Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Blaðsíða 14

Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Blaðsíða 14
IvA'UGMtDAGURI %.0SEPHEMBEK>Iíi88; % FrjáIst,óháÖ dagblaö Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift, ÞVERHOLTI 11. SlMI 27022 Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11 Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 800 kr. Verð í lausasölu virka daga 75 kr. - Helgarblað 90 kr. Skipulagt með skömmtun Hin vikulega biöröö í Tryggvagötunni eftir leyfi til að afla gjaldeyris með því að flytja út ferskan fisk hefur lengzt úr hálfum sólarhring í hálfan annan. Ekki er vitað til, að biðraðir í Sovétríkjunum hafi náð svo háum aldri, þegar ástandið var sem verst þar eystra. Biðraðirnar, sem Landssamband íslenzkra útvegs- manna hefur komið á fót í Tryggvagötunni, eru þó skárri en pukrið, sem sjávarútvegsráðherra hefur efnt til í ráðuneyti sínu í sama skyni. Menn fá þó afgreiðslu hjá landssambandinu, ef þeir hafa úthald til.að bíða. Eins og íslenzks stjórnvitrings er von og vísa hefur sjávarútvegsráðherra bannað, að upplýst sé, hverjir hafi hverju sinni náðarsamlegast fengið leyfi til að afla gjaldeyris fyrir þjóðarbúið með því að flytja út ferskan fisk. Niðurstaða skömmtunar hans er leyndarmál. Þjóðin sættir sig nokkurn veginn við þetta ástand, sem á sér ekki margar hliðstæður í nálægum löndum. Fólk vill í rauninni skömmtun og biðraðir, ef ekki þarf að nefna hlutina þessum réttu nöfnum, heldur öðrum nöfnum á borð við „kvóta“ eða „niðurfærslu“. Ef frjáls markaður fær áhrif á einhverju sviði, svo sem tíðkast í útlandinu, verður fljótlega mikil reiði í garð hans. Almenningur og stjórnmálamenn ráðast á „gráan markað“ og fá svartan í hausinn. Þjóðin hamast gegn „vaxtaokri“ og rænir gamla fólkið um leið. í raun byggist þessi munur íslands og nálægra landa aðallega á því, að hér vilja menn skipuleggja vanda- mál, sem upp koma. Þessi vandamál stafa yfirleitt af fyrra skipulagi sömu vandamála á lægra stigi. Afleiðirig- in er meiri vandamál, sem þarf að skipuleggja meira. Þetta skýrir viðgang Framsóknarstefnu hjá flestum, ef ekki öllum stjórnmálaflokkum hér á landi. Þannig hefur landbúnaðurinn verið rústaður sem atvinnuvegur og honum breytt í félagsmálastofnun, er brennir millj- örðum af peningum skattborgaranna á hverju ári. Meðan Jón Helgason hefur haft htið að gera að bæta við nokkrum refabúum og graskögglaverum, hefur Halldór Ásgrímsson haft mikil umsvif við að drepa sjáv- arútveginn, sem var hornsteinn þjóðfélagsins, áður en hinn mikli skömmtunar- og kvótastjóri komst til valda. Sjávarútvegsráðherra hefur gott lag á skömmtunar- kerfmu. Hann lætur til dæmis stjórnendur Landssam- bands íslenzkra útvegsmanna éta úr lófa sér með því að afhenda þeim lítinn hluta skömmtunarvaldsins, svo að þeir hafi líka eitthvað til að leika sér að. Þjóðarvilji og ráðherrahagsmunir fara saman og or- saka hinn sérstæða íslenzka efnahagsvanda, sem magn- aður er með endalausum handaflsgerðum í vöxtum, gengisskráningu, seðlaprentun, niðurgreiðslum, milh- færslum, uppbótum, niðurfærslum og allskynsfærslum. Ráðherrar hafa skömmtunarvaldið, sem byggzt hefur upp í mörgum handaflsgerðum á löngum tíma. Það er valdið, sem máli skiptir í skömmtunarríki. Fyrir því valdi kijúpa flestir, líka þeir, sem verið er að misþyrma hverju sinni. Og margir vilja hlutdeild í þessu valdi. Vegna alls þessa er ástæðulaust að gera því skóna, að ríkisstjórnin muni