Dagblaðið Vísir - DV - 05.10.1991, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 5. OKTÖBER 1991.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11,105 RVlK, SlMI (91 )27022 - FAX: (91 >27079
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRjALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð í lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Þeir lugu sig inn á þjóðina
Ef ríkisstjórn svokallaörar einkavæðingar yröi við
völd í 46 ár, yrði að þeim tíma liðnum ekkert eftir á
íslandi nema opinberi geirinn. Er þá gert ráð fyrir, að
hlutur ríkissjóðs belgist út á hverju ári í stíl við það,
sem hann á að gera samkvæmt nýju fjárlagafrumvarpi.
Þetta frumvarp er skýrt dæmi um, að stjórnmála-
flokkarnir og stjórnmálamennirnir eru nokkurn veginn
alveg eins, þótt þeir séu alltaf að auglýsa, að þeir séu
öðruvísi en hinir. Allir stækka þeir hlut ríkisins af þjóð-
arkökunni í heild og styðja þannig miðstýringarstefnu.
Ríkisstjórnin hefur ekki treyst sér til að mæta fjár-
lagahallanum með niðurskurði útgjaldaáætlana, þegar
á heildina er htið. Hún framleiðir í þess stað þjónustu-
gjöld, sem hún segir, að séu ekki skattar, en fela í sér
sömu aukningu á tekjum ríkisins og skattar hefðu gert.
Orðaleikir úármálaráðherra fá ekki dulið, að hann
er að auka hlutdeild ríkisins á kostnað annarra þátta
þjóðarbúsins, svo sem atvinnulífs og heimila. Hann er
að auka hlutdeild ríkisins í kökunni úr tæpum 29% í
30%, nákvæmlega í stíl fyrrverandi fjármálaráðherra.
Þegar harðnar í ári, neyðast fyrirtæki og heimili til
að spara, svo að þau fari ekki á hausinn. Ríkisvaldið
virðist ófært um að herða sultarólina með sama hætti,
jafnvel þótt svokallaðir einkavæðingarmenn séu við
völd. Ríkið er orðið að óviðráðanlegu náttúruafli.
Þetta birtist í nýju, fjárlagafrumvarpi sem framhald
á hallarekstn ríkisins, þrátt fyrir aukna úárheimtu í
formi svonefndra þjónustugjalda. Skýrar getur einka-
væðing og fijálshyggja ekki orðið gjaldþrota. Hraðar
getur stefna nýrrar ríkisstjórnar ekki orðið gjaldþrota.
Ofan á allt þetta getuleysi stendur ríkisstjórnin fyrir
alvarlegum tilfærslum innan báknsins. Þetta eru til-
færslur frá velferðarkerfi heimilanna til velferðarkerfis
landbúnaðarins. í frumvarpinu eru milljarðar fluttir frá
sjúklingum, barnafólki og skólafólki til kúa og kinda.
Ríkisstjórnin mun reyna að verja mikla og óvenjulega
útþenslu landbúnaðarútgjalda sem einstakt tilfelli, er
sé hður í endurskipulagningu og verði bara þetta eina
ár. Slíka markleysu höfum við heyrt hundrað sinnum
áður, þegar talað er um álögur, sem séu tímabundnar.
Við stöndum andspænis því, að verðmætabrennsla í
hefðbundnum landbúnaði heldur áfram að vaxa, hvort
sem Framsóknarflokkurinn er í ríkisstjórn eða ekki,
alveg eins og ríkisgeirinn í heild heldur áfram að vaxa,
hvort sem Alþýðubandalagið er í stjórn eða ekki.
Þetta stafar af, að ríkisstjórnina skipa miðstýringar-
menn, öðru nafni framsóknarkommar, sem eru að því
leyti hættulegri en Steingrímur Hermannsson og Ólafur
Ragnar Grímsson að þeir villa á sér heimildir, telja kjós-
endum trú um, að þeir hafi annað og þveröfugt í hyggju.
Blekkingar hafa löngum verið hornsteinn íslenzkra
stjórnmála, en fátítt er, að ríkisstjórn hafi logið sig inn
á þjóðina með jafn grófum hætti og þessi ríkisstjórn, sem
upphaflega var orðuð við frjálshyggju og einkavæðingu.
Ef kjósendur kyngja henni, munu þeir kyngja öllu.
í sínu fyrsta fjárlagafrumvarpi hefur þessi ríkisstjórn
miðstýringarmanna sameinað framhald á hallarekstri
ríkisins; aukna Qárheimtu á hendur almenningi og at-
vinnuhfi; og aukinn hraða í tilfærslunni úr veherðar-
kerfi heimilanna til velferðarkerfis landbúnaðarins.
