Dagblaðið Vísir - DV - 22.12.1984, Blaðsíða 20

DV. LAUGARDAGUR 22. DESEMBER1984
64
aö móöir mín dó álpaðist ég til aö vera
einn hér aö Hálsi. Eg verð aö viður-
kenna að ég hef stundum veriö aö velta
því fyrir mér hverng hafi staðið á því
að ég ákvaö aö búa hér einn míns liðs.
Eiginlega hef ég alltaf litiö á þetta sem
hreina heimsku. Eg get ekki sagt
annað. Finnst þér ekki heimskulegt aö
útiloka sig frá samfélaginu á þennan
hátt? Eg get ekki séð annað en aö þetta
sé tóm heimska. Og ekki var þetta
vegna þess aö ég gæti ekki átt sam-
skipti viö annað fólk. Þaö hef ég alltaf
getað. Kannski hefur þaö einhverju
ráöiö um þetta, að ég haföi og hef það
ágætt hér sem leiguliði ríkisins. Eftir-
gjaldiö er lítiö og ég veit aö ég fengi
hvergi ódýrari húsaleigu. En þetta er
samt sem áöur heimska. Maður veröur
stundum aö viöurkenna fyrir sér
heimska hluti. En ég heföi örugglega
saknaö þess aö fara frá skepnunum.
Og ég heföi aldrei oröiö hér einn eftir ef
ég heföi ekki haft rafmagn. Þá heföi ég
þurft aö elda allt á taði.”
„Fólk hneykslast
alveg stórlega"
Sást þú sjónvarpsþáttinn um Gísla á
Uppsölum sem sýndur var í sjón-
varpinu?
„Já, ég sá þáttinn og mér fannst
Gísli karlinn svohtiö skrítinn. Eg næ
honum ekki alveg. Já, já, ég er með
sjónvarp og útvarp, og meira að segja
segulband líka. Þó finnst mér hund-
arnir það besta af öllu sem ég hef hér.”
Tckur þú efni upp á segulbandið?
„Já, þaö geri ég. Þaö er allt
mögulegt sem ég tek upp. Eg er mikiö
gefinn fyrir léttmeti sem eðlilegt er
með dansmann. Eg er mikill dans-
maður og likiega heldur meiri en gerist
og gengur. Fólk hneykslast á þessu.
Þaö hneykslast á því að gamall maður
skuli leyfa sér aö haga sér eins og
unglingur. Það hneykslast alveg stór-
lega. Ég læt þaö mig engu skipta. Þaö
er ekki ætlast til þess aö gamalt fólk
skemmti sér. Þaö á helst aö draga sig í
hlé þannig að þaö sé ekki fyrir
neinum.”
Hvernig er það, Bencdikt, erl þá
einaugraöur hér?
„Nei, þaö er ég sem betur fer ekki.
Fyrsta áriö sem ég var einn fannst
mér ég ævinlega þurfa aö vera á eilífu
bæjarflakki. En þaö hefur stórum
dregiö úr því meö árunum. Ég er alveg
undrandi á því sjálfur hvaö ég hef
vanist einverunni vel. Mér leiðist
aldrei. Þegar ég er ekki að skemmta
mér viö eitthvað sérstakt þá skemmti
ég mér viö hugsun mina. Það er mikiö
atriöi að geta séð þaö skemmtilega viö
hlutina. Þaö hefur hjálpað inér í gegn-
umárin.”
„Ég hef aldrei
verið tæknimaður"
Ég tók eftir því þegar ég renndi í
hlaðið aö í túiifætinum hér fyrir utan
bæinn stendur gömul dráttarvéi.
Ferðast þú um á henni?
„Nei, ég get varla sagt þaö. Eg er
mjög ónýtur viö aö ferðast á vegum og
ég hef aldrei tekiö bílpróf. Stundum
labba ég, þaö er allur gangur' á því. Eg
er fæddur á undan bílaöldinni og lief
aldrei verið tæknimaöur. Eg þarf litiö
aö fara frá bænum og ef eitthvað
kemur fyrir þá hringi ég í nágrannana.
Þeir eru alltaf boönir og búnir aö rétta
mér hjálparhönd. Tvisvar sinnum hef
ég veriö í burtu í nokkum tima. Þá
dvaldist ég á Kristneshæii vegna
veikinda en annars hef ég alltaf veriö
heilsuhraustur og hress maður og ég
þakka guöi fyrir það. Ég hef aldrei
komið til Reykjavíkur. Það lengsta
sem ég heí fariö1 frá Hálsi er austur í
Þingeyjarsýslu.”
„Gat gert vísu þegar
ég var tíu ára"
Benedikt er allur aö færast i aukana
og ég bið hann aö lýsa fyrir mér
venjulegum degi að Hálsi.
„Dagurinn er nú stundum stuttur ef
ég sef yfir mig. Þegar enginn er til aö
vekja mann þá er aldrei aö vita
hvenær maöur vaknar. Þaö kemur oft
fyrir aö ég sef fram eftir, sérstaklega
ef ég hef átt erfitt meö svefn um
nóttina. Einstaka sinnum koma gestir
á kvöldin og úr því geta orðið vökur.