springa í loft upp, þótt ráðherrar séu ósammála um, hvort skammta skuli upp, niður, út eða suður. Þeir eru sammála um, að skammta þurfi, og að heppilegast sé, að þéir sjálfir sjái um skömmtunina. Sá, sem orðinn er skömmtunarstjóri, hættir því ekki af fúsum vilja. Því mun ríkisstjórnin hanga áfram og reyna að skipuleggja heimagerða vandann enn frekar. Jónas Kristjánsson Herstjómin í Burma er hrunin en þráast við að víkja Burmamenn eru upp til hópa búddatrúar. Meðal þeirra njóta andlegar iðkanir og þroskaleit frá fomu fari meiri virðingar en um- svif í þágu hagnýtra markmiða vegna hreinræktaðra búksorga. í samræmi við þessar hefðir þykja Burmamenn seinþreyttir til vand- ræða. Nú er þó svo komið, að þorri þjóðarinnar hefur risið upp gegn aidarfjórðungs einvaldsstjórn. Burma er frá náttúrunnar hendi frjósamt land og auðugt, en óstjóm og kreddufesta herforingja að nafni U Ne Win og hans nóta hefur kom- ið þjóðinni á vonarvöl. Allsheijar ríkisrekstur atvinnufyrirtækja og verslunar ásamt einangmna- rstefnu gagnvart umheiminum hefur bæði svipt landsfólkið frelsi og búið því skort. U Ne Win og herforingjarnir fé- lagar hans leituðu stuðnings við valdarán sitt með því að skírskota til ríkrar þjóðerniskenndar Burmamanna og tortryggni þeirra gagnvart útlendingum. Kaupsýslu- og framkvæmdasinnaðir innflytj- endur frá Indlandi og Kína áttu mikil ítök í framleiðsluatvinnuveg- um og verslun í Burma. Þegar allt þetta var þjóðnýtt, þóttust herfor- ingjarnir vera að færa atvinnuvegi þjóðarinnar í innlenda eigu. í raun og veru bjuggu þeir til ein- okunarfyrirtæki fyrir herforingja, án hæfileika eða þekkingar til að reka þau svo að gagni kæmi. Afleið- ingin er að lífskjör Burmamanna hafa dregist verulega aftur úr þvi sem tíðkast með nágrannaþjóðum eins og Indverjum og Thailending- um. Einokunarstjóranum tókst meira að segja að búa til hrísgrjón- askort í því landi Asíu, sem einna best er til hrísgrjónaræktar fallið. Óvildin í garð útlendinga gekk svo langt að fyrir hana var fórnað álitlegustu auðsuppsprettu Burma, ohuvinnslunni. Undir nýlendu- stjóm Breta var borað eftir ohu með góðum árangri. Fyrst eftir þjóðnýtingu fullnægði ohuiðnaður- inn fyllilega innanlandsþörfum. En til að nýta vænlega vaxtarmögu- leika hans hefði þurft að leita sam- starfs við erlenda aðila um olíuleit og frekari borun. Shkt kom ekki til greina, ekki einu sinni til að tryggja viðunandi viðhald á þeim búnaði sem fyrir var. Olíuiönaðurinn hef- ur því drabbast niður og fullnægir nú ekki minnkaðri innanlandsþörf nema til hálfs. Þrátt fyrir einangranarstefnu herforingjastjórnarinnar, hefur ekki tekist að leyna Burmamenn því að þeir hafa dregist i hvívetna aftur úr nágrannaþjóðum sínum. Þjóðemiskenndin beinist því nú orðið gegn óstjóm herforingjanna sem afturförinni veldur. Stúdentar í höfuðborginni Rangoon tóku í vor að krefjast þess aö fá að stofna samtök sín á með- al, en stúdentafélög voru bönnuð eftir valdaránið 1962 og vegleg bygging þeirra í Rangoon jöfnuð við jörðu. Herlögregla var látin skjóta á kröfugöngu stúdenta, og er talið að fallnir hafi skipt hundr- uðum. Við það var teningunum kastaö. Ólgan breiddist út til ann- arra þjóðfélagshópa og landshluta. U Ne Win hershöfðingi sagði af sér 23. júh forsetaembætti og for- ustu fyrir eina leyfða stjórnmála- ERLEND TÍÐINDI Magnús Torfi Ólafsson flokknum, Sósíalíska stefnuskrár- flokki Burma. En þing flokksins tók ekki undir tillögu hans um að efna til