Ríkisstjórnarstefna frumvarpsins leiðir til ófriðar á
vinnumarkaði, síðan til verðbólgu, næst til gengisfryst-
ingar og loks til hruns. Þjóðin hefur ekki ráð á henni.
Jónas Kristjánsson
Bush slær
flugnagrúa í
einu höggi
Beöiö er formlegs svars Sovét-
stjómarinnar við ræöu George
Bush Bandaríkjaforseta fyrir viku
þar sem hann boðaði stórfellda
fækkun skammdrægra kjama-
vopna Bandaríkjanna víöa um
heim, á lar.di og sjó, en bauð Sovét-
mönnum viðræður um önnur atr-
iði kjarnavopnabúnaðar. Ber þar
hæst algera útrýmingu eldflauga
sem skjóta má heimsálfa á milli og
geta borið marga kjarnaodda, allt
upp í á annan tug, sem miða má
hverjum á sitt skotmark.
Ljóst er af undirtektum til þessa
að svar Sovétstjórnarinnar verður
jákvætt en jafnframt hyggst hún
leggja sitt til máls, sér í íagi árétta
tillögu sína um stöðvun tilrauna
með kjarnavopn. Af því hlytist að
kjarnavopnakapphlaupinu væri
lokið.
Komið er á daginn að tillögur
Bush hafa verið í smíðum frá því
fyrstu dagana eftir valdaránstil-
raunina í Moskvu á ágúst. Einnig
er orðið ljóst að þær hafa marg-
þættan pólitískan og hernaðarleg-
an tilgang, á alþjóðavettvangi,
gagnvart Sovétríkjunum, í sam-
skiptum Bandaríkjanna við banda-
menn sína í Evrópu og Asíu og
ekki síst varðandi stjórnmálastöð-
una í Bandaríkjunum sjálfum.
Bandaríkjaforseti hefur með
ákvöröunum sínum og tillögum
tekið frumkvæði á viðkvæmasta
sviði alþjóðamála, því sem varðar
tilveru eða endalok heilla þjóða og
jafnvel mannlegs félags á jörðinni.
Tekið er nýtt og stórt skref frá of-
vopnavæðingunni, sem fært hefur
risaveldunum í kjarnavopnavæð-
ingu eyðingarmátt sem gerir þeim
fært að þurrka hvort annaö marg-
sinnis út. Og því sem nú er á döf-
inni má koma í framkvæmd á
tveim eða þrem misserum þar sem
þaö tók níu ár að ná saman um
START-samninginn um fækkun
langdrægra kjarnavopna á landi
sem ekki hefur enn komið til af-
greiðslu á Bandaríkjaþingi.
Ákveðið var að Bandaríkjastjórn
tæki málið upp á þessum grund-
velh einmitt þegar óvissuástand
haíði komið upp í Sovétríkjunum í
kjölfar valdaránstilraunarinnar,
meðal annars um endanleg yfirráð
yfir kjarnavopnabúri þeirra. Lang-
dræg sovésk kjarnavopn eru í fjór-
um lýðveldum og skammdræg í
enn fleirum, til skamms tíma að
minnsta kosti. Með frumkvæði
sinu knýr Bush á um að Sovétmenn
geri upp hug sinn um varðveislu
og framtíð þessa vopnabúrs og býð-
ur þeim gagnkvæmni um að eyða
skammdrægu vopnunum, sem
mest hætta er á lent gætu í höndum
óhlutvandra í innanlandsátökum
eða jafnvel borist á alþjóðlegan
vopnasmyglsmarkað. /
Innan NATO, sérstaklega í
Þýskalandi, hefur farið vaxandi
urgur yfir nærveru kjarnavopna,
einkum bandarískra, sem geta eins
ðg nú er komið ekki dregiö nema
til næstu nágrannalanda og jafnvel
ekki út úr Þýskalandi sjálfu. Bush
hefur í einu vetfangi sópað þessu
áhyggjuefni af borðinu og er aö
sjálfsögðu um leið að reyna að búa
í haginn fyrir framgang banda-
rískra áforma um að endurnýja
eldflaugar í bandarískum árásar-
flugvélum í NATO-stöðvum, þann-
ig að langdrægni þeirra aukist til
muna.
