Dagblaðið Vísir - DV - 01.11.1984, Blaðsíða 35

Dagblaðið Vísir - DV - 01.11.1984, Blaðsíða 35
DV. FIMMTUDAGUR1. NOVEMBER1964. 35 MORÐIÐ Á IIMDIRU GHAIMDI - MORÐIÐ Á IIMDIRU GHAIMDI - landi síðan fyrr á þessu ári. Þá óðu hermdarverkamenn sikka uppi og drápu fjölda manns í Punjab-héraði. Þeir kröfðust meira sjálfræðis í eigin málum. Þess sama krefjast óteljandi aðrir hópar vítt og breitt um Indland. Aöskilnaðarsinnar hafa mikil ítök í Kashmir. Múhameðstrúarmenn, sem eru 10 prósent þjóðarinnar, hafa átt mjög erfitt meö að samlagast hindú- um. Skærur milli þeirra hafa blossaö upp í sumar og haust og hundruð dá- ið. Indira stóð ávallt einörð gegn slík- um aöskilnaöarkenndum. Hún sendi indverska herinn inn í hið Gullna hof sikkanna og útrýmdi þeim hryðju- verkamönnum sem þar voru. Hún barðist allt sitt líf fyrir sameinuðu Ind- landi þótt ekki væru menn alltaf á einu máli um aðferðir hennar. Dóttir IMehrus Indira var einkabarn Jawaharlal Nehrus, fyrsta forsætisráðherra Ind- lands. Hún var fædd í Allahabad á Ind- landi. Barnæska hennar var einmana- leg. Foreldrar hennar voru oftar en ekki í fangelsi vegna baráttu þeirra gegn yfirráðum Breta. Hún tók sjálf ekki virkan þátt í baráttunni sem ung kona. Þó settu Bretar hana einu sinni i fangelsi ásamt manni hennar, Feroze Gandhi, og ásökuðu bæði um undirróð- urgegnstjóminni. Indira minntist handtökunnar í við- tali fyrir nokkrum árum. Hún var ný- gift Feroze og nýbyrjuð að taka virkan þátt í stjómmálum og frétti að það ætti aö handtaka hana. Hún ákvaö að það væri eins gott að gefa Bretum ástæðu til handtökunnar. Hún skipulagði mót- mælafund. Um leið og hún byrjaði að tala komu hermennimir. „Foringinn gerði þau mistök að snerta mig. Það var eins og merki. Mannmergðin þeystist fram og reyndi að hrifsa mig burtu. Ég hélt ég myndi verða slitin í sundur. En einhvern veg- inn björguðumst við öll.” Eftir þetta fór að bera meira á henni á stjórnmálasviðinu. Eftir að Indland hlaut sjálfstæði eftir síðari heims- styrjöldina tók hún sér háar stöður inn- an Kongressflokksins. Eftir að faðir hennar dó varð hún upplýsingaráð- herra í stjórn Shastris. Hún varð for- sætisráðherra í janúar 1966, á óigutím- um á Indlandi. Hungursneyð var í stórum hlutum landsins. Indland átti í Indira þótti höll undir Sovótmenn en hún var einn af leiðtogum óháöu ríkj- anna. Hór er hún í heimsókn i Moskvu. Það var indiru mikiö ófall þegar hún náöi ekki einu sinni kjöri tH indverska þingsins áriö 1977 i kjölfar einræðisstjórnar hennar árin á undan. erjum við bæði Pakistan og Kína. Stjórn landsins olli henni miklum erfiðleikum allt frá upphafi. Kongress- flokkurinn var klofinn milli stuðnings- manna hennar og andstæðinga. Stórsigur Þrátt fyrir þetta vann hún stórsigur í kosningunum 1971. Hún ætlaði strax að koma í gegn víðtækum landeigna- lögum en stríðsvofan skyggði á þær áætlanir. Hún sendi herinn inn í Austur-Pakistan og hjálpaði þar- lendum að stofna sitt eigið ríki óháö Vestur-Pakistan. Það ríki heitir nú Bangladesh. Eftir þann hernaðarsigur varð hún geysivinsæl heima fyrir. Hún vann annan kosningasigur árið 1972. En áriö 1975 lenti hún aftur i vandræðum. Það ár skar hæstiréttur landsins úr um það að hún