Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.1988, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.1988, Blaðsíða 14
14 MÁNUDAGUR 11. JÚLl 1988. Frjálst.óháð dagblaft Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift, ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11 Prentun: ÁRVAKUR HF. - Askriftarverð á mánuði 800 kr. Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr. Ágengni Stóra bróður Tekjuskatturinn fer 20 prósent fram úr fjárlögum. Slík tala undrar skattgreiðendur kannski ekki. Menn eru ýmsu vanir í skattgræðgi núverandi ríkisstjórnar. En þetta er miklu meira mál, ef betur er á litið. Hverju höfðu stjórnarflokkarnir lofað? Eða fmnst kjósendum það ekki skipta máli? Lítum á framvinduna. Sjálfstæðisflokkurinn hafði gert að aðalmáli að af- nema tekjuskattinn. Þetta gerðist í kosningunum 1983. Að undirlagi Gunnars G. Schram var ákveðið, að Sjálf- stæðisflokkurinn skyldi berjast fyrir afnámi tekjuskatts á almennar launnatekjur. Byijað var á þessu en síðan hætt. Núverandi stjórn sýnir með verkum sínum, að þetta er ekki á döfmni. Ríkissjóður innheimtir í ár 4,2 milljörðuum meira í skatta en ráðgert var samkvæmt fjárlögum. Þetta jafn- gildir 7,1 prósenti í aukinni skattheimtu. Mest munar um fimmtugs hærri innheimtu á beinum sköttum. Óbeinir skattar verða 2,5 milljörðum hærri en ráðgert var. Það jáfngildir 5 prósent aukningu. Skattheimta rík- issjóðs verður í ár 25,5 prósent af landsframleiðslunni eins og hún er áætluð. Heildartekjur ríkissjóðs verða 27 prósent af framleiðslu í landinu. Það er mun hærra hlutfall en undanfarin ár. Fjármálaráðuneytið segir, að skattbyrði einstakhnga af tekjuskatti verði 3,3 prósent af heildartekjum. Þetta hlutfall var í fyrra 2,7 prósent. Árið 1986 var hlutfallið 3,9 prósent, 1985 3 prósent og 4 prósent 1984. Við getum horft á þessar tölur. En þær eru grátlegar, þegar fyrirheit stjórnarhða eru höfð i huga. Enn skal ítrekað, að margir kjósa kannski að gleyma þessum fyrirheitum. Menn segja sem svo, að þetta sé bara þáttur í skattgræðgi ríkisins. Stóri bróðir fari það, sem hann komist. En eigum við ekki að gera meiri kröf- ur en svo? Eigum við mótmælalaust að horfa á flokka svíkja svo hrottalega sín gefnu loforð? Lengi má deila um, hvað séu almennar launatekjur. Sem betur fer hafa flestir launþegar meira en 40 þúsund á mánuði, að minnsta kosti fjölskyldur. Því leggst stað- greiðslan af fullum þunga á það, sem umfram er, eins og við öll þekkjum. Það þýðir auðvitað, að Sjálfstæðis- ílokkurinn hefur svikið loforð sitt. Orð Gunnars G. Schram, Guðmundar H. Garðarssonar og annarra for- vígismanna Sjálfstæðisflokksins um afnám tekjuskatts eru að engu höfð og markleysa ein. Það sést á því, að tekjuskatturinn fer 20 prósent fram úr fjárlögum. Þetta gildir einnig um Alþýðuflokkinn, flokk sjálfs Qármála- ráðherrans. Alþýðuflokkurinn stóð áður fyrr með Sjálf- stæðisflokknum í tillögum og samþykktum um afnám tekjuskatts af almennum launatekjum. Á sama hátt stendur Alþýðuflokkurinn nú, með Sjálfstæðisflokknum og Framsóknarflokknum að hækkun tekjuskattsins. Ungir sjálfstæðismenn hrópuðu lengi, að báknið skyldi burt. Þær raddir hafa þagnað. Sjálfstæðisflokkur- inn hefur jú stjórnarforystu. En við verðum að vekja athygh á þessum brigðum, þegar skattheimta eykst. Stærsti flokkur þjóðarinnar á ekki að komast upp með shk svik. Allir vita, að jafnvel láglaunaðir launþegar borga mikinn tekjuskatt. Hvað um fijálshyggjuna, sem sumir sjálfstæðismenn hafa játazt? Þar hefur