Dagblaðið Vísir - DV - 11.07.1988, Blaðsíða 15

MÁNUDAGUR 11. JÚLÍ 1988.
15
Verkefni fram-
undan í laxeldi
Allt bendir til að laxeldi aukist
verulega hér á næstu 2-3 árum.
Framieiðsla gæti orðið 15-18000
tonn í árslok 1989 ef spámar um
mesta framleiðslu rætast. Þetta
svarar til um 130-140000 t veiða á
þorski ef miðað er viö verðmæti
þorsks upp úr skipi.
Núna þegar viðskiptahalli er gíf-
urlegur og erlendar skuldir aukast
jafnt og 'þétt er nauðsynlegt að
leggja höfuðárherslu á aukna
framleiðslu. 18000 tonn af laxi á ári
svarar til þess að þorskveiðar við
ísland séu auknar um 40-50% og
það er engin smáframleiðsluaukn-
ing.
Norðmenn selja nú eldislax fyrir
um 3000 m. n.kr. eða sem svarar
21000 m. ísl. kr. á ári. Þetta svarar
til rúmlega 500000 tonna veiða af
þorski eða segir okkur að Norð-
menn hafi nærfellt tvöfalt meiri
tekjur af laxeldi en þorskveiðum
og eldislax er orðinn verðmætasta
fisktegundin í Noregi. Þó em Norð-
menn meðal mestu fiskveiðiþjóða í
heimi.
Þrátt fyrir allt virðist tjón Norð-
manna vegna þöranga og annarrar
óáranar ekki vera nema um 30 m.
n.kr. eða sem svarar 1% af tekjum
af eldislaxi.
Markaður fyrir lax virðist sterk-
ur og eftirspum er mikil.
En íslendingar eiga mörg verk-
efni óleyst í fiskeldi.
Takast þarf á við gífurleg skipu-
lagsverkefni á næstu árum og þeim
mun hraðar sem uppbyggingin
verður hraðari.
Starfsskilyrði
Landbúnaðarráðherra hefur ný-
KjaUaiinn
Guðmundur G.
Þórarinsson
þingmaður fyrir
Framsóknarflokkinn
er flókinn og líklegt er að nefndin
leggi að minnsta kosti í upphafi
áherslu á þau atriði sem þyngst
vega.
Afla þarf upplýsinga frá hinum
löndunum um fjárfestingarlán til'
fiskeldis og rekstrarlán, kjör þess-
ara lána, endurgreiðslu lána og
vexti, kröfu um eiginfjárhlutfall og
ábyrgðir eða veð. Jafnframt þarf
að bera saman lánshlutfall, ekki
síst rekstrarlánanna.
Ljóst er að í flestum hinna land-
anna fá fiskeldismenn umtalsverða
styrki, t.d. 20-40% af fjárfestingar-
kostnaði en til fjárfestingarkostn-
aðar telja þeir rekstrarkostnað
fram að fyrstu tekjum.
íslenskir fiskeldismenn fara ekki
fram á styrki en benda á að styrkja-
veitingar erlendis sýna enn ljósar
nauðsyn þess að lánakjör séu ekki
lakari hér en í þessum samkeppnis-
„Islenskir fiskeldismenn fara ekki
fram á styrki en benda á að styrkjaveit-
ingar erlendis sýna enn ljósar nauðsyn
þess að lánakjör séu ekki lakari hér en
í þessum samkeppnislöndum.“
lega skipað nefnd sem bera á sam-
an starfsskilyrði í fiskeldi á íslandi
og helstu nágrannalöndum, s.s.
Noregi, Skotlandi, írlandi, Færeyj-
um o.s.frv. Fiskeldismenn keppa á
erlendum mörkuðum og því er gíf-
urlega mikilvægt að þeir hafi svip-
uö starfsskilyrði og helstu keppi-
nautar.
Samanburður á starfsskilyrðum
löndum.
Fiskeldismenn fá ekki endur-
greiddan söluskatt af framleiðslu-
kostnaði á laxi til útflutnings og
gætir þar misræmis við aðrar út-
flutningsgreinar á íslandi, líklega
allar nema loðdýraræktina.
Þannig mætti lengi telja. Formaö-
ur nefndarinnar, sem fjallaði um
starfsskilyrðin, er Guðmundur Sig-
„Markaður fyrir lax virðist sterkur og eftirspurn er mikil," segir greinar-
höfundur.
þórsson, skrifstofusjtóri í land-
búnaðarráðuneytinu, og binda
fiskeldismenn miklar vonir við að
hann hraöi störfum nefndarinnar
eftir því sem framast er kostur.
Auk undirritaös eru einnig í nefnd-
inni Snorri Tómasson, hagfræðing-
ur hjá Framkvæmdasjóði, og Jón
Snorri Snorrason, hagfræðingur
hjá Landsbankanum.
Með nefndinni starfa Valdimar
Gunnarsson hjá Veiðimálastofnun
og Friðrik Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Landssambands
fiskeldis- og hafbeitarstöðva.
Allt í deiglu
Annars má segja að málefni
fiskeldisins séu öll í deiglu. Gæða-
mat er mjög í umræðunni og áríð-
andi að koma gæðamati í fast og
öruggt horf.
Mikill vöxtur fiskeldis á næstu
2-3 árum kallar á endurskoðun og
setningu laga um fiskeldi.
Fóðurframleiðsla þarf að stór-
aukast og haldast í hendur við
framleiðsluna. Ýmiss konar hhðar-
iðnaður og þjónustuiðnaður þarf
að eflast.
