Dagblaðið Vísir - DV - 11.03.1989, Blaðsíða 9

LAUGARDAGUR 11. MARS 1989.
Líkamsrækt
Hvers vegna gefast
svo margir upp í
líkamsræktinni?
Öll viíum við aö líkamsrækt er stór
þáttur í heilbrigðum lífsstíl. En þótt
viö séum meövituð um hollustu þess
að rækta líkamann þá er ekki þar
með sagt að okkur öllum takist að
gera líkamsþjálfun að sjálfsögðum
hlut í daglegu lífi. Það reynist mörg-
um hægara sagt en gert.
Það leikur enginn vafi á gildi lík-
amsræktar fyrir einstaklinginn. Við
höfum ekki komist hjá því að læra
að góð hreyfing og líkamsrækt hefur
góð áhrif á líkamlegt og ekki síður
andlegt ástand okkar.
Regluleg hreyfing og þjálfun líkam-
ans hefur mjög jákvæð áhrif á starf-
semi hjartans og æðakerfisins, eykur
styrk og þol, er góð leið til að halda
aukakílóunum í skefjum, slakar á
spennu og eykur andlega og líkam-
lega velhðan og þar með sjálfsáht og
styrk viðkomandi. Þá minnka lík-
umar á "nútíma sjúkdómum", eins
og hjartveiki, sykursýki, háum blóð-
þrýstingi, offitu, beingisnun og hða-
gigt-
Alltof
margir gefast upp
"Líkamsræktaræðinu" sem byrj-
aði á áttunda áratugnum hefur síður
en svo linnt nú þegar níundi áratug-
urinn er að líða. Segja má að þetta
hafi byrjað með því að Kaninn fór
að trimma. Árið 1980 voru 30 milljón
skokkarar í Bandaríkjunum og Bret-
landi og þeir eru flestir enn að eða
fleiri bæst í hópinn. Eróbikkdansinn
hefur og breytt lífi margra kvenna
og sífellt íjölgar heilsuræktarstöðv-
um. Á síðustu árum hefur fram-
leiðsla á ýmsum vamingi tengdum
íþróttum og líkamsrækt orðið að gíf-
urlegum iðnaöi og sífellt fleiri eiga
lífsafkomu sína undir þessari starf-
semi.
En þrátt fyrir gífurlega stökkbreyt-
ingu og breytt hugarfar í þessa átt
vantar mikið upp á að þorri fólks
stundi hkamsrækt sem virkilega
kemur því að gagni- Flestir æfa eitt-
hvað eða hafa að minnsta kosti ein-
hvern tíma gert það. En það er ein-
mitt málið. Allt of margir æfa eða
hreyfa sig í köstum og svo ekkert í
nokkra mánuði á eftir. Þvilíkt kemur
ekki að miklu gagni, getur reyndar
haft óæskileg áhrif.
Aöeins um 25 prósent fólks á Vest-
urlöndum æfir reglulega svo ámm
skiptir. Fjölmargir æfa svo í skorp-
um, eins og að bent er á að ofan, og
hætta svo í langan tíma. Tahð er að
um 70 prósent þeirra sem hefja nýja
tegund líkamsþjálfunar haldi hana
ekki út nema í nokkra mánuði. En
hvers vegna er það svo? Er almenn-
ingur bara svona latur? Eða er það
eitthvað viö æfingarnar sjálfar? Get-
ur verið að margir byrji á öfugum
enda og gefist því upp?
Lífsstíll og
persónuleiki
skiptir máli
Vitaskuld eru ástæðurnar marg-
ar og margt sem spilar þarna inn í.
