Dagblaðið Vísir - DV - 12.11.1984, Blaðsíða 13

DV. MÁNUDAGUR12. NOVEMBER1984.
Kjallarinn
KRISTÓFER MÁR
KRISTINSSON,
VARAÞINGMAÐUR FYRIR
BANDALAG JAFNADAR-
MANNA.
hægt er að veita öðrum. Þetta hefur
stundum verið orðað svo aö frelsi þitt
nái að nefi næsta manns. Líf og starf í
lýðræöisþjóöfélagi hlýtur alltaf við
eðlilegar aðstæður að vera erilsamt,
tímafrekt og krefjandi. Freistingin til
þess að afsala sér lýðréttindum til
hagsmunasamtaka og atvinnumanna í
kjaftavaðli verður alltaf sterk. Það
getur aldrei verið óþægindalaust að
vera ábyrgur þegn í samfélagi frjálsra
manna, þaö á ekki að vera óþæginda-
laust. Það ber að draga úr mögu-
leikum fólks til þess að skjóta sér
undan ábyrgð og ákvörðunum.
Framsal lýðréttinda á aö vera í lág-
marki. Sérhver einstaklingur verður
að vera til þess fús að berjast fyrir
sannfæringu sinni og réttindum, einn
síns liðs eða í samvinnu við aöra, með
fullri ábyrgð. Hann veröur að hafa
kjark til þess aö semja og miðla
málum og vit til þess að leggja mat á
aðstæöur sínar.
Það er hryggileg staðreynd að það
virðist bjargföst vissa þess þursa-
flokks sem þrammar á vinstrikanti ís-
lenskra stjórnmála að hagsmunum
þegnanna, frelsi þeirra og mannrétt-
indum sé best borgið í miðstýrðum
apparötum af ýmsu tagi og jafnframt
að því stærri sem þessi apparöt séu
þeimmunbetra.
Einstaklingurinn er einskis virði, þú
skiptir engu máli fyrr en þú ert orðinn
þúsund manns.
Kristófer Már Kristinsson.
13
Fjölmiðlar að
loknu verkfalli
(Það sem f réttnæmt er og það sem er það ekki)
Að loknu verkfalli bókagerðar-
manna var það óneitanlega talsverö
tilbreyting aö fá blöðin, og ég tala nú
ekki um þegar útvarp og sjónvarp
hófust að nýju eftir verkfall opin-
berra starfsmanna. Svo sem von er
til hefur ýmislegt fréttnæmt í sam-
bandi viö verkföll þau og vinnudeilur
sem geisað hafa tekið allmikið af
efni fjölmiðla þessar vikur, svo
ýmislegt hefur horfið í skuggann.
Helfregn Indiru Gandhi mun vera
eitt það sem mestan óhug hefur
vakiö meðal fólks. Mun þaö vart
ofmælt að þar féll fyrir morðingja-
hendi einhver mesta manneskja
samtíðarinnar og sú sem friöar-
sinnar um heim allan bundu mestar
vonir við að eitthvað gæti gert raun-
hæft í þessum málum, það má því
segja aö skot morðingjanna hafi líæft
alla friðarhreyfinguna og hvert ein-
stakt okkar.
Þá höfum við fengið að heyra
hvernig forsetakosningar í Banda-
ríkjunum fara fram, en Stefán Jón
Hafstein flutti um það fróðlegan þátt
í útvarpið. Það er sannarlega sorg-
leg þróun að forsetakosningar í
þessu stóra og volduga ríki skuli
vera komnar á það stig að geta vart
talist annað en skrípaleikur þar sem
fjármagn og fjölmiðlar ráða úr-
slitunum. Annað í sambandi við þær
er einnig umhugsunarefni, hvernig
má það vera að ekki taki nema
röskur helmingur þjóðarinnar þátt í
kosningum? Þegar öll kurl koma til
grafar virðist vart vera hægt að
kalla þetta lýðræði, eða er þetta
máske þaö sem koma skal að pen-
ingamagniö skuii ráöa en hinn nafn-
lausi fjöldi sem ekki á peninga verði
áhrifalaus? Og skal þetta allt fara
fram í nafni hinna mjög svo mis-
notuöu hugtaka, frelsis og lýðræðis?