hefði gerst sek um ólöglegar kosningaaðferðir 1971. Indira neitaði að segja af sér. Hún lýsti yfir neyðarástandi, innleiddi ritskoðun og lét handtaka andstæðinga sina. Indira Gandhi, sem lýðræðissinnar víða um heim höfðu lýst sem bjarg- vætti lýðræðis á Indlandi, stærsta lýð- ræðisríki heims, var nú af mörgum tal- in versti óvinur indversks lýðræðis. Stjórn hennar var svo óvinsæl innan- lands að þegar hún leyfði kosningar árið 1977 var hún kolf elld. Indira datt út af þingi en náði fljótt sæti sinu aftur. Hún varð leiðtogi stjómarandstöðunnar. Þegar stjómin sem við tók sýndi litla hæíileika til stjómunar varð Indira æ vinsælli á ný. Arið 1980 var hún enn á ný orðin for- sætisráðherra. Undanfarin ár hefur borið mikið á aðskilnaðarkenndum ýmiss konar. Margir hafa spáð þvi að Indland sem slíkt geti ekki staöist. Landið, sem er líkara lítilli heimsálfu, sé svo marg- kiofið aö ómögulegt sé að halda því saman. Þegar Bretar gáfu Indverjum sjálf- Sanjay Gandhi og indira. Hún vildi að hann tæki við af sór en svo dó hann í flugslysi. stæði skildu þeir eftir stjórnarskrá þar sem miðstjórninni voru gefin mikil völd. Það töldu þeir nauösynlegt til að þjóöarheildin splundraðist ekki. Margir em sammála um aö ef ekki hefði verið við völd jafnsterkur leiðtogi sem Indira Gandhi undanfarin ár myndi Indland ekki vera eitt land lengur. Hún stjórnaði gjarna með harðri hendi og fór ekki alltaf að lög- um. Andstæðingar hennar ásökuöu hana um að vilja stofna ættarveldi og víst er að hún ætlaöi syni sínum, Sanjay, að taka við stjómvölnum eftir sinn dag. Þegar Sanjay dó í flugslysi fyrir nokkram árum fékk hún annan son sinn, Rajiv, til að taka í fyrsta sinn þátt í stjómmálum. Nú er hann talinn líklegasti eftirmaður hennar. En Indira hafði upp á siökastiö æ meiri áhyggjur af einingu landsins. Hún sýndi sikkum enga miskunn þegar henni fannst þeir ætla að stofna ein- ingu ríkisins í hættu. Þau 19 ár sem hún sat á forsætisráðherrastóli á Indlandi var helsta viðfangsefni hennar að halda Indlandi sameinuðu. I huga margra var kosningaslagorð hennar fyrir kosningamar 1971 orðið að vera- leika: Indira er Indland og Indland er Indira. -ÞÖG „Mikið áfall fyrir hinn frjálsa heim” — segir f ormaðurIndlandsvinaf élagsins á Islandi sem kynntist Indiru Gandhi persónulega „Þetta er óskaplegt að heyra. Þetta er reiðarslag og mátti ekki ske. Það þyrmir yfir mann að hugsa til afleiðinganna. Hvað þetta kallar yfir landið og íbúana,” sagði Þóra Einarsdóttir, formaður Indlands- vinafélagsins á lslandi, þegar frétta- maður DV náði tali af henni í síma í gærmorgun en þá höfðu henni ekki borist tíðindin. Þóra Einarsdóttir er meðal fárra Islendinga sem kynntust Indiru Gandhi persónulega. Undir lok síð- asta vetrar starfaði hún við kennslu um þriggja mánaða bil í Tíbet uppi í Himalayafjöllum og á heimleiðinni þaðan heimsótti hún Indiru á heimiU forsætisráðherrans i Nýju Delhi í apríl. „Hún gerði mér boð upp í f jöUin aö finna sig á leiðinni heim. Raunar hafði hún boðið mér áður en ekkert orðið úr því. Að þessu sinni gerði ég alvöru úr því að hitta hana og þáði hjá Indiru síðdegiste og við röbbuð- umlengisaman.” Heilsuðust á sveitavísu „Hvemig manneskja var hún í