í Austur-Asíu býst stjórn Suður-
Kóreu til að lýsa landið kjarna-
vopnalaust svæði um leið og þaðan
Magnús Torfi Ólafsson
eru fjarlægð bandarísk kjamá-
vopn. Japanir þurfa ekki lengur að
óttast uppþot og deilur vegna komu
bandarískra herskipa í hafnir, eftir
að fyrir liggur að þar eru ekki leng-
ur kjarnavopn um borð.
Mergurinn málsins í öllu þessu
fyrir Bush er þó staða hermála á
bandarískum stjórnmálavettvangi.
Andstöðuflokkur hans, demó-
kratar, hefur meirihluta í báðum
þingdeildum, og hann hefur búið
sig undir að reifa á nýhöfnu þingi
tillögur um niðurskurð á vígbún-
aöarkostnaði við hvarf sovésku
ógnarinnar. Sparnaði þar vilja þeir
verja til að ráða bót á bandarískum
þjóðfélagsmeinum í gloppóttri
heilsugæslu, niðurníddu fræðslu-
kerfi stórborganna og úr sér gengn-
um samgöngumannvirkjum, svo
eitthvað sé nefnt.
Bush hefur nú orðið fyrri til.
Hann kemur fram með afvopnun-
artillögur sem kveöur að. Hann
leggur til að hætta við vopnakerfi
í undirbúningi eins og færanlegar,
langdrægar eldflaugar af gerðun-
um MX og Midgetman. í staðinn
væntir hann að geta haldið heild-
arniðurskurði fjárveitinga til her-
mála niðri svo hann nemi ekki
fjórðungi fyrr en eftir sex ár. Sömu-
leiðis ætlast hann til að haldið verði
áfram þróun og smíði B-2 sprengju-
flugvélarinnar, sem á að vera hul-
inn radar, og undirbúningi að
vamarkerfi við langfleygum eld-
flaugum, stjörnustríðsáætluninni.
Til að greiða götu þess áforms
óskar Bush eftir viðræðum viö Sov-
étríkin um breytingar á sáttmálun-
um um strangar hömlur á gagneld-
flaugakerfum. Þar verður vafa-
laust þungt fyrir fæti þvi Sovét-
menn hafa engin efni á að leggja
út á þá braut-fyrir sitt leyti. Sömu-
leiðis eru önnur ríki í NATO flest
algerlega mótfallin stjörnustríðsá-
ætluninni.
Fram til þessa hafa allar tilraunir
til að taka niður og eyðileggja var-
hugaverðustu kjarnavopnin, lang-
drægar fjöloddaflaugar, strandað á
ójafnvægi risaveldanna í þessum
vopnabúnaði. Sovétmenn hafa sín-
ar á landi en Bandaríkjamenn aöal-
lega í kafbátum. Þessi vopn þykja
hin líklegustu til að raska ógnar-
jafnvægi á hættutímum, vegna
þess hvílíkum usla þau geta valdið
og því væri freistandi fyrir and-
stæðing að reyna að eyða þeim með
skyndiárás.
Nú halda bandarísk blöð því fram
að í tilboði Bush felist að ræða allan
þennan vopnabúnað jafnt í sjó og
á landi viö Sovétmenn. í þá átt
bendir að hann hefur þegar ákveð-
ið að fjarlægja úr öllum herskipum
flugskeyti af gerðinni Tomahawk
sem voru mikið bitbein í síðustu
afvopnunarviðræðum þegar
Bandaríkjastjórn neitaði með öllu
að ræða þau eins og annan kjarna-
vopnabúnað flotans.
Margt á því eftir að skýrast. En
það er tímanna tákn þegar jafn-
íhaldssamt blað og Frankfurter
Allgemeine Zeitung kemst að þeirri
niðurstöðu að hugmynd Gorba-
tsjovs um kjarnavopnalausan heim
árið 2000 og hugmynd Bush um
nýja heimsskipan séu báðar í sókn.
„Margt af því sem virtist ómögulegt
er nú innan seilingar," segir blaðið.
Nafnféllniður
í síðasta þætti féll niður nafn
fræðimannsins sem til var vitnað
um að meðferðin á útgáfu Dauða-
hafsritanna væri „argasta fræða-
hneyksh aldarinnar". Hann heitir
Geza Vermes og rit hans, The Dead
Sea Scrolls, kom út hjá S.C.M.
Press í London.
Magnús Torfi Ólafsson
George Bush Bandarikjaforseti, t.h., ásamt Buddy Ftoemer, frambjóð-
anda repúblikana til fylkisstjóra i Louisiana, á framboðsfundi.
Simamynd Reuter