Fróttir sem ekki birtust
En hvað um það. Annaö er mér ofar
í huga. Það eru þær fregnir sem ekki
hafa fundið þá náð hjá fjölmiðlum að
vera birtar. Vil ég þá fyrst taka
íslenska fregn sem send var öllum
fjölmiðlum, en kom hvergi, en það
var ávarp frá kvennasamtökum
þeim sem eru til húsa í Kvennahús-
inu, sem eru: Kvennaframboð,
Samtök um kvennalista, Menningar-
og friöarsamtök íslenskra kvenna og
Samtök kvenna á vinnumarkaðnum.
Þessi samtök sendu frá sér ávarp í
tilefni afvopnunarviku Sameinuðu
þjóöanna en fjölmiðlar létu ekki svo
lítið að birta það.
Þá eru erlendar fregnir sem
hvergi hafa komið og er það raunar
engin nýlunda, og mér hefði ekki
fundist það athyglisvert í sjálfu sér
ef þær væru ekki algerlega sérstæð-
ar.
Flestir Islendingar munu kannast
við hinn heimsfræga, bandariska
bamalækni og uppeldisfræðing,
Benjamín Spock, en hann hefur sett
fram þær kenningar í uppeldisfræði
sem uppeldisfræðingar um allan
hinn svokallaða menntaða heim hafa
byggt á undanfama áratugi. Fyrir
skömmu yar þess minnst í fjöl-
miðlum um heim allan, einnig hér,
að ég hygg, að þessi merki vísinda-
maður hefði orðið áttræður. Upp úr
miðjum október bar svo við að þessi
þekkti læknir tók þátt í friðargöngu í
Washington. Þá var hann handtekinn
og honum varpað í fangelsi. Hand-
taka hans vakti mikla reiði og mót-
mælaöldu um heim allan en hennar
hefur ekki verið getið hér, hvað
veldur? Að vísu gerðist þetta í miðju
verkfalli en einhvem veginn dettur
manni i hug aö ef slíkt og annað eins
hefði gerst austan hins svonefnda
„járntjalds” hefði þaö vakið meiri
athygli og þess vert að minnast á
það.
Seint í október hélt Sonja Reguina,
formaður brasilísku umhverfis-
verndarsamtakanna, blaðamanna-
fund í Nairobi. Hún afhenti Mostafa
Tolbe, varaformanni umhverfis-
verndarnefndar Sameinuðu
þjóðanna, 600 blaðsíðna skýrslu þar
sem hún greinir frá aflaufgunarher-
ferð sem farin var, aö tilhlutan
Bandaríkjanna, til að hreinsa svæði
þar sem setja átti upp raforkuver við
Tucurui á flæðiengjum Tocantifljóts
á Amazonsvæðinu í BrasOíu. Af-
laufgunarefnið sem notað var líktist
því sem olli miklum skaöa og hörm-
ungum á Italíu árið 1976, og einnig
því sem bandaríski herinn notaði í
MARÍA ÞORSTEINS
DÓTTIR
STARFSMAÐUR FRÉTTASTOFU
APN A ÍSLANDI
Vietnamstríðinu. Aflaufgun þessi
hafði í för með sér algera útrýmingu
tveggja kynkvísla indíána, auk þess
sem óbætanlegt tjón hefur verið
unnið á jurta- og dýralífi svæðisins.
Þá segir í skýrslu Sonju Reguinu
Pereira að þetta svokallaða „raf-
orkuver” sé aðeins yfirskin yfir
efnavopnatilraunir sem þarna hafi
verið gerðar og standi fyrir þeim
bandaríska samsteypan, Dow
Cimical, japanska fyrirtækið
Agromax og braselíska fyrirtækið
Capemi. Hún sagöist hafa verið beitt
þrýstingi til að halda skýrslu sinni
leyndri og kvaðst hún halda blaða-
mannafundinn í Afríkuríki af því hún
óttaðist fulltrúa Pentagon ef hún
hefði haldið hann í heimalandi sínu.