öhu verið fleygt fyrir borð. Sjálfstæðisflokkurinn, með Alþýðu- flokkinn með sér, fylgir stefnu hins stóra bákns, græðgi Stóra bróður. Vitum við það ekki? Dæmin tala. Haukur Helgason Ríkisstjómin er feig - Hvað tekur víð? „Þaö var ríkisstjórn undir forsæti Steingríms Hermannssonar sem hleypti vöxtunum lausum sumarið 1985,“ segir greinarhöfundur. Líkur á að ríkisstjórnin liíi af þetta árið fara hraöminnkandi. Því valda afleiðingamar af verkum stjómarinnar og aðgerðaleysi. Stjórnin er ekki aðeins á fallanda fæti í almenningsálitinu heldur enn frekar vegna innbyrðis sund- urþykkju. Það er kominn fúi í rót- ina. Nú er aðeins tímaspursmál hvenær limamar visna og stofninn fellur. Þótt stjórnin haíi aðeins ár að baki, er hún þegar orðin fræg að endemum og hefur slegið ýmis ís- landsmet á stuttum ferh. Verðbólgumet Stjómin sem ætlaði að kveða nið- ur verðbólguna og koma henni í eins stafs tölu situr nú uppi með verðbólgu sem mæhst í þremur stöfum. Reiknifróðir segja að á gamlan mælikvarða stefni verð- bólguhraðinn tímabundið í 160%. Það er meira en reynt var að kenna ríkisstjóm Gunnars Thoroddsen vorið 1983. Sú stjórn sat í 9 mánuði eftir að hún missti þingmeirihluta og fékk á sig mikil efnahagsleg áfoh. Núverandi ríkisstjórn tók við í góðæri og hefur traustan meiri- hluta á þingi. Enginn kosninga- skjálfti hefur truflað gerðir hennar fram undir þetta. Samt ætlar hún að reynast aumasta stjórn sem hér hefur setið lengi. Skattamet Stjómin hefur sett met í álögum á almenning, alveg sérstaklega lág- launafólk. Þar stendur matarskatt- urinn upp úr. Þann óréttláta skatt á nú að festa í sessi sem hluta af virðisaukaskattkerfi og sterkar hk- ur em á að hann þyngist til muna. En það em ekki bara óbeinu skatt- amir sem segja meira th sín. Tekju- skattsbyrði margra hópa hefur þyngst til muna í staögreiðslukerf- inu, og fjármálaráðherrann getur státaö af meiri innheimtu í kassann sem nemur um 5 mihjörðum króna! Reynt er að þakka þetta betri skatt- skhum, en margir, þar á meðal sjó- menn og fiskvinnslufólk, vita um nærtækari skýringar. Skuldamet Ríkisstjórnin sem æhaði að stöðva erlenda skuldasöfnun hefur nú áunnið sér vafasaman sess á heimsmælikvarða: Erlendar skuld- ir þjóðarbúsins em komnar í 100 mhljarða króna og á hverri fjöl- skyldu hérlendis hvíhr hærri upp- hæð erlendra skulda en í öðru vest- rænu ríki. Skuldirnar hafa vafið utan á sig eftir lögmáh snjóboltans. Þessu valda fijálshyggjukreddur ráð- herranna, sem innleiddu hömlu- laus fjármögnunarfyrirtæki og fá nú við ekkert ráðið. í krafti þessara náðargjafa hefur viðskiptaheimur höfuðborgarinn- ar blómstrað að því marki, aö hann sendur nú á bhstri og ekki tahnn þola meira í bráð. Þannig er upp- lýst að umframframboð á verslun- ar- og skrifstofuhúsnæði á höfuð- borgarsvæðinu nemi a.m.k. 11 hektörum að mati atvinnumála- nefndar Reykjavíkur. Vaxtamet í langri metaskrá ríkisstjórnar- innar stendur þó vaxtametið upp úr. Ömggt má telja aö viðskipta- ráðherrann komist út á það í heimsmetabók Guinness. Um vext- ina hefur farið eins og með tréð í hallargarðinum í sögunni um Tuma þumal: Þegar höggva átti af því eina grein uxu tvær í staðinn uns hmar þess lokuðu fyrir aha dagsbirtu í hölhnni. Það er ekki aðeins að fleiri þorska þurfi nú th að greiða fjármagns- kostnað en laun í fiskvinnslunni og gamli misgengishópurinn sé búinn að fá samfylgd þeirra fáu, sem fengið hafa húsnæðislán. Meira að segja glæstar þjónustu- halhr höfuðborgarinnar eru að komast í þrot og sjá eigendur