Dagblaðið Vísir - DV - 24.04.1989, Blaðsíða 31

MÁNUDAGUR 24. APRÍL 1989.
31
^_________________________________________Menning
Ófaglegir og áhrifagjarnir?
- nokkur orð um rykti íslenskra myndlistarmanna
Glöggt er gests augað, segir gaxnalt
máltæki. Hins vegar erum við ís-
lendingar nútímans orðnir svo
góðu vanir af útlendingum, ef til
vill einum of, að okkur bregður í
brún þegar aðvífandi maður vogar
sér að láta uppi skoðanir sem eru
okkur í óhag.
Því kemur það landslýð eðlilega
í opna skjöldu, ekki síst eftir allt
talið um gtóskuna í íslensku mynd-
listarlífi, þegar virtur erlendur sér-
fræðingur afgreiðir íslenska mynd-
listarmenn einfaldlega sem „ópró-
fessjónal" eða ófagmannlega, eins
og dr. Jiri Svestka frá Þuslaraþorpi
í Þýskalandi gerði í viðtali í Lesbók
Morgunblaðsins um daginn.
Upp á síðkastið hefur um fátt
verið meira rætt meöal íslenskra
myndhstarmanna en þetta viðtal,
sem hver og einn hefur túikað eftir
eigin höfði. Enda gaf véfréttarstíll
þess vissulega tilefni til margs kon-
ar speglasjóna.
Það sem sérstaklega bögglaðist
fyrir þorra lesenda, þar á meðal
undirrituðum, var að dr. Svestka
skilgreindi ekki hvað hann átti við
með „óprófessjónaT.
Kollegi minn á Lesbók Morgun-
blaðsins kaus að skilja orð hans
þannig að íslenskir myndlistar-
menn væru upp til hópa svo ósjálf-
stæðir að þeir gerðu tæpast annað
en henda á lofti útlendar tísku-
stefnur, ættuðum úr tímaritinu
„Flash Art“.
Þetta viðkvæði er nú orðið gam-
alt og lúið, enda hefur það heyrst
með reglulegu millibili allt frá því
Finnur Jónsson hélt afstraktsýn-
ingu sína árið 1925.
Heimatilbúin
meðalmennska
íslenskri hst hefur ævinlega stað-
ið meiri hætta af heimatílbúnum
málamiðlunum og meðalmennsku
heldur en útlendri myndhst.
Auk þess er það ekki mergurinn
málsins, eins og dr. Svestka stað-
festi í símasamtali við undirritað-
an.
„Auðvitað gætir áhrifa frá mið-
evrópskri samtímahst í íslenskri
hst,“ sagði doktorinn.
„Kannski var ég ekki viðbúinn
því er ég kom, en eftir á að hyggja
er það ósköp eðhlegt."
„En þegar ég sagði að íslenskir
myndlistarmenn væru „óprófes-
sjónal", átti ég við að þeir tækju
starf sitt ekki nógu alvarlega, held-
ur ynnu handahófskennt og
ómarkvisst, tækju sér kannski frí
um kvöld og helgar eins og venju-
legt skrifstofufólk, í stað þess að
vera í sköpunarstarfi öllum stund-
um.
Mér þótti hka sem íslenskir
myndhstarmenn gerðu sér ekki far
um að ná sambandi við þorra hst-
unnenda, heldur sættu sig við að
höfða til líths hóps vina og inn-
vígðra.“
„Metnaður og vinnugleði“
Ég benti dr. Svestka á ýmsar þær
aðstæður í íslensku þjóðfélagi sem
MyndJist
Aðalsteinn Ingólfsson
reynst hafa myndhstarmönnum
þungar í skauti, th áð mynda vönt-
un á vinnuaðstöðu, sýningarsölum,
gagnrýnni umræðu, starfsstyrkj-
um og fleiru í þeim dúr, og varpaöi
því fram hvort ekki bæri að taka
tillit th þessa þáttar þegar gerð
væri úttekt á íslenskri myndhst.
Dr. Svestka var alls ekki á því.
„í heimalandi mínu, Tékkósló-
vakíu, er mjög htið gert fyrir nútí-
mahst, en það hefur hvorki dregið
úr metnaði né vinnugleði tékkne-
skra hstamanna."
Svo mörg voru þau orð.
Nú er næsta auðvelt að gagnrýna
íslenskt myndhstarlíf frá þeim
sjónarhóh þar sem dr. Svestka
stendur, í þýskri velmeguninni
miðri.
Ég tala nú ekki um þegar gagn-
rýnin er byggð á skottuferðum th
afmarkaðs hóps hstamanna í fjar-
lægu landi.
En í Þýskalandi keppast opin-
berar hststofnanir jafnt sem einka-
salir við að sýna verk þeirra hsta-
manna sem skera sig úr aö ein-
hverju eða öhu leyti.
Og þar útdeha opinberir sjóðir
jafnt sem einkasjóðir tugi starfs-
styrkja th myndhstarmanna í
hverri einustu viku. Um þessi fríð-
indi keppa hstamennirnir sjálfir
leynt og ljóst, og beita óspart sömu
aðferðum og almenningstenglar
eða sölumenn.
Daglaunamenn
Vísast hafa það verið viðbrigði
fyrir dr. Svestka að hitta fyrir ís-
lenska hstamenn sem eru svo
„óprófessjónal" að vinna venjulega
daglaunavinnu með hstsköpun
sinni, þar eð íslenskt menningar-
samfélag gerir þeim ekki kleift að
iifa af henni einni saman.
Og svo leyfa þeir sér að dvelja
með fjölskyldunni um helgar.
Það borgar sig th dæmis ekki fyr-
ir íslenskan myndhstarmann að
halda einkasýningu oftar en á
tveggja ára fresti - markaðurinn
þohr ekki meir.
í Þýskalandi getur myndhstar-
maður haldið tvær th þrjár einka-
sýningar og tekið þátt í tylft sam-
sýninga á hveiju ári.
Ég get því ómögulega gúterað þá
skoðun dr. Svestkas að aðstæðum-
ar eigi ekki að skipta hstamanninn
minnsta máh.
Þar sem hann minntist á sam-
landa sína er einnig rétt aö geta
þess að tékkneskir hstamenn hafa
lengi átt greiðan aðgang að sýning-
arsölum í Vestur-Evrópu, þannig
að langt er síðan þeir hættu að vera
algjörlega upp á tékkneska menn-
ingarstyrki komnir.
Það má vissulega gagnrýna ís-
lenska myndhstarmenn. En gerum
það þá á réttum forsendum, ekki
fyrir ónógan metnað eða vöntim á
sjálfsbjargarviðleitni. -ai.
Fagmaður
eða fúskari?
Lögreglumenn fá fagmenntun í Lögregluskólanum*.
Árlega eru tugir manna klæddir í lögreglubúning án
þess að fá hana.
Þeir ganga í störf fagmenntaðra lögreglumanna
árið um kring og þurfa oft að taka ákvarðanir á
hættustundum.
Er þetta þaö öryggi sem þú kýst?
Viltu fagmann
eða fúskara?
'^andóóamband iögregtumanna