Dagblaðið Vísir - DV - 28.03.1987, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 28. MARS 1987.
Tilbúnir fiskréttir flæða yfir Evrópumarkaðinn:
Möguleikar okkar
eru óendanlegir
- rætt við Ingólf Skúlason, framkvæmdastj óra Icelandic Freezing Plants Ltd í Grimsby
Á aðeins örfáum mánuð-
um hefur orðið bylting
hvað varðar tilbúna fisk-
rétti í Bretlandi. Stóru
verslanakeðjumar hafa
komið upp í verslunum
sínum opnum fiystikist-
um,30til50metra
löngum, semerufiillar
af hvers konar fiskrétt-
um sem annaðhvort eru
tilbúnir fyrir örbylgjuofii
eðatilaðhitauppí
venjulegumbökuna-
rofnum. Sams konar
breyting er að eiga sér
stað í nágrannalöndun-
umogþvíerspáð að
þessi þróun flæði yfir öll
löndV-Evrópu.
Á ferð tíðindamanns D V
í Grimsby fyrir skömmu
voruskoðaðarstóru
verslanimar þar sem
staðreyndimar blöstu
við augum og síðan rætt
við Ingólf Skúlason,
framkvæmdastjóra fisk-
réttaverksmiðju Sölu-
miðstöðvarinnar þar,
Icelandic Freezing
PlantsLtd,umþessa
þróun og bvað sé í raun
fram undan í málunum.
Hann var fyrst spurður
hver ástæðan fyrir þess-
arimiklubreytingu
væri.
Ingólfur Skúlason, framkvæmdastjóri lcelandic Freezing Piants Ltd í Grims-
by. DV-myndir S.dór
Þjóðfélagsbreytingar
„Allt hefur þetta gerst mjög hratt.
Fyrir svo sem eins og hálfu ári voru
bara nokkrar tegundir af tilbúnum
fiskréttum til á markaðnum. En
ástæðan fyrir breytingunni á eflaust
rætur að rekja til þjóðfélagsbreytinga
sem hafa átt sér stað. Örbylgjuofnar
eru að verða almenningseign; allir
eiga þessa venjulegu ofiia. Bæði hjón-
in vinna orðið úti og fólk vill eiga
lengri fritíma og eyðir þar af leiðandi
minni tíma í matartilbúning. Svo má
ekki gleyma því að þessir stóru vöru-
markaðir gera fólki kleift að fara í
verslun einu sinni í viku og kaupa inn
fyrir vikuna. Nær allir eiga orðið fry-
stikistur til að geyma matvæli í.
Þannig má segja að þetta hafi leítt
hvað af öðru.“
- En er ekki alltaf verið að tala um
ferskan mat sem taki við af frystum
mat með aukinni flutningatækni á
ferskum matvælum?
„Það held ég að sé ekki rétt. Fólki
þykir frosinn matur jafhvel ferskari
en sá sem aldrei hefúr verið frystur,
jafhvel þótt flutningatækni hafi auk-
ist. Við vitum öll að fiskur, sem ekki
er frystur og geymdur er í nokkra
daga, þótt í kæli sé, honum hrakar.
Þetta á líka við um grænmeti og raun-
ar allan mat.“
- Verða þessir tilbúnu réttir ekki dýr-
ari en ef fólk kaupir bara eitt fiskflak
í kvöldmatinn?
„Sannleikurinn er sá að verðið á til-
búnu réttunum er ekkert hærra en á
fiski. Það er minna magn af fiski i
þeim vegna þess að utan um fiskinn
er ýmist alls konar deig ellegar brauð-
mylsna, rasp eða eitthvað þvíumlíkt.
Einnig er það staðreynd að fólk virð-
ist alltaf tilbúið að borga nokkuð fyrir
þægindin. Það sem við sáum í stór-
verslununum í dag er bara byrjunin,
þó stórt sé. Þessir tilbúnu réttir eru
alls ekki búnir að ná því markaðshlut-
falli sem þeir munu ná. Auglýsinga-
herferðin er rétt að byrja og fjöl-
breytnin á eftir að aukast stórlega.
Ég er sannfærður um að næstu ár
verða mjög blómleg fyrir fyrirtæki sem
eru að framleiða tilbúna fiskrétti og
fyrir verksmiðjur eins og okkar hér í
Grimsby. Það færist mjög í vöxt að
verslanarkeðjumar fái fiskréttaverk-
smiðjur eins og Icelandic Freezing
Plants Ltd til að framleiða fyrir sig
tilbúna fiskrétti undir merki verslun-
arinnar. Sala undir okkar eigin merki
dregst saman, það er alveg staðreynd."
