Dagblaðið Vísir - DV - 10.12.1987, Qupperneq 19

r
FIMMTUDAGUR 10. DE8EMBER 1987.
DV
19
Erlendir fréttaritarar
Uggandi um markaðinn
vegna söluskattshækkunar
Á þingi Evrópubandalagsins i Brussel hefur meðal annars verið rætt
um að tölvuskrá titla í bókasöfnum landa bandalagsins. Meö því yrðu
útlán milli bókasafnanna auðveldari.
Ásgeir Eggerlsson, DV, Miinchen;
Líkt og íslenskar bækur seljast
þýskar bækur ákaflega vel fyrir
jólin. Bókin hefur ekki glatað gildi
sínu sem gjöf á dögum örrar tækni-
þróunar. En ekki er þar meö sagt
að öll útgáfustarfsemin sé miðuð
við jólamarkaðinn því bækur eru
gefnar út aUt árið um kring jafnt
og þétt í Vestur-Þýskalandi.
Samt sem áður eru bókaútgef-
endur hér í landi uggandi um
framtíð markaðarins þar sem ráð-
gert er að hækka söluskatt á
bókum um helming og þykir þó
fólki bækur vera dýrar fyrir. Að
meðaltali kostar innbundin skáld-
saga um 730 íslenskar krónur sem
íslendingum fmnst sjálfsagt ekki
ýkja dýrt.
Þegar nógu erfitt
Söluskattur á bókum hefur hing-
að til verið sjö prósent en á öðrum
vörum er hann fjórtán prósent.
Útgefendur segja að þegar sé nógu
erfitt að láta dæmið ganga upp.
Segja þeir að ef söluskatturinn
verði hækkaður um sjö prósent
muni salan einnig minnka um sjö
prósent. Eins og komiö er segja
útgefendur að aukin áhersla verði
þá lögð á auðmeltanlegar bækur.
Rétt er að geta þess að í Vestur-
Þýskalandi er bókaútgáfa ekki
styrkt með neinum hætti ef frá er
talinn lágur söluskattur. Ekki er
um að ræða að þýðendur séu
styrktir til að snara áhugaverðum
bókum frá nágrannalöndunum yfir
á þýsku og eiga þó ítalskir, spæn-
skir og jafnvel franskir höfundar
nógu erfitt uppdráttar í Vestur-
Þýskalandi.
Útlán á milli landa
Á síðustu mánuðum hefur mikið
verið rætt um það á þingi Evrópu-
bandalagsins í Brussel hvort ekki
mætti auka bókasölu á milli land-
anna með því að slaka á ýmsum
reglugerðum um tolla og þess hátt-
ar lögum. Þetta gæti haft ýmis
menningarleg áhrif, til dæmis
styrkt tungumálakunnáttu ' le-
senda. Einnig er rætt um að veita
styrki til þýðinga og að tölvuskrá
bókatitla í bókasöfnum landa Evr-
ópubandalagsins sem myndi
auðvelda útlán á milli bókasafna.
Og að síðustu er sú hugmynd sett
fram að árlega verði veitt verölaun
sem geri bókaútgefendum kleift að
láta þýða tólf bækur á öll þau
tungumál sem töluð eru innan Evr-
ópubandalagsins.
Minnkandi bókalestur
En snúum okkur aftur að Vest-
ur-Þýskalandi. Til eru ýmsar
áhugaverðar kannanir sem sýna
hvernig Þjóðveijar haga lestri sín-
um. Af þeim má sjá að bókalestur
í Vestur-Þýskalandi hefur minnkað
um þrjú prósent á síðustu tuttugu
árum. Sú staöreynd að þriðjungur
þjóðarinnar hefur ekki tekið sér
eins og svo sem eina bók í hönd á
öllu síðasta ári þætti íslendingum
vera nokkuð slæm frammistaða.
Einnig er það einkennandi fyrir
bókaútgáfu í Vestur-Þýskalandi að
þær bækur, sem teljast söluhæstar,
eru aðeins fimm prósent af heildar-
sölu bóka í landinu. Mun það vera
vegna þess að Þjóðverjar gefa út
einhver ósköp af sérfræðiritum eða
rúmlega sjötíu prósent af heOdar-
útgáfunni.
Ný tegund bókabúða
A síðustu áriun hafa ýmsir fjár-
sterkir aðilar staðið að miklu
endurskipulagi á því sem varöar
sölu bókanna. í helstu stórborgum
V-Þýskalands eru risnar margra
hæða bókabúðir sem selja bækurn-
ar í gjörbreyttu umhverfi. Tilvon-
andi kaupendum er gefmn kostur
á að setjast niður í rólegu um-
hverfi og skoða bækumar í ró og
næði með kaffibolla við höndina.
Þessar nýju búðir hafa einnig sett
ýmsar aðrar vörur í hillur sínar
sem hingað til hafa tahst með öllu
óskyldar bókum. Hér er um aö
ræða tölvuforrit og myndbönd. Ótt-
ast er að þessar bókabúðir geti
gengið af þeim búðum dauðum sem
hingaö til hafa lagt áherslu á per-
sónulega þjónustu.
Allar fást auðveldlega
Þegar minnst er á orðið þjónusta
kemur manni strax í hug hve auð-
velt er að útvega fólki bækur hvar
