Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1987, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 28. MARS 1987.
DV-myndir GVA
Svo virðist sem á næstu árum taki að draga
úr straumi arkitekta til landsins því erlendir
skólar þrengja nú víða um lönd aðgang að
námi i arkitektúr sem og öðrum greinum.
TJmdeild stétt
Almenningur gagnrýnir arkitekta oft fyrir
ævintýralegar hugmyndir að húsum. Þeir Sig-
urður og Hróbjartur þekkja þessa sögu en
benda á að gagnrýni af þessu tagi eigi ekki
við um arkitekta eina því flestar stéttir megi
þola einhverjar háðsglósur fyrir verk sín.
Hins vegar eru arkitektar undir þá sök seldir
að verk þeirra standa fyrir sjónum manna dag
hvern ár og síð. Glataðar leiksýningar og
vondar bækur gleymast einfaldlega en gallað
hús getur staðið átatugum saman.
En höfundum Seljahlíðar líður ekki eins og
þeir þurfi að standa dag hvem fyrir mis-
heppnaðri leiksýningu. Það helsta sem fundið
var að húsinu í upphafi var að hinn ljósbrúni
litur þess þótti pirrandi. Þetta er ekki algeng-
ur litur á íslenskum húsum sem þó eru þekkt
fyrir litadýrð. „Ef til vill er litagleðin helsta
einkennið á íslenskum arkitektúr,“ segir Sig-
urður.
Liturinn erákveðinn af arkitektunum. „Við
höfum þó ekki gefið út tilskipun um hvernig
húsið á að vera á litinn um aldur og ævi,“
segir Hróbjartur. „En engu að síður er það
hluti af okkar verki að finna lit á húsið og
kostaði talsverða yfirlegu.
Við værum auðvitað ekki ánægðir með að
húsið væri málað blátt einn daginn. F ari hins
vegar svo þá getum við huggað okkur við að
það er oft í tísku að fmna hinn upprunalega
lit húsa og liturinn, sem við völdum því, gæti
síðar verið talinn sá eini rétti.“
-GK
Sigurður Björgúlfsson á leið upp stigann í
miðju hússins.
Arkitektarnir Hróbjartur Hróbjartsson og
Sigurður Björgúlfsson settu sér það takmark
að teikna hús sem væri eiginlega bæði lítið
og stórt. Þetta hús reis í Seljahverfinu þar
sem lítil einbýlishús eru mörg og íbúarnir
óttuðust í upphafi að hverfi þeirra yrði mis-
þyrmt með gríðarlegum kassa sem engan
veginn ætti þar heima.
Það er elliheimilið Seljahlíð sem hér er um
rætt. Húsið er með 70 íbúðum, rétt eins og
blokkir af stærri gerðinni, og þó er fátt við
húsið sem minnir á blokk. „Það var markmið-
ið að teikna hús sem væri smágerðara en
svona hús eru almennt," segir Hróbjartur
Hróbjartsson. „Fólk í hverfinu var vissulega
hrætt við að þarna ætti að rísa stórhýsi.
Dýrara en kassi
Húsið er 7000 fermetrar og óneitanlega hefði
orðið ódýrara að hafa það kassalaga. Málið
var kynnt í hverfmu og við höfum ekki orðið
varir við að fólki mislíkaði sú lausn sem við
fundum.
Þótt húsið sé eitthvað dýrara svona þá
fylgja því líka kostir að byggja það í smáum
einingum. Við getum t.d. sleppt töluverðu af
loftræstikerfinu sem verður að vera í stór-
gerðari húsum og dagsbirtan nýtur sín betur
á göngum hússins."
Því fer raunar fjarri að menn hafi risið upp
til að andmæla því að húsið hefur víða vakið
athygli fyrir að vera smekklegt og í ár voru
höfundum þess veitt Menningarverðlaun DV
fyrir verkið. Páll Gunnlaugsson, arkitekt og
formaður dómnefndar, sagði af því tilefni um
húsið: „Þessi bygging hefur vakið athygli
langt út fyrir raðir áhugamanna, jafnvel svo
að harðgerðustu menn verða viðkvæmir og
segja að kannski sé eitthvað til sem hægt er
að kalla íslenska byggingarlist."
Fávísir vegfarendur í Seljahverfinu eru þó
ekki á einu máli um hversu íslensk þessi bygg-
ingarlist sé. Sumir hafa bent á að svona hús
standi á síkisbökkum í Amsterdam og aðrir
hafa séð þetta byggingarlag í norskum hafn-
arbæjum. Enn aðrir hafa þó bent á að yfir-
bragð hússins sé ekki ósvipað íslenskum
burstabæjum. Höfundarnirneita þó að vera
lærisveinar Guðjóns Samúelssonar húsa-
meistara í að vekja þann stíl til lífsins.