Fyrst ber að líta á lífsstíl þess sem
hefur líkamsþjálfun. Það hefur mikið
að segja hvernig önnur dagleg hegð-
an er. Manneskja, sem segja má að
lifi óhohu lífi, er líklegri til að gefast
upp í líkamsþjálfuninni en mann-
eskja sem hfir hefibrigðu lífi. Þeir
sem reykja tilheyra til dæmis þeim
hópi. Þeir hætta fyrr leikfiminni en
reykingunum. Einnig þeir sem eiga
við offituvandamál að stríða. Þótt lík-
amsþjálfun sé veigamikiU þáttur í
því að brenna fitu þá hætta margir
úr þeim hópi þjálfun og æfingum
áður en árangur kemur í ljós.
Persónuleiki og skapgerð hefur
Uka sitt að segja. Ákveöni, áhugi og
viss ögun þarf að vera til staðar.
Manneskja, sem ákveður það ein að
gera líkamsþjálfun að mikUvægum
hlut í sínu lífi og tekst það í lengri
tíma, býr yfir þeim eiginleikum.
Þetta er mannéskjarsem getur staðið
við hlutina og sýnir í verki hvaö hún
getur og viU.
Félagslegirþættir
Félagslegir þættir hafa líka áhrif
á það hvort einstaklingurinn endist
í líkamsþjálfun og því að halda uppi
heilbrigðum hfsstU.Kannanir sem
gerðar hafa verið í Bretlandi og
Bandaríkjunum hafa gefið til kynna
að það er frekar vel efnað og mennt-
að fólk sem stundar reglulega lík-
amsþjálfun. Sérstaklega er bent á
menntunarþáttinn. Það er aö segja,
vel menntaöir einstaklingar eru enn
betur meðvitaðir um mikUvægi
hreyfingar og þjálfunar en þeir
ómenntuðu.
Þá er einnig lögð áhersla á aö upp-
örvun frá fjölskyldunni og vinum
hafi áhrif. Ef íjölskyldumeðlimum
Heilsumolar
Ef þú vilt lifa vel og lengi skaltu
minnka kaloríuinnihald fæðunnar
um helming á fimm árum. Þetta
eru ráð frá dr. Roy Walford í há-
skólanum í Kaliforníu. Hann hefúr
gert rannsóknir á rottum sem stað-
festa að helsta orsök sjúkdóma og
hrömunar sé ofneysla matar. Segir
hann að fiúlvaxta fólk borði of mik-
ið og því sé betra aö minnka við
sig mat eða öUu heldur fækka kal-
oríunum. Þetta á að minnsta kosti
við um þá sem vilja lifa lengi, frísk-
ir og sprækir. Og hver viU það ekki?
Sælkerum er bent á aö það fer
langtum verr með tennumar að
borða Utinn sykur oft heldur en ef
neytt er mikils sykurs í einu og þá
sjaldan. Ef núldur ostur er borðað-
ur á eftir sætindunum er tönnun-
um einnig hlíft.
Konum, sem stunda mikið lík-
amsþjálfun, hættir tíl skorts á vita-
mininu B2. Það vítamín fæst úr
fæðu eins og eggjum, hfur, mjólk
og fiski.
Skokk hefur ekki aðeins góð áhrif
á skrokkinn og andlega velhðan
heldur einnig á sköpunargáfuna.
Sú er uppgötvun bandarískra sái-
fræðinga sem rannsakað hafa mál-
iö. Nemendur voru látnir þreyta
próf sem reyndi á sköpunargáfu
þeirra. Hluti nemendanna var lát-
inn skokka í tuttugu mínútur tvo
daga í viku í átta vikur. Eftir þann
tíma vom ailir látnir taka aftur
sams konar próf. Þeir sem höföu
veriö látnir skokka sýndu gífurleg-
ar framfarir og fóru langt fram úr
þeim sem höfðu setiö á rassinum.
eða vinum finnst sem viðkomandi sé
skyndilega farinn að eyða of miklum
tíma í "spriklið", þá er ekki beinlínis
um uppörvun að ræða og hklegra að
gefist verði upp. Og ef besti vinur eða
maki er "antisportisti" og kýs að
hggja öll kvöld uppi í sófa, reykjandi
og horfandi á sjónvarpið, þá er trú-
legt að sá hinn sami sé ekki hrifinn
þegar "sportistinn" fer af stað. Þá er
um að gera að reyna að fá letingjann
með; reyna að fá hann til að huga
betur að líferni sínu.
