Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1984, Blaðsíða 12

pr
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stiórnarformaður og útgáfustjöri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjöriog Otgáfustjórí: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON ogÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍDUM5ULA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiðsla.áskriftir.smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF„ SÍOUMÚLA 12.
Prentun: Árvakur hf„ Skeifunni 19.
Áskriftarverðá mánuði 250 kr. Verö ílausasölu 22 kr.
Helgarblað25kr.
A tök i september?
Verkalýðsforystan er farin aö ræöa uppsögn samninga
og hugsanlegar aögerðir í september. Þar sýnist sitt
hverjum. Til eru þeir, sem vilja hefja átök. Forystumenn
Alþýðusambandsins, svo sem Ásmundur Stefánsson,
kunna aö láta freistast vegna þess að þing Alþýðusam-
bandsins stendur fyrir dyrum á hausti komanda.
Forysta Alþýöubandalagsins mun vafalaust knýja á
um átök. Ásmundi og félögum tókst síðastliöinn vetur aö
koma fram þjóöhagslega hagstæöum kjarasamningum í
mikilli óþökk forystu Alþýðubandalagsins. Svavar Gests-
son og Ólafur Ragnar Grímsson munu vilja sjá til þess, að
slíkt endurtaki sig ekki.
Nokkur merki þess sjást nú þegar, aö einhver kjara-
átök veröi í september.
í 1. maí-ávarpi Fulltrúaráös verkalýösfélaganna í
Reykjavík, Bandalags starfsmanna ríkis og bæja og Iðn-
nemasambandsins sagöi í lokin: „Eining og samstaöa
eru því einkunnarorö dagsins. Fyrsta áfanga í baráttu
verkalýðshreyfingarinnar fyrir endurheimt kaupmáttar
er lokið. Næsti áfangi er 1. september.” Þetta orðalag
varð til þess, aö Bjarni Jakobsson, formaöur Iðju, vildi
ekki vera fundarstjóri á útifundinum 1. maí.
Guömundur J. Guðmundsson, formaöur Verkamanna-
sambandsins og Dagsbrúnar, sagöi í ávarpi: „Dagsbrún
mun rjúfa friöinn 1. september, ef okkur sýnist svo. Við
viljum engan friö meö þessi kjör. ”
Þröstur Ólafsson, framkvæmdastjóri Dagsbrúnar, við-
haföi svipuð ummæli um það leyti.
Hreyfingar til uppsagnar samninga hefur orðiö vart í
nokkrum félögum öðrum.
En hvaö er aö vinna?
Hagdeild Alþýðusambandsins segir, að kaupmáttur á
síöasta ársfjóröungi þessa árs veröi líklega rúmum þrem
prósentum lakari en var á síðasta fjóröungi síðastliðins
árs. Slíkar vangaveltur byggja aö sjálfsögðu mest á verð-
bólguspá fyrir næstu mánuði. ASÍ-menn kunna aö reikna
með meiri verðbólgu en verður, eöa um 15 prósent á
árinu. Hraöi verðbólgunnar var um 10 prósent á ári, ef
miðað er viö vísitöluhækkun í apríl. I ööru lagi er næsta
víst, að launaskrið fer nú langt meö að jafna þann mun,
sem ASÍ fær út. Því gæti vel verið, aö raunverulegur
kaupmáttur yröi í september svipaöur því og var síðast-
liöið haust.
Meö kjarasamningunum síðastliöinn vetur sýndi
verkalýðshreyfingin biölund. Hún vildi ekki svipta ríkis-
stjórnina tækifærinu til að varðveita þann árángur, sem
náöst hafði gegn verðbólgunni. Verkalýðshreyfingin
reyndi að halda kaupmættinum í horfinu á þessu ári, ekki
aö endurheimta að ráði af því, sem tapazt hafði.
Kauphækkun 1. september á að vera 3 prósent sam-
kvæmt samningunum. Verkalýðshreyfingin þyrfti vafa-
laust að sækja hart, ætti meira að nást, og þá sennilega
aðeins 1—2 prósent til viðbótar.
Er fólk reiðubúiö í verkföll út af slíku?
Líklegast er, að almenningur sé enn reiðubúinn til að
veita ríkisstjórninni tækifæri til að sýna, hvað hún getur.
En þá veltur mikið á, að ríkisstjórnin kunni að halda á
framhaldinu. Tími er kominn til að ráðast gegn rótum
meinsins, því kerfi sem elur verðbólguna.
Því aðeins að ríkisstjórnin valdi því verkefni næstu
mánuði, getur hún með rétti ætlazt til þess, að verkafólk
sýni biðlund.