við- kynningu?” „Hún hafði afskaplega sterk áhrif á mann. Elskulegt fasiö, einlægnin, hlýleg augun og fallega brosið greip mann strax sterkum tökum. Það stafaði af henni eitthvað sem mér finnst best lýst sem fegurð. Síðar þegar ég kom heim spurði einn vina minna mig hvernig ég hefði ávarpaö indverska forsætisráðherr- ann og varð hálfhvumsa þegar ég lýsti þvi hvað þaö hefði verið blátt áfram. Við gengum hvor á móti ann- arri og ég tók utan um hálsinn á henni, kyssti hana á kinnina aö göml- um islenskum sveitasið og sagöi: „Indira Gandhi! Þú ert wonderful.” — Hún faðmaði mig innilega að sér og með það sama vorum við eins og gamlar vinkonur. Spjallað yfir tesopa Þegar ég hafði orð á því við hana hvað mér fyndist hún falleg fór hún höndum snurfusandi um hár sitt og föt að kvenna sið, og sagði aö hún væri orðin gömul og ljót. Síðan sett- umst við, drukkum te og töluðum um daginn og veginn, eins og tvær full- orðnar konur mundu gera hvar í heimisemværi. Hún hafði brennandi áhuga fyrir öllu, rakti úr mér gamirnar um Tíbet og Tíbeta, Island og Islendinga og það sem fyrir sjónir mínar bar á Indlandi í héraðum á leið minni til Nýju Delhi. Raunsæ í viðhorfum Mér fannst hún opinská þegar hún ræddi við mig um pólitísk mál og um leiö fann ég hvað hún var einörð og afskaplega raunsæ. Hún gerði sér. fulla grein fyrir hver væri þörfin og hvað unnt væri að gera eða hvar tak- mörk Indverja lægju í bráð. Þegar maður heyrir um hana fjallað á Vesturlöndum, eins og Indira væri einhver harðstjóri, getur „Indira var afskaplega einlæg, opinská og jákvæö i viöræöum," segir Þóra Einarsdóttir. manni blöskrað því að þar talar fólk sem með engu móti getur gert sér grein fyrir hvernig er að stjórna svona sundurlausri þjóö þar sem þjóðareiningarnar tala ekki einu sinni sama tungumál. Langaði alltaf til íslands Indira sagði mér að sig hetði alltaf langað að koma til Islands og ég heyrði að það sat ögn í henni aö henni skyldi ekki hafa verið boðiö hingað hér um árið þegar henni var boðið til Norðurlandanna. ,,Af hverju ekki?” spurði hún mig. Eg sagði henni að ég hefði orðið þess áskynja að hið opin- bera hér á Islandi hefði talið sig van- búið til þess að veita henni þá öryggisgæslu sem forsætisráðherra Indlands ætti rétt á og hefði þörf fyrir. „En þá bara prívat, eins og að heimsækja þig sem systur mína?” spurði hún. Frelsi og sjálfstæði hjartans mál Hún hafði mikinn áhuga fyrir að efla samskipti Indlands við Vestur- lönd og raunar öll frjáls ríki heims. Þessi ótíðindi núna era mikið áfall fyrir hinn frjálsa heim. Frelsi og sjálfstæði rikja, sem mættu þrífast óháð stórveldum og hemaðarbanda- lögum, var hennar hjartans mál enda var hún um hríð leiðtogi sam- taka óháðu ríkjanna. — Hún spaug- aöi ögn um þaö við mig og sagði aö faðir sinn sálugi (Nehru) hefði vafa- lítið fundist fullrauður litur á þeim söfnuði. Við töluðum um að halda persónu- legu sambandi okkar og kannski hefði ég heimsótt hana í haust ef fyrirhuguð ferð mín til Indlands hefði ekki frestast. Það er raunar tilviljun að ég skuli ekki vera þar fyrir austan þessa dagana. Annir vegna væntanlegrar Indlands- kynningarvikuseinkuðuþví.” -gp.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.