sem er í Vestur-Þýskalandi þótt
bókin hafi komið út í mjög Utlu
upplagi. Þetta hafa stórfyrirtækin
gert aö veruleika með því aö setja
upp geymslurými viðsvegar um
landið og er þannig hægt að útvega
hvaða þýska bók sem er á einum
degi án þess að það hafi áhrif á
auglýst verð hennar.
A þessu ári hafa hefðir frá ensku-
mælandi löndum gert vart við sig
á v-þýskum bókamarkaði. Eru það
svokallaðar talandi bækur. Oftast
eru frægir leikarar fengnir til að
lesa sígild skáldverk inn á snæld-
ur. Forlögin beina þá einkum
sjónum sínum að þeim sem gjarnan
þurfa að ferðast í lestum og hafa
undir höndum vasadiskó.
Ös í bókabúðum á
aðfangadagskvóld
tngum Ólafedóttir, DV, Bixmingham;
Aldrei er meiri ös í breskum
bókabúðum en á aðfangadagskvöld
jóla. Á meöan íslendingar gæöa sér
á jólasteikinni hlaupa Bretar búð
úr búð í leit að jólagjöfum. Jóladag-
ur er þeirra hátíð, aðfangadags-
kvöld er svipaö íslensku
Þorláksmessukvöldi og er notaö í
búöaráp og oft bjórdrykkju. Sumir
segja að án jólanna myndu margar
breskar bókabúðir leggja upp laup-
ana. Allt aö íjörutSu prósent af
árlegum viöskiptum fara fram síð-
ustu sex vikur ársins.
Bækur til gjafa nefnist bókalisti
sem árlega kemur út fýrir jóhn. í
honum eru um tvö hundruö og
fimmtíu bókatitlar, valdir af sérs-
takri nefnd sem skipuð er bóksöl-
um. Útgefendur leggja bókahsta
sSna undir þessa nefhd og ef ein-
hver af bókum þeirra er vahn
verða þeir að borga eitt þúsund
pund tii að vera meö á listanum.
Árlega eru gefnar út um þijár og
hálf mihjón bóka, sérstaklega fyrir
þennan jólalista.
En í Bretlandi eins og svo víða
hafa aörir flölmiölar S auknum
mæli tekið við hlutverki bókarinn-
ar. Bretar eru sjónvarps- og
myndbandaþjóð frekar en lestrar-
þjóð. Alþjóðlegar kannanir hafa
sýnt að engin þjóð horflr jafnmikið
á myndbönd og með flórar sjón-
varpsstöðvar í gangi ahan daginn
er úr nógu að velja. Bækur eru þó
enn lesnar og algengt er að sjá fólk
grípa í bók í strætó, lestum og jafn-
vel í almenningsgörðum.
í breskum bókabúðum eru papp-
írskiljurnar allsráðandi. Vandlega
flokkaðar eftir innihaldi þekja þær
flesta veggi. Þær kosta yfirleitt eitt
til flögur hundruð krónur og eru
keyptar fyrst og fremst til lestrar
en ekki til að stiha upp í hillu. Inn-
bundnar bækur eru mun dýrari og
vandaðri.
Tveir vinsældahstar fyrir bækur
eru gefhir út. Einn fyrir pappír-
skfljur og annar fyrir innbundnar
bækur. Vinsælasta innbundna
bókin um þessar mundir er núút-
komin bók með Ijósmyndum úr
bresku mannhfi. Hún er gefin út
til styrktar krabbameinsrannsókn-
um. Bókin margumtalaða, Spy
Catcher, með minningum fyrrver-
andi leyniþjónustumannsins Peter
Wright, trónar einnig hátt á vin-
sældalistanum þrátt fyrir ítrekaöar
tilraunir ríkisstjórnarinnar til að
koma í veg fyrir sölu hennar.
Þaö er þó ein tegund bóka sem
aldrei er getið á vinsældahstum eða
í dálkum gagnrýnenda. Þó seljast
fleiri eintök af þessum bókura í
Bretlandi en af nokkurri annarri
tegund bóka. Útgáfufyrirtækið
Mills and Bonns gefhr vikulega út
litla pappírskhju og kemur henni
meðal annars fýrir innan um sykur
og hveiti i matvöruverslunum. Höf-
undar þessara bóka fá í hendur
strangar reglur um blaðsiöuflölda
og söguþráð. Allt eru þetta ástar-
sögur. Lesendur eru aðallega
konur á öllum aldri og salan er gíf-
urleg. Mills og Bonns eru eitt
blómlegasta bókaútgáfufyrirtæki
Bretlands án þess aö þurfa sam-
þykki bókmenntagagnrýnenda og
menningarvita.
Verðkr. 1.875,00
ÖKAFORLAGSBEK

V ui>,\uvu \x
m qg im

CBOKHFORmGSBOK)
KVEÐJA FRA
AKUREYRI
eftir Richardt Ryel
Her skráir höfundur minningar fra
uppvaxtararum sinum á Akureyri og
fram yfir seinni heimsstyrjöld. Frá-
sögnin er glettin og hly og mun ylja
mörgum lesandanum um hjartaræt-
urnar.
Bókin er prydd fjölda mynda fra
gömlu Akureyri, sem margar eru
áður obirtar.
Tiivalin og skemmtileg gjafabók.