Dagblaðið Vísir - DV - 07.05.1987, Blaðsíða 10

10
FIMMTUDAGUR 7. MAÍ 1987.
Útlönd_____________________
Vinstri róttæklingur
að verja nasista
Jacques Verges, lögfræðingurinn sem tekið hefur að sér vörn fyrrum óvinar, hlýðir á spurningar á blaða-
mannafundi. Hann er ákveðinn i að SS-foringinn fyrrverandi fái þá bestu vörn sem hægt er. -simamyndReuier
Þegar lögfræðingurinn Jacques
Verges ákvað að taka að sér vöm
Klaus Barbie, fyrrum SS-foringja í
Frakklandi, vom viðbrögð flestra
Frakka á einn veg, þeir lýstu undrun
inni. Það virtist nsesta ótrúlegt að
Verges, sem er róttækur vinstrisinni
og var í hersveitum frjálsra Frakka
í síðari heimsstyijöld, ætlaði að veija
einn alræmdasta stríðsglæpamann
nasista í Frakklandi fyrir dómstóli í
Lyon. Þegar Verges lýsti því enn-
fremur yfir að hann myndi ekki
þiggja nein laun af Barbie og bygg-
ist við að leggja fram allt að fjórar
milljónir króna af eigin fé í máls-
kostnað varð undmnin enn meiri.
Málaferlin á hendur Klaus Barbie
hafa vakið mikla athygli í Frakk-
landi og víðar. Barbie, sem stundum
er kallaður slátrarinn frá Lyon, hef-
ur tvisvar verið dæmdur til dauða
fyrir stríðsglæpi sína í Frakklandi, í
bæði skiptin að honum sjálfum fjar-
verandi. Hann var búsettur í Bólivíu
um þrjátíu og tveggja ára skeið, fékk
þar borgararétt árið 1952 en var vís-
að úr landi og afhentur frönskum
yfirvöldum árið 1983. Um þessar
mundir dvelur Barbie því í frönsku
fangelsi og bíður þess að réttað verði
yfir honum fyrir morð á gyðingum.
Þess má geta að Bólivíumenn hafa
fengið einhverja bakþanka vegna
Barbiemálsins og íhugar nú hæsti-
réttur landsins hvort brottvísun
hans úr landi hafi verið lögleg. Verði
niðurstaða sú að honum hafi verið
ólöglega á brott vísað má búast við
að bólivísk stjómvöld reyni að end-
urheimta hann frá Frökkum.
Hefði skotið hann
Raunar er sú hugmynd að fá brott-
vísunarmál Barbie tekið fyrir
hæstarétt Bolivíu runnin undan rifj-
um Jacques Verges. Er hún eitt af
skýrum dæmum þess að lögfræðing-
urinn hyggst beita öllum tiltækum
klækjabrögðum til að veijá skjól-
stæðing sinn þó svo að Barbie sé
dæmigert tákn alls þess er Verges
hatast við í heimi hér.
Verges hefúr lýst því yfir að ef
Barbie hefði orðið á vegi hans þegar
hann var meðal þeirra er frelsuðu
París úr höndum nasista hefði orðið
brátt um SS-foringjann. „Ég hefði
skotið hann,“ sagði Verges, „en nú
er ég einfaldlega að vinna mín störf
sem lögfræðingur.“
Verges óttast að réttarhöldin yfir
Barbie verði ekki réttlát. Segist
hann ákveðinn í að starfa að þeim
á þann veg að Þjóðverjar geti séð
að þessi fyrrverandi foringi úr herj-
um þeirra hafi verið varinn eins og
best var hægt. Telur hann sig í þeim
efnum vera verjanda heiðurs franska
dómskerfisins ekki síður en Barbies.
Tilnefnir aðra
Verges hefur þegar lýst því yfir að
Barbie muni við réttarhöldin til-
nefha nokkra fyrrum félaga í
frönsku andspymuhreyfingunni, fé-
laga sem gerðust svikarar við
málstað hreyfingarinnar. Sumir
þeirra munu í dag njóta virðingar í
Frakklandi og sitja í háum stöðum.
Þá mun Verges ætla að leggja
áherslu á það hversu reiðubúnir
margir Frakkar vom til samvinnu
við Þjóðverja í síðari heimsstyijöld-
inni.
„Það er kominn tími til þess að
sleppa eitrinu lausu, að líta raunsæ-
um augum á fortíðina," segir Verges.
Telur hann tímabært að franska
þjóðin fái innsýn í það sem gerðist
í landinu meðan á hemámi stóð og
segist stefna að því að bijóta á bak
aftur „opinberar lygar" um víðtæka
andspymu gegn Þjóðverjum.
Þá hyggst Verges nota það tæki-
færi sem honum býðst við réttarhöld
þessi til þess að vekja athygli á
stríðsglæpum vestrænna þjóða gegn
þriðja heiminum, einkum gegn frels-
ishreyfingum þjóða þriðja heimsins.