þeirra vart th sólar fyrir vaxtamyrkviðn- um. En ríkisstjómin vih ekki gefa upp á bátinn að markaðslögmáhn bíti að lokum á íslendinga og þjóðin hætti að taka lán hvað sem þau kosta. Það var ríkisstjóm undir forsæti Kjállariim Hjörleifur Guttormsson alþingismaður fyrir Alþýðubandalagið Steingríms Hermannssonar sem hleypti vöxtunum lausum sumarið 1985. Framsóknarflokkurinn vill nú sem minnst vita af þessu af- kvæmi, sem forysta hans ber síst minni ábyrgð á en aðrir í ríkis- stjóminni. Stjórnarslitakapphlaup Atburðarásin hefur veriö ótrú- lega hröð frá þinglokum 11. maí sl. Stjórnarhðar lögðu allt kapp á að losna við þingið og stjómarand- stöðuna. Bráðabirgðalög voru sett og efnahagsráðstafanir gerðar með gengisfelhngu. Framsóknarmenn klöppuðu og aflýstu miöstjórnar- fundi. Aht átti aö blessast fram yfir sumarleyfi: Forsætisráöherrann að komast th Ameríku og utanrík- isráöherrann tvisvar í kringum hnöttinn. En þá tók verðbólgan á rás með þeim ógnarhraða sem eng- inn hafði séð fyrir. Eins og venjulega þegar í óefni er komið var nýbökuðum heiðurs- doktor og Landsvirkjun kennt um, auðvitað að ósekju, bara af því ráð- herramir skhja ekki almættið og halda að þeir eigi að ráða. Saklaus 8% hækkun hjá Landsvirkjun varð það startskot, sem heypti af stað stjómarslitakapphlaupinu mikla, sem landinn getur fylgst með næstu vikurnar, þeir sem ekki em að leita að sóhnni erlendis. Hvor verður á undan? Spumingin stendur nú um það eitt, hvor formannanna Þorsteinn eða Steingrímur verði á undan að finna sannfærandi thefni til stjórn- arslita. Mestar líkur eru á að það verði Þorsteinn sem taki frum- kvæðið strax í ágústmánuði og setji Steingrími stólinn fyrir dyrnar: Annað hvort hætti hann þessum Framsóknaræfingum og hafi sig hægan, eða þing verði kvatt saman og rofið og boöpð th kosninga. Þor- steinn veit betur en flestir aðrir að hvorki Steingrímur né Hahdór Ás- grímsson vhja í reynd víkja úr stjórninni og fimleikar þeirra hafa frá byijun þjónað því markmiði að róa stuðningsmannahópinn og halda kjörfylgi. Nú er forsætisráðherrann hins vegar kominn á þá skoðun, að stjómin ráði ekki við verkefni sín. Annað hvort verði hann að sýna röggsemi á lokasprettinum eða vikja úr formannssæti við lítinn orðstír. Þess vegna em dagvaxandi hkur á haustkosningum, hvað sem Jóni Baldvin og krötunum líður, en hehsu þeirra hrakar með degi hverjum. Hvaðtekur við? Það eina sem virðist gefið í fram- haldi af kosningum, er að Kvenna- hstinn lendi í ríkisstjóm. Margt hefur vísað á tveggja flokka sam- stjóm „hinna stóm“ úr skoðana- könnunum, Sjálfstæðisflokks og Kvennahsta. Að vísu er Mesapót- amía á mhli, en hún er mjó og yfir- stíganleg ef ekki kæmi fleira th. Ný og alvarleg hindrun hefur bæst við á þessum sumardögum: Áform- in um nýtt risaálver í Straumsvík sem falla illa að atvinnupólitík Kvennahstans. Niðurstaðan getur því allt eins orðið sú, að Steingrímur Her- mannsson leiði „konurnar“ th sæt- is í ríkisstjórn, þar sem Kvennalist- inn skipar í þá ráðherrastóla sem íhaldiö víkur úr. Þessi stjóm hinnar hagsýnu hús- móður sæti aö líkindum fram á haustdaga 1990 eða í tæp tvö ár. Þá væri stund hefndarinnar runn- in upp: Meyjunum yrði kastað út í kuldann og riddararnir einir sætu að völdum. Hjörleifur Guttormsson „Niöurstaöan getur því allt eins orðið sú, að Steingrímur Hermannsson leiði „konurnar“ til sætis í ríkisstjórn, þar sem Kvennalistinn skipar í þá ráð- herrastóla, sem íhaldið víkur úr.“

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.