Dagblaðið Vísir - DV - 25.04.1992, Qupperneq 9

LAUGARDAGUR 25. APRÍL 1992.
9
Merming
Meistari hinna mörgu andlita
Á sýningu þeirri sem Listasafn
íslands hefur nú sett upp á verk-
um Finns Jónssonar í tilefni af
aldarafmæli hans er gefin óvenju
við mynd af listamanninum. Það
sem ef til vill mesta athygh vekur
er viðleitnin til að sýna að geó-
metríska abstraktið hefur verið
Finni nærtæk tjáningarleið í
gegnum tíðina engu síður en
landslagsexpressjón. í bók, sem
fylgir sýningunni, rekur Aðal-
steinn Ingólfsson hið almenna
viðhorf sem hefur verið ríkjandi
til ferils Finns sem hstamanns,
að honum mætti skipta upp í þrjú
afmörkuð tímabil: í fyrsta lagi
módemísk verk frá Þýskalands-
árunum 1921-25, þá expressjón-
ískar mannamyndir og lands-
lagsstemmningar og loks mis-
jafnlega óhlutbundin verk. Aðal-
steinn segir meðal annars um geó-
metríska mynd sem mun máluð
Myndlist
Ólafur Engilbertsson
um eða upp úr 1950: „Ég held að
ekki beri að skilja Ustamanninn
svo að hann hafi gert óhlut-
bundnar myndir með reglulegu
millibili allt sitt líf, aðeins að
hann hafi „við og við“ leitað inn-
blásturs í gömlu óhlutbundnu
myndunum frá 1921-25.“ Þessi
geómetríska mynd og fleiri í svip-
uðum dúr frá því upp úr 1950
þegar geómetrían var að komast
hér í hámæli brúar í raun rúm-
lega þriggja áratuga hlé sem al-
mennt var talið að hefði orðið á
óhlutbundinni Ustiðkun Finns.
Raunar bendir Aðalsteinn á að
Ustamaðurinn hefur'jafnan vísað
í hlutveruleikann í geómetrísk-
um myndum sínum og að öllum
Ukindum séu þessar myndir frá
árum geómetríubylgjunnar að
stofni til útlegging á skútusegl-
um.
Opin afstaða
til módernisma
Það er um fleiri tengsl að ræða
við geómetríuna á þessum lilut-
bundnu áratugum Finns. Bera
Nordal fjallar til að mynda 'um
málverkið „PUtur og stúlka" í
áðurnefndri bók og bendir á
tengsl þeirrar myndar við geó-
metrískar teikningar Þýska-
landsáranna. Afstaða Finns virð-
ist hafa verið sú að óhlutbundið
riss væri jafngilt hlutbundnu og
á stundum virðist hann hafa
reynt að sameina þessa þætti.
Þannig hefur afstaða hans til
módernisma námsáranna þrátt
fyrir aUt verið opin og jákvæð
þótt almennt hafi veriö talið að
hann hafi snúið baki við þýsku
framúrstefnunni stuttu eftir
heimkomuna. í bók Listasafnsins
er aukreitis endurprentað fróð-
legt viötal EUnar Pálmadóttur við
Ustamanninn frá árinu 1970. Þar
lýsir Finnur kynnum sínum af
hinum merku listhreyfmgum
Bauhaus, Bláa riddaranum Die
Brucke, Der Weg og Sturm og
Ustamönnum á borð við Kokosc- ’
hka, Kandinsky og Kurt Schwitt-
ers. Finnur Jónsson var óumdeil-
anlega helsti framúrstefnulista-
maður íslendinga á fyrri hluta
þriðja áratugarins og í þessu við-
taU kemur fram aö hans þáttur í
þýskri nýsköpun var ekki
gleymdur nær hálfri öld síðar.
Þemaskipting
sýningarinnar
Á yfirUtssýningu Listasafns ís-
lands er lögö áhersla að skipta
- Finnur Jónsson í listasafni Islands
Finnur Jónsson. Sýning t tilefni aldarafmælis listamannsins.
list Finns niður í þemu fremur en
tímabil og hefur sú skipting að
mörgu leyti heppnast vel. Ásamt
kynningarmyndbandi eru á neðstu
hæð til sýnis teikningar, skissur,
gamlar sýningarskrár, ljósmyndir
og fleira sem tengist ferli lista-
mannsins og fylgdi með gjöf hans
og konu hans, Guðnýjar Elísdóttur,
til Listasafnsins. Sú gjöf er sú
stærsta sem safninu hefur borist,
alls 800 verk auk áðurgreindra
heimilda, silfurgripa og verkfæra
fyrir guU- og silfursmíði sem Finn-
ur lærði ungur til og vann meðal
annars að í samstarfi við Ríkarð
bróður sinn. Þar fyrir utan stendur
forláta flygill frá hjónunum í næsta
sal fyrir ofan þar sem mannamynd-
um og geimmyndum Finns frá sjö-
unda og áttunda áratugnum hefur
verið komið fyrir. Hvað viðvíkur
skiptingu verka á milli sala set ég
helst spurningarmerki við að
spyrða saman hinar expressjónísku
mannamyndir, sem bera áhriJFum frá
Kokoschka vitni, og geimmyndirnar
sem eru í eðh sínu fyrst og fremst
formrænar og óhlutbundnar og
minna um margt á Kandinsky, að
vissu leyti andstæðan pól í þýsku
listalífi þriðja áratugarins.
Margbreytileiki
í þriðja salnum eru síðan lands-
lagsexpressjónir og hefur sá salur
einna heilsteyptast yfirbragð. Ætla
mætti að um sýningar tveggja óhkra
listamanna væri að ræða þegar geng-
ið er úr þessum sal og upp í þann
fjóröa þar sem geómetrísku mynd-
irnar hanga á veggjum. Auk áöur-
nefndra mynda frá því í upphafi
sjötta áratugarins vekja þar athygli
samkhppsmyndir sem greinilega
bera vitni um kunningsskap lista-
mannsins við dadaistann Schwitters.
Ekki hefur verið efnt til sýningar á
verkum Finns frá því 1976 í Boga-
salnum svo þessi sýning er afar kær-
komin og ítrekar enn frekar stöðu
Finns sem eins okkar margbrotnasta
listamanns auk þess sem hún varpar
nýju ljósi á þátt geómetríunnar í ferli
hans. Sýningunni lýkur næstkom-
andi sunnudag, 26. apríl.

Nóttlaus vor-aldar
veröld
Nú lengir daginn og tími útiveru og bjartra nótta rennunupp.
Frá og með næstkomandi mánudegi verður breyting á afgreiðslutíma KRINGLUNNAR.
í stað þess að opið sé frá kl. 10—19, mánudaga til fóstudaga,
munu verslanir KRINGLUNNAR
hafa opið sem hér segir:
'sp' Mánudaga til fimmtudaga 10—18.30
Föstudaga 10—19.00
Laugardaga 10—16.00
Veitingastaðirnir eru opnir fram á kvöld alla daga.
Alltaf hlýtt og bjart
KRINGHN