Og svo er það auðvitað þetta sí-
fellda tímaleysi. Sú er líklega algeng-
asta "skýringin" á því hvers vegna
hætt var í leikfiminni eða veggtenn-
is. Þá hefur viðkomandi ekki tekist
að breyta um hugarfar; gera líkams-
þjálfun að sjálfsögðum þætti í sínu
lífi, rétt eins og aö bursta tennurnar
kvölds og morgna. Hér er það spurn-
ingin um vilja og hvað er sett á odd-
inn. Hvers vegna er alltaf tími til að
drekka kaffi með kunningjunum og
spjaha lon og don en ekki tími til að
hreyfa sig dáhtið?
Sumir kvarta undan því að það sé
engin garður eða aðstaða í nágrenn-
inu til að hlaupa í, engin sundlaug
nálægt hvaö þá heilsuræktarstöð.
Slíkar kvartanir eða skýringar eiga
Þaö er ýmislegt sem hefur áhrif á þaö hvort fólk endist I þeirri þjálfun sem
þaö hefur tekið til við. Það skiptir til dæmis heilmiklu hvort viðkomandi fær
uppörvun eða ef makanum eða vinunum finnist likamsræktin tilgangsiaust
rugl.
yfirleitt ekki við rök að styðjast. Það
er alls staðar hægt að gera einhverjar
æfingar, þótt ekki væri nema á stofu-
gólfinu.Það eru gæðin en ekki mag-
nið sem skiptir míáli og að um reglu-
legar æfingar séu að ræða.
Oftbyrjað
á vitlausum enda
Enn fleiri skortir þolinmæði. Ef
tíu kílóin hafa ekki runnið af fyrstu
tvær vikurnar þá er gefist upp. Flest-
ir byrja með aht of miklum látum;
svo miklum aö þeir hreinlega hætta.
Þeir hafa ofboðið skrokknum. Enda
er talað um að þá sé verið aö byrja
á vitlausum enda. Byrjunin er að
fræðast. Hvers vegna er líkamsþjálf-
un og hreyfing nauðsynleg likaman-
um? Hvað á sér stað í hkamanum?
Þeir sem hafa ef til vhl ekki stundað
neina þjálfun í mörg ár en hafa svo
tekið sig th með góöum árangri, eru
oft einstakhngar sem hafa einnig
breytt um aðrar daglegar venjur. Hér
er aðallega átt við mataræöi en einn-
ig til dæmis hætt reykingum. En eins
og að framan er lýst eru það fjölda
margir aðrir þættir sem hafa þar
áhrif.
Enn hefur ekki verið minnst á
þjálfarann. Tökum sem dæmi konu
sem drífur sig eftir tíu ára hreyfing-
arleysi og fer í leikfimi tvisvar í viku.
Þetta hefur veriö mikill sigur fyrir
hana og upplifun að fara af stað aft-
ur. Þessari konu er dýrmætt að fá
uppörvun og umhyggju frá þjálfar-
anum. Ef þjálfarinn sýnir því áhuga
hvemig henni sem og öðram nem-
endum gengur þá eru meiri líkur á
aö hún gefist ekki upp. Hún fer án-
ægðari út úr hverjumrtíma en ef
þjálfarinn skeytir um htt nema sjálf-
an sig. Og svo er að vona að hún finni
sjálf góð áhrif þessarar nýju hegðun-
ar og ekki sakaði að hrósa henni fyr-
ir bætt útlit og dugnað.
U^SVEFNPOKAR
TROLLHETTA

ID
-10*C*
Verð kr.
5.980,-
SPEIDERN
Verð kr.
-15* C*
7.500,•
SVEFNPOKARNIR FÁST Í ÚTILlFI
mhs muF ^
Glæsibæ, sími 82922
*