Dagblaðið Vísir - DV - 13.04.1985, Blaðsíða 21

DV. LAUGARDAGUR13. APRlL 1985.
PerGyllenhammar:
Nýjungasmiður í evrópskri
framkvæmdastjóm
Per Gyllenhammar er af
mörgum talinn til merkustu fram-
kvæmdastjóra í Evrópu nú. Hann er
framkvæmdastjóri Volvoverk-
smiðjanna og í hópi fyrirtækjastjóra
i Evrópu sem komið hafa með nýjan
stíl fró því á kreppuárum sjötta
áratugarins.
Gyllenhammar hefur náð met-
gróða síðustu f jögur ár fyrir Volvo og
þar með gert verksmiðjurnar aö
þeim arðbærustu í bílabransanum í
öllum heiminum. A árinu 1974 bjóst
félagið við að hafa eina billjón
dollara í gróöa sem er næstum því
tvöföld upphæðin árið áður. Gyllen-
hammar tók við framkvæmdastjóm
Volvo-verksmiðjanna af tengdafööur
sínum 1971. Hann var þá aðeins 36
ára að aldri og stjórnaði Skandia,
stærsta tryggingafyrirtæki Sví-
þjóðar. Þar hafði hann tekið við af
föður sínum.
En hann sýndi fljótlega fram á að
hann var meira heldur en sonur eins
ríks manns og tengdasonur annars
með því að staðfesta sjálfan sig með
nýbreytni. Hann skar stjómunar-
skrifstofu fyrirtækisins niður í 100
manns. Og Gyllenhammar framseldi
vald eins langt niður í fyrirtækinu og
hann gat.
Fœrði ábyrgð niflur
Sumar ákvarðanatökurnar fórul
allt niður til verkamannanna viö
færiböndin. Til þess að losna viö
leiöindi meðal þeirra kom
Gyllenhammar á hópvinnu. I stað
þess að bílagrindurnar rynnu eftir
færibandinu fyrir framan verka-i
menn sem stæðu alltaf í sömu
sporunum voru myndaðir smáhópar
sem unnu saman við bíl í allt upp í 40
mínútur. Þeim var leyft, innan á-
kveöins ramma, að ráða hvemig
þeir skiptu með sér verkum og búnar
voru til sérstakar sjálfvirkar kerrur
til þess að færa hálftilbúna bílana frá (
einni bækistööinni til annarrar.
Kerrurnar reyndust vinsælar. Volvo.
selur þær núna og hefur um 15
prósent af heimsmarkaðnum. En
þrátt fyrir að unnin hafi verið hóp-i
vinna hjá Volvo í nokkur ár mætir
hún ennþá andstööu í verk-
smiðjunum. „Tveir þriöju þeirra
sem eru í miðjum stjómunarpýra-i
midanum skilja ekki ennþá hvað við
erum að gera,” segir Lars Ren-
strem, framkvæmdastjóri skipulags-
þróunar.
Niðurstaðan verður því sú að
hópamir eru einungis notaðir í sum-
um verksmiðjum Volvo. I öðrum eru
það ennþá færibandaleiöindi sem er
aðalvandamálið.
Gyllenhammar hefur haldiö góðu
sambandi við máttug verkamanna-
sambönd Svíþjóðar. Volvo setti tvo
fulltrúa úr verkalýðsfélögum í fram-
kvæmdanefnd sína áriö 1974,
tveimur árum áöur en sænsk lög
kröfðust þess, og fyrirtækiö hækkaði
laun um að meöaltali 10 prósent á
þessu ári. Volvo hefur einnig kynnt i
starfsmönnum sínum launahvetj-
andi kerfi.
Gyllenhammar fæddist í Gauta-
borg, sem er næststærsta borg í Sví-
þjóö og heimaborg Volvo. Hann hlaut
lögfræðimenntun og eyddi ári eftir
nám í New York þar sem hann vann
ensku. Þær fjalla allar um eðli vinnu
og þjóöfélags.
Ekki ailtaf allt í sóma
Það hefur ekki alltaf allt leikiö í
lyndi fyrir Gyllenhammar. Hann
hefur oft lent í kröppum dansi í
viðleitni sinni til að auka fjölbreytni í
rekstri Volvo. Snemma á áttunda
áratugnum ókvaö hann að einangra
fyrirtækið frá sveiflum bíla-
markaðarins með því að reyna fyrir
sér á orkusviðinu.