Telur hann að ef hægt sé að dæma
skjólstæðing hans sekan um glæpi á
grundvelli laga sem sett vom árið
1964 þá hljóti hið sama að eiga við
um liðsforingja úr franska hemum
sem staðið hafa að stríðsglæpum í
Alsír og víðar.
„Hvemig er hægt að gleyma sum-
um glæpum en ekki öðrum?“ spyr
Verges.
Lengi umdeildur
Jacques Verges hefur lengi verið
ákaflega umdeildur lögfræðingur og
þetta er ekki í fyrsta sinn sem hann
vekur fúrðu landa sinna.
Hann er róttækur vinstrisinni og
hefur á undanfömum þrem áratug-
um gerst talsmaður flestra byltingar-
hreyfinga sem upp hafa komið þeim
megin í stjómmálum. Hann var á
tímabili stalínisti, þá eldheitur maó-
isti, ákaifúr andstæðingur nýlendu-
stefnu og hefur undanfarin ár barist
fyrir málstað þeirra sem eiga í höggi
við Israelsmenn í Mið-Austurlönd-
um.
Á námsárum sínum eignaðist
Verges að vini ungan námsmann frá
Kampútseu, Pol nokkum Pot, sem
síðar varð tákn fyrirhyggjulausrar
róttækni vegna aðgerða sinna i
heimalandi sínu.
Þá mun Verges hafa kynnst Mao
Tse-Tung og aðhyllst kenningar
hans svo mjög að hann tók að sér
forstöðu fyrir tíniariti maoista í
Frakklandi.
Ennfremur hefur Verges viður-
kennt að hafa tekið þátt í beinum
stúðningsaðgerðum við skæruliða
sem börðust gegn yfirráðum Portú-
gala í Mosambík og Angóla. Segist
hann hafa flutt til þeirra vopn.
Þessar athafnir Verges hafa orðið
til þess að franskir fjölmiðlar og jafn-
vel starfsbræður hans meðal lög-
fræðinga telja hann útsendara
ókennilegra afla. Hefúr hann verið
sakaður um að starfa fyrir sovésku
leyniþjónustuna, KGB, að vera með-
limur í samtökum Palestínumanna
og að vera hluti af alþjóðlegu neti
hiyðjuverkamanna.
Hvarf í niu ár
Verges hefur sjálfur gert lítið til
að draga úr sögusögnunum, virðist
raunar njóta þeirra og fremur ýta
undir þær. Hefur hann til dæmis
alfarið neitað að gefa nokkra skýr-
ingu á því hvar hann dvaldist á
ámnum 1970 til 1978 en á því tíma-
bili hvarf hann algerlega af sjónar-
sviðinu.
Meðal þeirra hugmynda sem menn
gera sér um þessa fjarvist hans eru
tilgátur um að hann hafi verið í
Kampútseu, að hann hafi verið í
skæruliðabúðum Palestínumanna til
þjálfúnar og að hann hafi verið í
fangelsi erlendis, í Kína, Sovétríkj-
unum eða Alsír. Verges gerir hvorki
að játa né neita neinum af þessum
tilgátum.
Hvers vegna?
Þótt málaferlin gegn Barbie veki
mikla athygli er ekki fjarri lagi að
áætla að vangaveltur um Verges
skipi enn hærri sess meðal Frakka
í dag.
Hvar var hann þessi níu ár?
Hvert stefnir hann?
Hvers vegna tók hann að sér mál
Barbies?
Þessari síðustu spumingu telja
margir fréttaskýrendur auðveldast
að svara. Segja Verges einfaldlega
sjá í Barbiemálinu hentugan vett-
vang til þess að viðra hugmyndir
sínar um vestrænt samfélag, sem
flestar eru heldur neikvaiðar.
Flest það sem frá Verges hefur
komið í tengslum við málið rennir
stoðum undir þessa kenningu. Ljóst
er að hann ætlar að nota málið til
þess að bjóða birginn þeim hug-
myndum sem vestræn ríki gera sér
um stríðsglæpi. Það hefur löngum
loðað við að til stríðsglæpa teljist
einvörðungu afbrot þeirra sem lægri
hlut biðu í átökunum. Verges vill
ná fram nýrri skilgreiningu, fá þá
sem framið hafa glæpi í umboði sig-
urvegaranna dregna fyrir dóm líka.
Næsta ólíklegt verður að teljast
að honum takist það. En benda verð-
ur þó á að hann hefur alla lögfræð-
ingstíð sína lagt áherslu á að taka
að sér málstað þeirra sem taldir hafa
verið fyrirfram dæmdir. Hefur hon-
um orðið verulega ágengt í sumum
tilvikum og ef til vill verður svo
einnig í þessu.
Klaus Barbie bíður réttarhaldanna sem hefjast eiga þann 11. maí. Hann
nýtur nú lögfræðihæfileika fyrrum andstæðings síns. - Simamynd Reuter
Umsjón: Halldór K. Valdimarsson