Eg byr ja yfirleitt á því þegar ég vakna
aö sinna fé ef þaö er á húsi. Því næst
fer ég aö huga aö einhverri soðningu.
Eftir matinn dunda ég mér viö hitt og
þetta. Ég á þaö til aö skrifa og yrkja.”
Bcnedikt hefur gert mikiö aö því aö
yrkja um dagana og út hafa komið
tvær Ijóðabækur eftir hann. Sú fyrri,
Kvæðakver, kom út 1969 og sú síðari,
Frá vordögum, kom út 1975.
Hvað varst þú gamall þegar þú
byrjaðir að yrkja?
„Ég gat gert vísu þegar ég var tíu
ára. Eg hafði engan áhuga á því þá.
Það var eiginlega ekki fyrr en ljóöa-
bækur Davíðs Stefánssonar frá Fagra-
skógi og Stefáns frá Hvítadal komu út
að áhugi minn á kveöskap vaknaöi. Eg
haföi á þeim árum ekkert gaman af
gömlu skáldunum. Davíö og Stefán
hrifu mig eins og skot og vöktu hjá mér
áhuga. Þá fór ég fyrir alvöru aö sinna
þessu.”
Manstu eftir þinni fyrstu vísu?
„Já, ég man eftir henni en ég vil
helst ekki hafa hana yfir. Eg var tíu
ára þegar ég samdi hana. Ég man eftir
annarri vísu sem ég bjó til um svipað
leyti og hún var svona:
Rekiö var í réttirnar,
riöu þangaö stúlkurnar,
Sigurjón á Völlum var
vanalega kominn þar.
Eg man aö afi minn hældi mér mikið
fyrir þessa vísu og iét vel yfir henni.”
Fékk jólakort frá
Vigdísi forseta
Arið 1981 var Vigdis Finnbogadóttir
forseti á ferð í Eyjafirði og kom hún
yð á Sólgarði, félagsheimili ekki mjög
langt frá Hálsi.
„Ég las yfir henni kvæöi og mér þótti
mjög vænt um jólakortið sem hún
sendi mér á jólunum 1981. Hvort þaö
var þakklætisvottur fyrir vísuna veit
ég ekki. Kvæöiö sem ég las fyrir Vig-
dísi varsvona:
íslenska kona í æösta sess
af alúö viö fögnum þér.
Veikomin hingaöí vora sveit
sem vöknuö til sumars er.
Fagni þér líka f jall og bær
og fagurgræn ræktuö tún.
Fegurð sumars og foldin öll
fagnar þér létt á brún.
Um fimmtíu klndur eru í útihúsum Benedlkts og um þsr þarf að hugsa. Hér er
Benedikt að gefa á garðann.
Minni fom eru mikil þér
margt geyma liðnar aldir.
Margra þó sjónum manna sé
minjagripimir faldir.
Viö óskum aö koman í okkar sveit
sé í einhverju nokkurs virði.
Og þú geymir í minni sveitarsvip
frá Saurbæ í Ey jafirði.
Veöráttan breiöir verndartraf
á vegferö þína hér.
Hún gengur í dag meö landinu í leik
og ljós hennar fylgir þér.
Viö þér hver einasti bóndabær
brosir viö sólfar hlýtt.
Nú er fegurö og sæld í sveit
því sumar er runnið nýtt.
Við þökkum þér komu á þennan staö
þjóöin metur þaö vel.
Aö forsetinn vill til fólksins koma
meö fr jálslegt vinarþel.
Fyrstu konu í forsetastól
fagurt sé markað skeiö.
Farsæld og gifta fylgi þér
á framtíöarinnar leiö.
Hvað varst þú lengi aö semja þetta
kvæði til Vigdísar?
, ,Þaö er ekki víst aö ég hafi verið svo
mjög lengi aö því. Það er oft erf iöast að
byrja ep sVo kemur skriöan. Þetta get-
ur komið mjög snöggt.”
„Ég var bara kosinn
snögglega"
Við víkjum aðeins að fortíðinni. Er
ekki rétt að þú hafir verið oddviti um
nokkurt skeið í hreppnum?
„ Jú, þaö er nokkuö til í því. I kring-
um 1950 var ég aö sýsla í hinu og þessu.
Ég var meöal annars aö kenna
krökkum vestan viö Djúpadalsána. Ég
tók þetta aö mér fyrir skólanefndina.
Eg fór líka á bæi í sveitinni og kenndi.
Um þetta leyti var ég kominn í hrepps-
nefnd og árið 1950 lenti ég í oddvita-
starfinu. Ég var oddviti Saurbæjar-
hrepps í átta ár eöa til 1958.”
Aðdragandinn?
„Ég var bara kosinn snögglega. Al-
menningur kaus fulltrúa í hreppsnefnd
og síðan kaus hreppsnefndin sér odd-
vita. Eg hugsa aðég heföi verið oddviti
lengur ef Ármann bróðir minn hefði
ekki dáiö 1957. Þá tók ég viö búinu hér
aö Hálsi. Búiö var þá nokkuö stórt.