Úr hráefni í fullunna vöru
- Og hvemig mun þetta svo snerta
okkur heima á íslandi?
„Það sem gerst hefur með því að
byggja verksmiðjuna hér er það að í
stað þess að vera að selja hráefhi er
verið að selja fullunna vöm. Ástæðan
fyrir því að verksmiðjan er staðsett
hér em tollamál. Tiltölulega margt af
fullunninni vöm lendir í háum toll-
flokki vegna Efhahagsbandalagsins en
mun lægri tollur er á hráefhi, eins og
blokk. Þá skiptir það líka máli að við-
skiptavinurinn er hér á staðnum. Við
fáum svo að segja daglega fulltrúa frá
okkar viðskiptavinum sem em að
fylgjast með hráefninu og vinnslunni.
Þeir vilja líka geta rætt við okkur um
nýjungar sem em í þróun. Viðskipta-
vinir okkar vilja líka fá að sjá hvað
þeir em að kaupa og þeir gera miklar
kröfur. Ef þessir menn þyrftu alltaf
að fara til íslands til viðræðna éða
eftirlits myndu þeir einfaldlega skipta
um verksmiðju. Ef til vill má segja að
ef við náum einhverjum stórviðskipt-
um mætti hugsa sér að framleiða
heima á Islandi.“
- Sérðu fyrir þér að þið getið á kom-
andi árum ef til vill tvöfaldað verk-
smiðjuna hér vegna þessarar þróunar?
„Við þurfum ekkert að stækka verk-
smiðjuna strax til að geta margfaldað
framleiðsluna. Við vinnum nú á einni
vakt en getum sett upp tvær eða þrjár
vaktir. Einnig er hægt að auka mjög
sjálfvirkni í framleiðslunni. Hvað við
gerum fer eftir ábatanum af starfsem-
inni. En ég er sannfærður um að
afkastageta þessarar verksmiðju verð-
ur komin í topp innan 5 ára.“
- Hvað er verðmætaaukningin miki
frá því að hráefnið, sem er blokk, e
flutt til ykkar og þar til þið seljið þai
sem tilbúinn fiskrétt?
„Það fer alveg eftir því hvemig rétt
ir eru framleiddir. Ef við aðeins sögun
blokkina niður og íshúðum fiskinn e
verðmætaaukningin ekki mikil. Þv
meiri sem vinnslan er á fiskinum þein
mun meiri verður verðmætaaukningii
en hve mikil er erfitt að segja ná
kvæmlega til um, enda nokkuð breyti
legt eftir tegundum, en við getum talai
um tvöföldun, jaíhvel meira. Þá er lík:
talað um að kaupa fiskinn heima ;
toppverði. En við eigum þess oft kos
að kaupa fisk annars staðar frá ;
lægra verði. Við borgum markaðsver;
hér hverju sinni fyrir fiskinn."
- Ertu með þessu að segja að fersk
fiskurinn sem markaðsvara sé á und
anhaldi, hverfi jafnvel?
„Nei, hann hverfur aldrei sem mark
aðsvara. Sem dæmi getum við nefh
fólk sem ætlar að vera með matarboi
heima hjá sér, kaupir ferskan fisk oi
leggur vinnu í að matbúa hann efti
bestu aðferðum. Einnig held ég að allt
af verði til hópur fólks sem vill fyrs
og fremst ferskan fisk. En við erur
að tala um hinn mikla fjölda þega
við tölum um tilbúnu réttina, fólk ser
vill dags daglega eyða sem minnstur
tíma í matartilbúning vegna þess ai
því þykir meira gaman að öðru í frí
tíma sínum."
Læknar ráðleggja fólki að
borða fisk
- Svo við snúum okkur aðeins ai
öðru, sem þó er tengt þessu, er fisk
verð hér á mörkuðum í Evrópu orðii
hættulega hátt? Getur það dregið ú
fiskneyslu?
„Eins og mál standa núna má ef ti
vill segja að verðið hafi farið hættu
lega hratt upp undanfarið. í fyrr;
hækkaði fiskverð um 30% og þega
slík stökk verða er hætta á að baksla;
komi í eftirspumina. Á allra síðusti
árum hefur eftirspum eftir fiski fari
vaxandi, enda hefur fólki verið bent
það af læknum að borða fisk sem s
hollur og góður matur. Á sama tím
hefur eftirspum eftir rauðu kjöti dreg
ist saman. Þess vegna getur mik:
verðstökkbreyting verið hættulef
Ástæðan fyrir því að verðið helst hé
í Bretlandi er sú að hér er hefð fyri
fiskneyslu. Þó ber þess að geta að hé
áður fyrri var fiskur matur fátæk
mannsins. Það er breytt. Og sú breyl