Dagblaðið Vísir - DV - 03.01.1983, Blaðsíða 10

10
DV. MÁNUDAGUR 3. JANUAR1983.
ÚtSönd
Útlönd
Útlönd
Útlönd
Nokkrar umræöur hafa oröiö í
kjölfar þess aö gervihjarta var í
fyrsta sinn sett í manneskju og hafa
þær snúist jafnt um læknisfræðilegar
hliðar þess og siðferðilegar.
Sumir andmælenda aögerðarinnar
segja hana vera hjóm eitt og
auglýsingaskrum. Einnig draga
ýmsir í efa aö maöurinn geti nokkum
tíma lagaö sig aö lífi án raunveru-
legshjarta.
Aörir ljúka miklu lofsoröi á þetta
læknaundur og kalla kraftaverki
líkast þegar sjúkt hjarta hins 61 árs

Þessi fræga aðgerð hefur beint athygii fjölmiðlanna og sviðsljósinu beint inn iskurðstofuna, en það hefuraftur vakið ámæli og tilraunin kölluð af
sumum einskært auglýsingaskrum.

<{ ■ ' S*' ^4
Gervihjartað
vekur deilur
gamla tannlæknis, Barney Clark,
var numiö burt og í staðinn sett
apparat úr áli og polyurethane-
plasti.
En í umræðunum fer þeim fjölg-
andi, bæöi leikmönnum og fræöi-
mönnum, sem láta uppi efasemdir
um verkið og óvissu um, hvort
tæknin hafi þama ekki gengið of
langt.
Stórblaðiö New York Times for-
dæmdi aðgerðina og leiöarahöfundur
þessskrifaöi: „Raunverulegir sigrar
læknisfræöinnar liggja í því að bæta
líöan allra. En ekki í einhverjum
hetjutilburöum til aö storka dauö-
anum fáum einum til góðs
eöa ills.” — Blaðið sagði ennfremur
aö Clark-tilraunin þýddi ekki annaö
en ,,að lækninum heföi tekist aö slá
dauöanum á frest.”
Sálfræöingar vara við því að
jafnvel einföldustu aðgerðum á
hjarta manns fylgi eftirköst, venju-
legast dvalakennt hugarástand og
ofsóknarímyndanir. Segja þeir aö
einstaklingur sem misst hafi hjarta
sitt geti beöið tilfinningalegt skip-
brot.
Dr. Steven Ellman, læknir við
borgarspítalann í New York
(neurolog), varar menn viö því aö
líta á hjartaö sem einíalda dælu.
Segir hann aö hjartað gegni lykil-
hlutverki í sjálfstjórn einstakl-
ingsins og tilveru hans sem mann-
eskju og fyrir þá sök hafi hjartaö
verið svo ofarlega í hugum skálda og
trúboöa í gegnum aldimar. Meö því
aö fjarlægja þaö og setja í staðinn
hlut úr málmi og plasti geta menn
ofgert tilfinningum viðkomandi og
spilltgeðheilsuhans.
Hjartanu er stjórnaö af heilanum
en hlutur þess í hugarástandi eöa
tilfinningum mannsins er mjög
mikilvægur. Eins og til dæmis þegar
það slær örar, þegar maöurinn
reiöist eöa verður óttasleginn eða
uppvægur af öörum ástæöum. En
gervihjarta Clarks tannlæknis slær í
Gervihjartað komið á sinn stað.
föstum takti og breytir engu hvaöa
skilaboö heilinn sendir frá sér. Sér-
fræðingarnir segja aö missir þeirrar
sjálfstýringar á hjartaslögunum geti
veriö hættulegur geöheilsu manns-
ins.
Harvey Wolinski, hjartasérfræð-
ingur viö Mount Sinaisjúkrahúsiö í
New York, telur að missir þessa
tilfinningalega viðbragös geti leitt af
sér sálræn eftirköst á borö viö þau,
sem læknar hafa oft reynt hjá sjúkl-
ingum er tengdir hafa veriö viö
nýmavélar. Þaö hendir aö þeir veröi
miður sín yfir því að láta vélum eftir
svo mikið vald á líkama sínum.
I þessum vangaveltum er ekkert
vitaö hvaöa sálræn áhrif aðgerðin
hefur haft á Bamey Clark. Honum er
stirt um mál vegna uppskurða á
hálsi til þess aö hjálpa honum til
öndunar. Og enn hefur hann ekki
veriö tekinn til sálfræðilegrar rann-
sóknar. Þó er vitað aö hann fékk
einhver skjálftaköst á fimmta degi
eftir aögerðina. Velta menn þeirri
spurningu fyrir sér hvort þessi köst
Barney Clark, fyrstí maðurinn með gervihjarta. Frá honum liggja leiðslur i hjálparvól og hann getur alcirei
lifað eðlilegu Ufi með þann útbúnað. Hann var þó talinn „upplagt eintak" tíl tílraunarinnar vegna sálar-
styrks og seiglu.
Með gervihjarta veröur auðvitað
ekki fundiö, hvort hjartað er hætt aö
slá og meö lungna- eöa öndunarvél
sést heldur ekki, hvort sjúklingurinn
er hættur að anda,” segir Wolinski
hjartalæknir sem hér aö ofan var
vitnað í.
Meö gervihjartanu færist lækna-
vísindunum nýr vandi á hendur,
vegna þess hve dýrt er aö framleiða
slíka gripi, setja þá í hjartasjúkling
og halda síöan gangandi. Vaknar þá
sú spuming hversu réttmætt þaö sé
meö tilliti til þess hve fáir þaö séu,
sem fjárhagslegt bolmagn hafi til
þess aö njóta þessarar hjálpar.
Mörgum læknum þykir réttara aö
veita þaö fjármagn til frekari rann-
sókna á hjartakvillum og leitar að
betri lækningaaöferöum.
Dr. William C. DeVries, læknirinn sem stjórnaði aðgerðinni á Barney
Clark, heldur á gervihjarta, eins og því sem sett var i tannlækninn.
hafi veriö af geðrænum toga
spunnin.
Læknar Clarks héldu því fram aö
hann heföi veriö „upplagt eintak” til
þess aö gera þessa merkilegu tilraun
á því aö hann hefði haft til aö bera
mikinn sálarstyrk og væri „seigur
eins og eyöimerkurkaktus”.
I augum margra lækna eykur þessi
aögerð enn á flækjumar í öðru
viðkvæmnismáli sem snýst um, ,eðli-
legan dauödaga”. Þaö hefur veriö
ofarlega á baugi meö tilliti til sjúkl-
inga í dauðadái, þar sem starfsemi
líkamans er haldið gangandi meö
hjálpartækjum eins og hjarta- og
lungnavélum. Þykir þeim sem þaö
gerist æ erfiðara og erfiðara fyrir
lækninn að úrskurða hvenær mann-
eskjaerdáin.