Einar sjö kýr og 150 kindur. Eg smá-
minnkaði viö mig á næstu árum og ég
held aö ég hafi farið mátulega hratt í
sakirnar. Eg ræö vel viö þetta eins og
þaðerídag.”
„Mikill friður þegar
ég var oddviti"
Þú varst oddviti i átta ár. Kannt þú
frá einhverju skemmtilegu að segja
frá þeim árum?
„Eg var fjallskilastjóri hér í sveit
áður en ég varð oddviti. Það var miklu
meiri friöur þegar ég var oddviti. Þaö
er eins og fjallskilamál séu mönnum
sérstaklega viðkvæm. Eg held að mér
hafi bara gengið vel sem oddvita. Aöal-
máliö í þá daga var aö fá síma í Saur-
bæjarhrepp. Simi var þá aðeins
kominn aö litlum hluta* í sveitina.
Sjálfur fékk ég síma 1951 en þar áöur
fór ég allt út í Saurbæ tilað hringja. Ég
þurfti oft aö hringja þegar ég var odd-
viti. Þetta kom síöan smátt og smátt
og þaö stóö heima að sími var kominn í
alla sveitina þegar ég hætti sem odd-
viti áriö 1958. Annað sérstakt mál sem
ég man eftir frá oddvitaárum mínum
var bygging félagsheimilisins Sólgarðs
sem í dag er mikið notaö. Já, þetta
voru skemmtilegir tímar. ”
Varst þú vinsæll oddviti?
„Ja, þaö hef ég sjálfsagt veriö. Eg
gat ekki betur séö þegar ég varö
fimmtugur og eins sjötugur en fólk
myndi eftir mér. Trúir þú því aö í þess-
um bæ voru hundrað gestir þegar ég
varð fimmtugur? Aftur voru hundraö
manns í veislu þegar ég varð sjötugur
en þá í Sólgarði. Nei, ég held að fólki
hafi ekki líkað illa viö mig sem odd-
vita.”
„Alltaf hressandi að hafa
kynni af konum þó ekki
sé um kynmök að ræða"
Þú hefur aldrei gengið í það heilaga?
„Nei, það hef ég aldrei gert. Eg var
um tvítugt þegar ég fór aö horfa á eftir
stelpum. Eg vildi fá eina sérstaka en
Stolt skáld með tvær Ijóðabækur sínar. Fyrstu vísuna orti Benedlkt þegar hann
var tíu ára gamall.
„Eg veit ekki hvort ég hef meira gaman af börnum eða hundum.” Benedikt fyrir
utan bæinn með vinum sínum þremur.
þaö gekk ekki. Þá datt ég niður af því
ég missti af henni. Ástæöur fyrir því aö
ég náöi ekki í hana geta verið margar
og kannski ekki síst þær aö maður var
bundinn og einangraður. Við skulum
ekki tala mikiö meira um þetta. Þessi
kona er enn lifandi og býr ekki langt
frá mér. Hún er gift í dag og oröin
gömul einsogég.”
Hefur þú verið mikill kvennamaður í
-gegnum tiðina?
„Eg,” segir hann steinhissa á spum-
ingunni. „Nei, nei, þaö hef ég ekki
verið. Eg er samt á þeirri skoöun aö
þaö sé alltaf hressandi aö hafa kynni af
konum þó ekki sé um kynmök aö ræða.
Ég er hræddur um aö fólk sé farið aö
álíta mig kvennamann í seinni tíð.
Maður getur veriö kátur ef heilsan og
hugsunin eru í lagi. Maður getur verið
kátur án þess að vera alltaf aö hafa
kynmök viö konur. Sem ég tel nú ekki
líklegt með svo gamla menn sem
mig.”
Eru skáld og hagorðir karlmenn
hæfileikameiri til kvenna en aðrir á há-
um aldri?
Benedikt er greinilega skemmt en
segir eftir að hafa jafnað sig á
hlátrinum: „Eg veit þaö hreinlega
ekki. Þaö getur veriö. Eg skal ekki
segja af eða á meö þaö.”
Horfir þú enn á eftir stúlkunum?
„Ja, þegar ég geng eftir göngu-
götunni á Akureyri kemur það fyrir. ”
Hefur þú saknað þess í gegnum
tíðina að vera ekki giftur maður?
„Já, aö sumu leyti hef ég saknaö
þess. Annars hef ég ótrú á hjóna-
bandinu. Töluvert mikla ótrú. Eg hef
alltaf veriö þeirrar skoðunar að sam-
búö værieðlilegastilífsmátifólks. Aiit
mitt á hjónabandinu endurspeglast í
þessari vísu minni:
Þau eru glöð, þau eru að gifta sig.
Þaö gera mun lífið fegra.
Þau innan skamms lenda á annað stig.
Þá allt verður hversdagslegra.
Og önnur vísa er svona:
Til afglapa leiöir löegun hver,
lífið er aska og reykur.
Seinna þeim báðum svíða fer
þessi sorglegi skrípaleikur.
Þú ert barnlaus maður en hefur þú
gaman af börnum?
i