'DV. MÐVIKUDAGUR a.'M'AI W84.
„ Bæjarskipulag þar sem saman eru tvinnaðar byggingar og skjólbelti hafa augljósa kosti fyrir land eins
og okkar þar sem tiðni vinda og styrkur er óvenjumikill. "
Stærri runna- og
trjágróðursvæði
Nú þegar liggur fyrir á Alþingi
þingsályktunartillaga um þjóðar-
átak í skógrækt er ekki úr vegi aö
íhuga hvemig okkur hefur tekist í
þéttbýlinu að glæða umhverfi okkar
gróöri og lífi. Ollum má vera ljóst
áð hægt hefur miðað og nægir að
lita fíl nýrri hverfa í Reykjavík og
nágrenni. Ástæðunnar er, að
mínum dómi, aö leita bæði á skipu-
lagsstiginu og á fjármála- og fram-
kvæmdastiginu.
Skjólbelti, smá skógarsvæði og
önnur stærri gróðursvæöi hafa á
mjög mörgum stöðum þótt sjálfsagð-
ur hlutur í bæjarskipulagi er-
lendis. Góð dæmi þar sem vel hefur
tekist til eru t.d. ýmsir staðir í og
við Kaupmannahöfn og borgir í
námunda við London. Þó skilyrði séu
betri á þessum stöðum er engin
ástæöa til að ætla að við getum ekki
náð viðunandi árangri hér.
Ef litið er á íbúöahverfin em
stærri gróöursvæði sá gróður sem
skapar hinn græna höfuðmeið, eða
ytri ramma utan um íbúða-
hverfið. Aðaluppistaðan eru tré en
mnnum er gjarnan plantað með.
Markmiöin með stærri gróður-
svæðum em margbreytileg. Þau
skapa skjól og afmarka svæði um
leið og þau draga að sér f jölbreytt
dýralíf og bæta gróðurskilyröi.
Einnig mynda slík svæði vörn gegn
mengun og minnka umferðarhávaða
samtímis og þau stuðla að jafnvægi í
umhverfinu. Margir kannast við þau
vandamál sem geta stafað af stórum
trjám sem eru staðsett á óhentugum
stað í litlum garði. Þess vegna er oft
hentugra að hafa trjágróðursvæðin
utan umhverfin eða hverfishlutana.
Jafnvel lítið trjásvæði getur veriö

REYNIR HELGASON
LANDSLAGSARKITEKT
hverfin svo hægt sé að skila um-
hverfisverðmæti þeirra til komandi
kynslóða, þ.e. hluti af þeim þarf að
vera tré sem geta orðið gömul, t.d.
álmur, garðahlynur, sitkagreni,
stafafura, blágreni og síberíulerki.
Ofangreindar tegundir henta
mismunandi vel eftir landshlutum.
Stór gróðursvæði eni ekki síðui' nauð-
synleg á svæðum sem hafa lengri
lífshringrás en íbúðahverfin, t.d.
háskólasvæði og kirkjugarðar. Til aö
ná góðum árangri á þessu sviði þarf
aö taka frá svæöi fyrir gróðurinn
eins fljótt og hægt er í skipulagsvinn-
unni þannig að fullt tillit sé tekið til
þessa mikilvæga þáttar í bæjar-
skipulaginu.
Stundum hefur maður það á til-
finningunni að þeir landskikar
sem verið er að planta í séu einhver
afgangssvæði sem enginn veit hvað á
• „Markmiðin með stærri gróðursvæðum
eru margbreytileg. Þau skapa skjól og af-
marka svæði um leið og þau draga að sér fjöl-
breytt dýralíf og bæta gróðurskilyrði.”
óviöjafnanlegt leiksvæði og gefið
börnum og unglingum hvatningu
sem tilbúið leiksvæði getur aldrei
gefið.
Bæjarskipulag þar sem saman eru
tvinnaðar byggingar og skjólbelti
hafa augljósa kosti fyrir land eins og
okkar þar sem tíðni vinda og styrkur
er óvenjumikill.
Stærri gróðursvæði þurfa helst að
að gera við. Þannig verða slík svæði
oft samhengislaus innbyrðis og
koma að takmörkuðum notum.
Margt hefur þó verið vel gert og ber
aöþakkaþaö.
Viö eigum fjársjóö þar sem er eld-
legur áhugi garðyrkju- og skóg-
ræktarfólks og vel menntað fólk í
skógrækt, landslagsarkitektúr og
garðyrkju.
Haukur Helgason.