Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Page 44

Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.1988, Page 44
^60 Ferðamál LAUGARDAGUR 10. SEPTEMBER 1988. -Haustdagar í nágrenni Reykjavíkur - nokkrir skemmtilegir staðir fyrir göngugarpa Þegar haustar er tilvalið að taka fram gönguskóna og heimsækja fallega staði í nágrenni borgarinnar. áhugaverö gönguleið, nema farið sé nær fjöllunum til austurs. Þá er hægt að sjá dyrnar inn í Dyrfjöll, Marar- dal, sem er hömrum girtur afdalur vestur af Skeggja, hæsta tindi Heng- ilsins, og Engidal þar sém fyrstu drög EUiðaáa er að finna. Inní Marardal verður aðeins komist um þröngt ein- stigi. A síðustu öld voru hreindýrahjarð- ir á Mosfellsheiðinni og í Henglafjöll- um, en þau urðu aldauða á þessum slóðum um 1920. Guðmundur Jak- obsson, bóndi og hreindýraveiðimað- ur á Elliðavatni á 4. tug síðustu ald- ar, kom eitt sinn að hreindýrahópi í Marardal og með því að sitja fyrir honum í einstiginu náði hann að drepa allan hópinn, alls 11 dýr. En það eru fleiri dýr sem hafa ver- ið á Hengilsvæðinu. Á Bolavöllum voru bændur í nágrenninu með geld- neyti og griðunga sem ekki þóttu tækir í heimahaga. Áttu ferðamenn á þessum slóðum oft í hinum mestu brösum með mannýga tudda, sem þar gengu lausir. Slíku er þó ekki til að dreifa nú. Skarðsheiði Ekki er víst að Skarðsheiðin sé eins og fjólublár draumur þegar komið Skessuhorn er hæsti tindur Skarðsheiðarinnar, 967 metrar. Þegar tjaldinu og útigrillinu hefur verið komið fyrir til vetrardvalar uppi í geymsluhillu, er ekki úr vegi ^Jfið draga fram gönguskóna, pússa þá og gera klára. Það er nefnilega engin ástæða til að loka sig inni í stofu, þótt sumri sé tekið að halla og veður fari kól'nandi. Haustið er oft skemmtilegasti árs- tíminn til útivistar. Þá skartar nátt- úran sínum fegurstu litum, rauðu og gulu í öUum hugsanlegum afbrigð- um. Hvað er þá indælla en að búa sig vel og þramma af staö í hreinu og tæru loftinu? Næsta nágrenni Reykjavíkur býð- ur upp á ótal möguleika til göngu- feröa, hvort sem um er aö ræða skipulagðar hópferðir eina dagstund, þar sem kunnugur leiðsögumaður lýsir því sem fyrir augu ber, eða bara -^’enjulega fjölskylduferö. Vinsældir gönguferöa hafa aukist töluvert á undanfórnum árum, enda eru þær mjög góð heilsubót um leið og menn auka kynni sín af landinu, og þá skiptir ekki máh hvort maður er sautján ára eða sjötugur. Hér á eftir verður getið nokkurra staða í námunda við höfuöborgina sem alhr ættu að hafa gaman af að ganga um einhvem fallegan dag á næstunni. ^plafsskarð Ólafsskarð gengur upp úr Jósefs- dal, milh Ólafsskarðshnúka og Sauðadalshnúka. Skarðið er kennt við Ólaf nokkum. sem var bryti í Skálholti. Þjóðsagan segir að eitt sinn hafi bryti orðið fyrir reiði ráðskon- unnar og rak hún hann burt af staðn- um meö fjölkynngi sinni. Ólafur hljópst á brott og hafði með sér alla lykla staðarins. sem hann kastaði í feh það sem síðan heitir Lyklafell og stendur á mörkum Ámes- og Gull- bringusýslu. Bryti sneri síðan við og fór um skarð það sem viö hann er kennt. Ólafsskarð er hæst 404 metrar yfir sjávarmáh. Það er þröngt, nánast V-laga, og frá því hggur brött brekka .fcíúður í Jósefsdal austanveröan. Brekkan er 70 metra há. Vegurinn um skarðið mun hafa verið mjög fjöl- farinn hér áður fyrr og bera götu- slóðarnir austan undir Bláfjöhum þess merki. Leiðin er greiðfær og laus við brattar brekkur, nema í og við Jósefsdal. Nú leggja þangað leiö sína aðeins göngumenn í leit að kyrrð fjallanna. Frá Ólafsskarði er hægt aö ganga aö Geitafelh, sem er 509 metra hátt stapafeh í Selvogsheiöinni, og þaðan er thvalið að ganga alla leið niður á Þrengslaveg. Þrengshn eru skarö á mihi Lambafehs að vestan og Grá- hnúka og Stakahnúks að austan. Jón Jónsson jarðfræðingur telur að hraunið í Þrengslunum, sem rann úr Syðri-Eldborg, sé sjálft Kristni- tökuhraunið. Hrafnabjörg Fjall þetta setur mikinn svip á fjahasýn frá Þingvahavatni, þaðan sem það er hömrótt að sjá. Hrafna- björg eru úr móbergi og eru 765 metra há. Norðvestur af fjallinu er samnefnt eyðibýli og munnmæh herma að þar hafi veriö hálfkirkja eða þriðjungakirkja. Höskuldarvellir og Trölladyngja Þessir tveir staðir eru á Reykjanes- skaganum. Vellirnir eru vestan Trölladyngju. Þeir hafa myndast af framburði lækjar sem kemur úrSog- inu sunnan Tröhadyngju og rennur þar yflr í leysingum. Höskuldarvehir eru stærsta samfellda graslendið í Gullbringusýslu, eða