Tryggingamál fiskeldisins eru
viðamikill málaflokkur, en trygg-
ingar eru stór kostnaðarliður í fisk-
eldi.
Umhverfismálin þurfa aðgæslu
við og þannig mætti lengi telja.
Fiskeldismenn og samtök þeirra
þurfa að vinna saman að markaðs-
málum, en stóraukin framleiðsla
hérlendis kallar á samvinnu á því
sviði.
Líklegt er að menn þurfi einnig
að fara aö búa sig undir fram-
kvæmd fareldishugmyndarinnar
næsta vor því enn opnast seiða-
markaðir í Noregi ekki.
Þrátt fyrir heimildir ríkisstjórn-
arinnar tíl erlendrar lántöku vegna
framkvæmda í fiskeldi eru lán-
veitingar ekki hafnar enn. Mikil-
vægt er að glata ekki besta fram-
kvæmdatímanum, sumrinu.
Fiskeldismenn þurfa að efla sam-
tök sín, það sýna síðustu atburðir
ljóslega.
Einn maður á skrifstofu, þó öflug-
ur sé, nægir ekki við þessi gífurlegu
verkefni.
Nú ríður á að fiskeldismenn taki
málin föstum tökum. Verkefnin
eru órþjótandi og sum erfið. Nú
þarf að lyfta grettistaki þar sem
áður hafa verið færðir til smástein-
ar. Guðmundur G. Þórarinsson
Kvennalistinn
Fyrir forsetakosningamar sendu
stuðningsmenn Sigrúnar Þor-
steinsdóttur áskorun til ýmissa
samtaka og stjórnmálaflokka um
að styðja Sigrúnu eða sem lágmark
að styðja þann málstað sem hún
barðist fyrir, þ.e. aukið lýðræði í
landinu. ‘
Mig langar til þess að gera að
umtalsefni þá áskorun sem send
var Kvennalistanum því að svar
hans gaf til kynna þá alvöru sem
fylgir máli hans.
Astæða þess að við stuðnings-
menn Sigrúnar sendum þessa
áskorun til Kvennalistans var að
kvennalistakonum verður tíðrætt
um valddreifingu. Þetta er gott
markmið og fellur saman við þann
málstað sem Sigrún barðist fyrir,
þ.e. að vísa málum til þjóðarinnar
KjaUaiinn
Áslaug Ó. Harðardóttir
grunnskólakennari
„Astæöa þess aö viö stuðningsmenn
Sigrúnar sendum þessa áskorun til
Kvennalistans var aö kvennalistakon-
um verður tíðrætt um valddreifingu.“
ef brotin eru mannréttindi eða hall-
að á almenning.
„Ráðgefandi“
þjóðaratkvæðagreiðslur
Kvennalistinn svaraði því til að
hann styddi hvorugan frambjóð-
andann sem samtök en lýsti því
hins vegar yfir aö hann væri fylgj-
andi „ráðgefandi" þjóðaratkvæða-
greiðslu, þ.e. vildi ekki að þjóðin
hefði völdin eins og stjórnarskráin
býður upp á heldur gæti fólkið að-
eins gefið ráð. Þingmennirnir og
valdaklíkan á bak viö þá gæti því
áfram ráðskast með fólk og haldið
áfram að mismuna því. Réttara
væri því að tala um að Kvennalist-
inn væri fylgjandi „ráðdreifingu“
en ekki „valddreifingu".
Gerum þetta almennilega
Mig langar til þess að segja við
ykkur, kvennalistakonur: Þið hafið
gert góða hluti í pólitíkinni og á bak
við ykkur er ekki nein annarleg
valdaklika og það líkar mér vel.
En væri ekki gaman af því fyrst
við erum í baráttunni á annað borð
að gera þetta af meiri ákveðni. Ég
veit að í ykkar röðum eru konur
sem eru búnar að fá nóg af þessu
ómanneskjulega þjóðfélagi og lang-
ar í almennilega uppreisn gegn
valdakerfinu.
Ég skil baráttu Kvennalistans
gegn karlaveldinu, hún hefur alveg
átt rétt á sér. En raunveruleg bar-
átta fyrir réttlátara þjóðfélagi er
ekki bara það. Hún er miklu frekar
barátta gegn þeirri áráttu að fáir
séu alltaf að ráðskast með fjöldann.
Þeir sem orðið hafa fyrir barðinu
á þessu óréttláta kerfi og allri mis-
skiptingunni eru bæði karlar og
konur.
Bráðabirgðalögin og afnám
samningsréttar gilda um alla laim-
þega, jafnt karla og konur, og mat-
arskatturinn kemur niður á öllum.
Sláist í hópinn
Flokkur mannsins hefur sett
fram tillögur um sérstakt ráðu-
neyti um málefni kvenna og jafn-
réttisbaráttuna. Öll hans stefnumál
styrkja hin mjúku gildi.
Réttlæti verður aldrei náð fyrir
alla nema þessi fámenna valda-
stétt, sem hér hefur ríkt alltof lengi,
hverfi og raunveruleg valddreifing
eigi sér stað. Karlar og konur verða
líka að taka á saman ef árangur á
að nást.
Ég segi við ykkur; sláist í hópinn
með okkur. Verum ekki með neina
hálfvelgju, fylgjum eftir þeirri lýð-
ræðisbylgju sem nú er hafin og þá
mun ekkert geta staðið í vegi fyrir
hugsjónum okkar um betra þjóð-
félag. Áslaug Ó. Harðardóttir
,Sláist í hópinn meö okkur," segir greinarhöfundur. - Kvennalistakonur ráða ráðum sinum.

/
■'IJP
Jl ;