Nokkur mannár
í vinnu
Þeir Sigurður og Hróbjartur segjast hafa
verið lengi að þróa hugmyndina að húsinu.
„Svona hús verður ekki til alskapað á einum
degi. Það er margra mánaða verk sem liggur
þarna að baki,“ segir Hróbjartur. „Fyrst voru
aðrar tillögur í gangi en smám saman tók
húsið á sig þessa mynd.
Ef öll vinnan er talin þá hefur nokkrum
mannárum verið varið í hönnunina."
Samkeppnin er hörð á milli arkitekta og
Hróbjartur kannast vel við að vonlaust er að
fá fleiri verkefni leggi menn sig ekki fram.
„Húsin, sem við teiknum, eru eina auglýsing-
in sem við fáum og því er ekki ónýtt að fá
verðlaun eins og Menningarverðlaun DV,“
segir hann.
Síðustu árin hefur arkitektúr verið tísku-
grein meðal íslenskra námsmanna og þeir
koma heim útlærðir í hópum á hverju ári. Á
síðasta ári komu 20 arkitektar heim en und-
anfarin ár hafa þeir verið um 10 á ári. Þetta
leiðir vitaskuld til þess að verkefnin dreifast
á fleiri og það jaðrar við atvinnuleysi í grein-
inni.
Þeir Sigurður og Hróbjartur eru þó á einu
máli um að enn geti allir, sem lært hafa, feng-
ið atvinnu í greininni þótt það geti tekið
nokkurn tíma. „Þetta er allt í lagi á meðan
íslendingar glata ekki byggingagleðinni,"
segir Hróbjartur.
Er þetta hollenskur, norskur eða íslenskur stafn?

Hróbjartur Hróbjartsson og Sigurður Björgúlfsson með hugverk sitt í baksýn.
íslenskur stíll
eða erlendur?
„ Við höfðum það ekki í huga þegar við
teiknuðum húsið að nú skyldum við teikna
hús í íslenskum stíl,“ segir Sigurður Björg-
úlfsson. „íslenskur stíll verður ekki til nema
sem tilraun til að finna lausnir sem henta
islenskum aðstæðum. Það eru kröfurnarsem
gerðar eru til byggingarinnar sem leiða til
tiltekinna lausna.
Burstabærinn íslenski er dæmi um slíka
lausn sem þróaðist ómeðvitað vegna aðstæðn-
anna en lausnirnar sem henta núna eru allt
aðrar.“
Hróbjartur er einnig á þessu máli og segir
að fyrir sitt leyti sé útilokað að gera sér grein
fyrir hvert megi rekja áhrifin á stíl hússins.
Hann afneitar þó ekki að hugmyndirnar geti
verið erlendar. „Við lærðum báðir erlendis
því hér á landi er engu arkitektanámi til að
dreifa," segir Hróbjartur. „Við erum því mót-
aðir af því sem við lærðum og sáum.“
Þegar gengið er um húsið vekur athygli
hvað það er bjart. Þetta er með ráðum gert
segja höfundarnir. „Gamalt fólk er bundnara
við híbýli sín en það sem yngra er og því
mikilvægt að þau séu björt og útsýni gott,“
segir Hróbjartur. „Utsýni úr íbúðunum er í
þrjár áttir og gluggar á stigagöngum eru stór-
ir.
Það eru engar eiginlegár svalir á húsinu
en þess í stað eru hafðar svokallaðar „fransk-
ar svalir" eða dyr sem að hálfu er lokað að
utan með handriði. Okkur virðist sem svalir
séu lítið notaðar hér á landi og fannst því
þessi lausn hentugri."
Af því sem heyrst hefur til íbúa hússins þá
er það ánægt með hvernig til hefur tekist.
„Hugmyndir okkar virðast ganga upp í aðal-
atriðum," segir Sigurður. „Við sjáum ekki
eftir neinu við hönnnun hússins og myndum
trúlega gera þetta eins ef við værum að byrja
núna.
Fólkið, sem býr hérna, er þó nokkru eldra
og ekki eins sjálfbjarga og gert var ráð fyrir
þegar húsið var hannað. Þetta er ekki hugsað
sem hjúkrunarheimili þótt það hafi orðið að
vera það að hluta en það hafa samt engin
vandræði komið upp.“
Smágert stórhýsi