um 100 hektar- ar, og bændur á Vatnsleysuströnd- inni hafa þar mikla túnrækt. Ak- fært er upp á Höskuldarvehi frá Kúagerði. Trölladyngjan er móbergsfjall og í henni eru miklar eldstöðvar, bæði að sunnan- og norðanverðu. Jarðhiti er þar einnig mikhl. í annálum er þess oft getið aö eldgos hafi oröið í Trölladyngjum. Það verður þó ekki heimfært til þessa fjalls, því það hef- ur ekki gosið síðan ísa endanlega leysti af svæðinu. Sjálf Trölladyngja virðist þó hafa gosiö seint og líkleg- ast að það hafl verið á þeim tíma sem ís huldi fjallið enn að neðanverðu. Hengill Hengilhnn er 803 metra hár og hann er eitt svipmesta fjallið í ná- grenni Reykjavíkur. Hann telst til stapafjalla og er hann aöallega úr móbergi en grágrýtishrúður er uppi á honum. Einnig er að fmna líparít í svokallaðri Sleggju, sem gengur suður úr fjahinu. Hæsti tindur Heng- ils heitir Skeggi, í norðvestanverðu fjallinu, og þaðan er útsýn mikil. Vestan Hengils er forn leiö sem sjaldnast var farin nema í tengslum viö alþingisferðir á þjóðveldisöld. Sú leið hggur noröur eða suður Mos- fellsheiðina mihi Þrívarða á Þing- vahasvæðinu og Svínahrauns. Ekki er leiöin mjög thbreytingarík eða er í návígi viö hana. Hún er sundur- skorin af skörðum og gjljum, með háum og hvassbrýndum tindum og kömbum. Hæsti tindurinn er Heiðar- horn, 1053 metrar, og sá næsthæsti er Skessuhorn, 967 metrar. Nafn Skarðsheiðarinnar er tahð dregiö af þjóðleið á mhh Skorradals og Leirársveitar. Sú leið lá vestan undir Heiðarhorni um Leirárdal og Miðfitjar, og var það kallaö að fara Skarðsheiði. Samkvæmt þjóðsögunni bjó tröll- skessa í Skarðsheiðinni í öndverðu. Skessa þessi var hinn mesti vargur og réðst oft á ferðamenn sem þar fóru hjá. Hún sat fyrir þeim í Skessu- sæti og lagði th atlögu við Miðfitja- hól. Vegna skessunnar hættu menn að ferðast um Skarðsheiði, uns bóndi nokkur á Grund í Skorradal lagði hana að velli eftir snarpa viðureign. Síðan segir ekki af skessum í fjahinu. Maríuhöfn og Búðasandur Kræklingatínsla er skemmtheg íþrótt og Maríuhöfn og Búðasandur eru ákjósanlegur vettvangur til slíkrar iðkunar. Ekki spilhr fyrir að Búðasandur er einn merkasti sögu- staður í Kjósinni. Á 14. öldinni var þarna stærsti kaupstaður landsins, samkvæmt rannsóknum Björns Þor- steinssonar sagnfræðings, og þar hafa fundnar leifar fornra mannabú- staða. Skip komu þangað frá útlöndum og höfðu vetursetu, þar sem höfnin var hin besta frá náttúrunnar hendi. Biskupsstóhinn í Skálholti naut góðs af höfninni á Búðasandi. Biskup hafði skip í förum og lögðu þau þar upp. Höfnin lá einnig vel við fyrir þá sem vildu koma vamingi sínum til Þingvalla, þar sem eftirsóttasta kaupstefna landsins fór fram. Maríuhöfn og Búðasandur eru sunnan th á Hálsnesi, sem er fram- undan Reynivallahálsi. Búðasandur er einhver fegursti staður í sveitinni. Upp af honum er fjörukambur og handan hans lón, sem talið er að hafi grynnst og minnkað í tímans rás. I þessu lóni voru kaupskipin höfð yfir vetrarmánuðina th forna. Höfnin á Búðasandi hefur verið köll- uð Maríuhöfn frá fornu fari, og er ástæðan sú að kirkjan á Reynivöllum var helguð Maríu guðsmóður. Esjan Þótt flestir íbúar höfuöborgar- svæðisins hafi Esjuna fyrir augunum hvem einasta dag, erú þeir líklega færri sem með góðri samvisku geta sagst þekkja hana af eigin raun. Fjjöl- margar gönguleiðir eru upp á Esjuna og í þeim efnum ættu ahir að flnna eitthvað við sitt hæfi. Undirhlíðar Esjunnar, á milli Mó- ghsár og Kollafjarðarár, eru greið- færar göngumönnum og kemur út á eitt hvar uppgöngu er leitað. Skammt upp með Mógilsánni er gömul kalk- náma sem vert er að skoða. Þar fannst einu sinni gull, eins og víðar á Faxaflóasvæðinu, en líklega er vissara að leita að einhverju öðru nú. Meðal örnefna sem verða á vegi göngugarpa á þessum slóðum er mýrardrag, sem kallast Einarsmýri. Mýrin sú er austan á Langahrygg og dregur nafn sitt af bónda sem bjó á Mógilsá um miðja síðustú öld. Einar bóndi lét heyja í fjallinu eitt grasleys- issumar og þótti mikh nýtni. Upp af Einarsmýri taka við skriður upp á Þverfellshorn og eftir þeim er greið- fært upp á fjahsbrún. Önnur skemmtileg leið upp í Esju- Enginn veit með vissu hvaðan nafnið á Esjunni er komið, né heldur hvað það þýðir. Skyldu forfeður okkar hafa séð það ritað i hlíðar fjallsins torkennilegu letri? Svo hermir aö minnsta kosti ein sagan af mörgum um uppruna nafnsins.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.