Hann bauðst til þess 1978 aö selja
norskum fjárfestingaraðilum 40
prósent af hlutabréfum í Volvo gegn
221 milljón dollara og réttindum til
að leita að olíu fyrir strönd Noregs.
Það varð næstum því af kaupunum
en taugaveiklaðir hluthafar Volvo á-
kváðu að hopa. Gyllenhammar var
ekki af baki dottinn þrátt fýrir þetta
bakslag. A síðustu árum hefur Volvo
eignast hlut í öðrum oliufélögum.
Eitt þeirra er risinn Scandinavian
Trading Co. Það varð fyrir miklu
tapi 1983 en tókst að komast á réttan
kjöl síðasta ár. 1 öðru tilviki varð
fyrirtæki sem Volvo átti hlut í fýrir
tapi vegna þess að það uppgötvaðist
að magn oliuforða sem það hafði
byggt á var mjög ofmetið. Og f jór-
festing Volvo í Hamilton Oil Corp.
olli umtali þegar verðfall varð á
hlutabréfum viku eftir að V olvo hafði
aukið hlut sinn í fyrirtækinu.
Viðskiptaumsvif og stjómun
verður þess oft valdandi aö
Gyllenhammar þarf að fara milli
landa. Það veldur talsverðri
gagnrýni. „Gyllenhammar er of
mikið fró,” sagði verðbréfasali í
Stokkhólmi, „sem aðalfram-
kvæmdastjóri ætti hann að hugsa um
eigið fyrirtæki.” En aðrir og þar á
meðal nokkrir verkalýðsfrömuðir
gefa Gyllenhammar góða einkunn.
„Eg tel að Gyllenhammar sé góður
og sterkur yfirmaður,” segir Gordon
Hansson sem er verkalýðsleiðtogi í
einni hinna stóru samsetningarverk-
smiðja Volvo. „Hann virðist vita
hvað hann er að gera. Volvofyrir-
tækiö er alltaf að stækka.”
Súrsaðar gúrkur og
ölkelduvatn
Það er óumdeilanlegt. Undir stjórn
Gyllenhammar hefur Volvo líka fært
starfsemi sína inn á miklu rólegri
svið en orku. Til dæmis síld,
súrsaðar gúrkur, og ölkelduvatn.
Matvara er kannski ekki eins
mikilvæg og orka en sér fyrir góðum
tekjum og gefur gott mótvægi gegn
öðrum viðskiptum Volvo er þau
sveiflast upp og niður. Hvað sem
öllum tilraunum Volvo til að auka
fjölbreytnina liður, þá byggir fyrir-
tækið á framleiðslu bíla. Fyrirtækið
framleiðir trausta og sterkbyggöa
bíla. Volvo er 19. stærsta fyrirtæki
í Evrópu og stjómun þess er
sveigjanleg andstætt stjórnun
margra annarra fyrirtækja í álf unni.
„Það hafa orðið margar vending-
ar og breytingar,” segir Gyllen-
hammar. „Volvo hefur verið nýtt
fyrirtæki svona þrisvar til fjórum
sinnum þessi 13 ór sem ég hef verið
hér...”
Byggt á Newsweek.
Per Gyllenhammar hefur náfl metgrófla siðustu fjögur ár fyrir Volvo og þar mefl gert verksmiðjurnar afl
þeim arflbærustu i bílabransanum í öllum heiminum.
á lögfræðiskrifstofu áður en hann
sneri til Svíþjóöar til aö vinna við
tryggingafyrirtæki. Hann flutti sig
síöar til Skandia þar sem hann síðar
tók við af föður sinum sem forseti
fyrirtækisins. Gyllenhammar heldur
enn miklu sambandi við Bandaríkin.
Hann er í alþjóölegri ráðgjafanefnd
Henrys Kissingers og er varaforseti í
stjómamefnd Aspen stofnunarinnar.
Hann er giftur, á f jögur böm, og er
að sumu leyti endurreisnarmaður.
Hann leikur tennis, siglir, fer á skíði
og er hestamaður. Eftir hann liggja
f jórar bækur, þrjár á sænsku og ein á