þjóðaratkvæðagreiðslu um afnám 11. greinar stjórnarskrár- innar frá 1974, þar sem kveðið er á um valdaeinokun flokksins. Þess í stað var hafinn til valda annar hershöfðingi, U Sein Lwin. Sá hafði einmitt stjórnað herlög- reglusveitunum, sem látnar voru brytja niður stúdenta. Nú tók fyrst steininn úr um mótmælaaðgerðir. íbúar Burma hópuðust út á götur hundruðum þúsunda saman til að krefjast afsagnar herforingja- stjórnarinnar og lýðræðislegra kosninga undir umsjá bráða- birgðastjórnar. U Sein Lwin reyndi fyrst í stað að drekkja frelsishreyfingunni í blóði. Hersveitir voru látnar skjóta á varnarlaust fólkið. Alræmt varö þegar hermenn ruddust inn á lóð aðalsjúkrahússins í Rangoon, í því skyni að gera út af við þá sem þang- að höfðu sloppið undan þeim sárir, og létu skothríðina dynja á hjúkr- unarkonum sem slógu skjaldborg um sjúkhnga sína. Forysta valdaflokksins sá sitt óvænna, setti hershöfðingjann af en valdi í stað hans til forystu óbreyttan borgara, lögfræðing að nafni U Maung Maung. Hann boð- aöi aukaþing Sósíalíska stefnu- skrárflokks Burma 12. september, th að fjalla um tillögu U Ne Wins frá þinginu í sumar um þjóðarat- kvæði um afnám 11. greinar stjórn- arskrárinnar. Jafnframt lét hann póhtíska fanga lausa og kallaði herinn brott af götum borganna. En fjöldinn hafnar slíkri bið. Fjöldagöngur hófust til að krefjast afsagnar stjórnar U Maung Maung og myndunar bráðabirgðastjórnar til að koma á stjórnmálafrelsi og framkvæma lýðræðislegar kosn- ingar. Stjórnmálaöldungur Burma, U Nu, lét nu til sín heyra. Hann er 81 árs og var forsætisráðherra allar götur frá því Bretar veittu Burma sjálfstæöi 1948, þangað til U Ne Win rændi völdum fjórtán árum síðar. U Nu lýsti yfir að tveir tugir áhrifa- manna og lýðræðissinna hefðu með sér stofnað Bandalag til lýðræðis og friðar. Tvö efni í stjórnmálaforingja hafa komið fram í lýðræðishreyfmg- unni. Annað er U Aung Gyi, 69 ára gamah hershöfðingi, en lýðræðis- sinni, sem U Ne Win setti í fangelsi fyrir aö rita sér opið bréf, þar sem leidd voru að því rök hvers vegna herforingjastjórninni bæri að víkja. Hitt er Aung San Suu Kvi, dóttir frelsishetju Burma í sjálf- stæðisbaráttunni gegn Bretum, sem myrtur var 1947. En U Maung Maung þverskallast við að víkja, þótt stjórnkerfi lands- ins sé þegar í upplausn. Verkfóll hafa lamað samgöngur, svo mat- vælaskortur í borgunum knýr mat- arverð upp úr öllu valdi. Af hefur síðustu daga hlotist óstjórn, rán og gripdeildir, sér í lagi í Rangoon. Varðsveitir stjórnarandstæðinga hafa reynt að hefta ránsflokkana í iðju sinni, og er tahð að tugir manna séu fallnir í slíkum átökum. Lýðræðissinnar halda því fram, að herforingjar ali beinlínis á upp- lausninni, til að fá átyllu til að senda herinn enn á ný á vettvang. Og þegar þessi orö voru fest á blað voru nýjustu fregnir frá Burma þær, að hersveitir væru á ný komnar á göturnar í Rangoon gráar fyrir járnum. Sagði útvarps- stöð herforingjastjórnarinnar, að þær hefðu fyrirmæli um að skjóta ránsmenn fyrirvaralaust. Burmaher er rúinn áhti með þjóöinni. Ein af átyllum valdaráns herstjórnarinnar var baráttan gegn skæruheijum kommúnista og þjóðfiokkanna, Shan, Karen og Kachin, í landamærahéruðunum. Aldaríjórðungur hefur ekki nægt hemum til að sigra þessa andstæö- inga, en nú býðst bandalag frelsis- hreyfmga þjóðflokkanna til friðar- gerðar um leið og lýðræðislegir stjómarhættir eru á ný teknir upp í Burma.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.