Þetta hefur íslenskum fjölmiðlum
ekki þótt fréttnæmt en hvað haldið
þið að hefði verið sagt ef hliðstæðir
atburðir hefðu átt sér stað í Austur-
Evrópu?
María Þorsteinsdóttir.
s
“.n
FRELSI,
JAFNRÉTTIOG
BRÆÐRALAG?
flytja frið til barna í skólum landsins,
hvemig geta menn þá treyst mann-
inum til þess að muna eftir sínum
minnsta bróður I vímu velmegunar-
innar? A það að vera eina bjargarvon
og trygging hins minnsta bróður, að
eftir honum sé munaö en hann ekki
seldur? Er hinn minnsti bróðir óhultur,
þegar hann er settur I sjálfsvald hins
sterka, stóra bróður síns? A ég að gæta
bróður míns? var einu sinni spurt. Það
er talsveröur munur á því fyrir ömmur
þessa lands, hvort hér ríkir frelsi
barnabama þeirra til þess að selja þær
eða frelsi þeirra frá því aö verða seld-
ar.
Þaö er talsverður munur á því,
hvort hér ríkir frelsi til aö vera fá-
tækur og minni máttar eða frelsi frá
því að lepja dauöann úr skel og vera
boðinn upp með nauðung. Það er tals-
verður munur á því,hvort hér ríkir það
frelsi og þau sjálfsögðu mannréttindi,
að menn geti séð sér farborða með
vinnu sinni eða hvort þeir þurfa að
veröa ölmusumenn í hjartalausu kerfi
þrátt fyrir mikið vinnuframlag.
Sjálfsmorðsstefna
Slíkt frelsi, sem fyrst og fremst
gefur hinum sterka lausan tauminn án
tillits til þess að tryggja stöðu hins
veika, er frelsi án ábyrgðar, réttinda,
án skyldna og því fylgir óhjá-
kvæmilega hætta á ofbeldi og kúgun.
Hvorki Islandi né mannkyninu í dag
em boöleg slík frjálshyggjulögmál né
heldur getum við lifað af ef við
fylg jum þeim. Nægir í því sambandi að
minna á eina af meginástæðunum f yrir
því, að þetta er ekki hægt, þó að aðrar
veigamiklar ástæður verði ekki tíndar
til, en hún er sú, að lífsafkoma okkar
allra á þessari jörð byggist á því, að
meiri jöfnuður komist á milli manna
og þjóða. Sú vaxandiog óumflýjanlega
togstreita, sem ríkir á milli velferðar-
ríkjanna og þróunarríkjanna, norðurs
og suðurs á jörð okkar, verður ekki
leyst nema með jöfnuði. Það er svo frá-
leit s jálfsmorðsstefna f yrir mannkynið
að tryggja svo ákaft rétt hinna fáu,
sterku til fjármagns og valda, að það
tekur engu tali.
Sú meginstefna kvenfrelsisbarátt-
unnar að dreifa vinnu, valdi, ábyrgð og
umbun er vænleg til að virkja ein-
staklinga til þátttöku. Hún byggir
jafnframt á viröingu fyrir rétti allra
einstaklinga og viöurkenningu á og
umburðarlyndi gagnvart þeirri marg-
slungnu f jölbreytni, sem fylgir virkni
ólíkra einstaklinga.
Slík stefna þykir mér lífvænlegri
leiðsögn um mannlífið en ste&ia
bræðralags eða frjálshyggju.
Guðrún Agnarsdóttlr.
„Sú vaxandi og óumfíÝJaniga togstreita, sem ríkirámiiii velferðarríkjanna
og þróunarrikjanna noröurs og suöurs á jörö okkar, verður ekki leyst nema
meö jöfnuði."