minu þegar einn
kollega minna sagði eftir að ég hafði
fengið eitthvað í gegn: Vorum við ekki
góðirvið þignúna!
— Haldið þér að konur geti blásið
ný jum stil í stj ómmálin ?
„E.t.v. Svo framarlega sem kona
hefur styrk til aö komast í háa stöðu,
ráðherrastól og jafnframt vilja til að
breyta hlutunum. Margaret Thatcher
er forsætisráöherra, en hún hefur lagt
sinn metnað í að læra á leikreglumar,
karlanna, í stað þess að skapa nýjar.
En ég er á þvi aö konur hafi meiri
mótstöðu gegn sýkingu valdsins. Flest-
ar konur eru því vanar að samræma
atvinnu og tilveru hversdagsins. Böm
sem þarf aö bólusetja, föt sem þarf aö
sækja úr hreinsun, matarinnkaup...
Konur fyrirverða sig ekki fyrir hvunn-
dagsamstrið. Körlum er gjamt að lita
alvarlegri augum á starf sitt og gefa
þvi mikinn þunga. Þegar húshjálpin
min var veik bað ég bflstjórann minn
aö stoppa i kjötbúðinni svo ég gæti
keypt í matinn og þetta varð honum
mikið áfall! Ráðherra getur ekki farið
heim til aö elda mat, þvo og strauja
eins og venjuleg heimavinnandi kona!
Til að vernda
geðheilsu mína...
Samstarfsmenn mínir reyndu að
kenna mér að stjómmálamaður veröi
að gæta ímyndar sinnar eins og leikari.
Vegna þess aö þeir geta ekki lifað án
þess að vera undir smásjánni, í kast-
ljósinu. Ég er aftur á móti þeirrar
skoðunar að þessi áhersla ráðherra á
sitt pólitíska EG sé hættulegt. Maður,
sem er umtalaður, eltur af ljósmynd-
urum, sem alltaf er verið að hafa eitt-
hvað eftir og leita upplýsinga hjá,
hann endar með því að trúa því að
hann sé eitthvað alveg sérstakt. Og þá
er hann iika kominn í hlutverk i skop-
leiknum.
Það var til aö vernda geðheilsu mina
að ég byrjaði að segja nei. Það hefur
verið á mínu öðru ári í ráðherrastóln-
um. Eg afþakkaði sérstaka meðhöndl-
un á ferðalögum, hætti að fara inn í
VlP-salina, þáði ekki aö láta aka mér
beint út i flugvélina. Ég hætti að láta
einkaritarann hringja og panta borð i
mínu nafni, ef ég ætlaði út að borða,
því þá fékk ég alltaf besta borðið. Fór
hreinlega að afþakka alla þessu litlu
hluti sem áttu að gera mér iifiö svo
notalegt vegna þess að mér fundust
þeir skemma mig, fjarlægja mig frá
því fólki sem ég var þó fulltrúi fyrir.
Eg álít að við ættum, alltaf öðra hvoru
á lífsleiðinni, að brenna allar brýr aö
baki okkar og byrja upp á nýtt ef við á
annað borð viljum komast af sem
manneskjur.
Staða kvenna á
vinnumarkaði
Eitt af því sem Francoise Giroud
fékk i gegn í ráðherratíð sinni vora
laun til mæðra sem óskuðu að gæta
bama sinna heima fyrstu árin. Þetta
fýrirkomulag hefur sætt andstöðu
kvennahreyfinga í Danmörku þar eð
álitið er að launin myndu reyra konur
fastar i heföbundnu hlutverki. Blaða-
maðurinn danski segir Francoise Gir-
oud frá þessu og spyr: — Konum er í
sjálfsvald sett hvort þær þiggja þessi
laun. Ef þær vilja þau ekki, þá fá þær
engan stuðning. Hvers vegna ekki?
Giroud svarar þessu með annarri
spurningu: „Er ekki alltaf aö verða
erfiðara að fá pláss á dagheimili á
Norðurlöndunum?” Og heldur síðan
áfram: „Það er ekki nóg aðkonur hafi
hugmyndafræðina á hreinu. Þær verða
lika að skilja efnahagsmál og hvað
yfirhöfuð er mögulegt að gera stjóm-
málalega.”
— Og þegar barnaumönnuninni lýk-
ur, eiga þær þá að fara aftast i biðröð-
ina á vinnumarkaðinum?
„Það er alveg rétt að atvinnuleysið
hefur komið harðast niður á konum.
En ég held að tölvubyltingin og ný
trfcni muni breyta stöðu kvenna. Enn
sem komið er er ekkert útlit fyrir að
iönaöarsamfélagiö sé að syngja sitt
síöasta eða að útlitið þar sé eins von-
laust og í landbúnaðarsamfélaginu. 1
framtíðinni verður horfið frá stóriðn-
aði og snúið aftur til minna og mann-
eskjulegra skipulags þar sem vinnu-
staðirnir verða nærriheimilunum.”
En nú er.talað um að tölvutæknin
muni leiöa til enn verra ástands á
vinnumarkaðnum, auka atvinnuleys-
iö?
„Þetta sögöu ensku vefaramir líka
þegar farið var að vélvæða þeirra
störf. Eldri kynslóðimar eru alltaf á
móti nýjungum því að nýjungar minna
á hverfulleika og dauða. Ég hef trú á
Mitterrand sem stjómmálamanni þótt
hann hafi gert nokkrar vitleysur í efna-
hagsmálum. Hann hefur viljann og
hugsjónir og ræðan hans um nýju
tæknina á toppfundinum i Versölum
var allrar athygli verð. Við megum
ekki vera hrædd við þróun, við verðum
bara að læra að notfæra okkur hana.
Og þegar þyrmir yfir yðuraf svartsýni
vegna stöðu kvenna i framtíðinni þá
reynið að muna, að jafnvel þó svo kon-
ur hafi ekki náð því sem þær ættu að ná
og eiga jafhvel enn langt í land með það
sem þær óska sér, þá getur staöa
þeirra aldrei aftur orðið verri en hún
vareinusinni.”
Ms þýddi úr
Polltiken.
FATA5KAPAR
sem gætu komið í góðar þarfir á þínu heimili.
Fataskápar frá Haga henta hvar sem er.
Gott verð — stuttur afgreiðslufrestur — góðir
greiðsluskilmálar. Nú er einmitt tíminn til að
skella sér á skápa
tiAGir
Verslun/sýningarsalur
Háaleitísbraut 68 Reykjavík
Sími (91) 84585
Verslun/sýningarsalur
Glerárgötu 26 Akureyri
Sími (96) 21507
I Verslun/sýningarsalur
Brimhóiabraut 1 Vestmanna-
I eyjum Sími (98) 1195
Umboðsmaður
áVopnafirði:
Steingrímur Sæmundsson