Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1992, Síða 4

LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1992.
Fréttir_______________________________________pv
Hef ur ekki alltaf liðið vel
í stjórnarsamstarf inu
- segir Össur Skarphéðinsson, formaður þingflokks Alþýðuflokksins
Eg hefði auðvitað getað verið óábyrgur og slegið mig til riddara og áfram greitt atkvæði gegn lögunum,
segir össur Skarphéðinsson.
- Þú varst í eina tíö formaður
Stúdentaráðs, harðasti baráttu-
maður þess tíma fyrir réttindum
stúdenta. Nú greiddir þú, sem al-
þingismaður, atkvæði með laga-
frumvarpi sem skerðir lánakjör
stúdenta?
„Upphaflega var lagt fram mein-
gallað frumvarp. Ég og fleiri, sem
vorum andsnúnir frumvarpinu,
hugðumst upphaflega greiða at-
kvæði gegn því. Við töldum hins
vegar að það væri skýr vilji hjá
forvígismönnum stúdenta að reyna
einhvers konar samninga. Þess
vegna varð það ofan á að í þinginu
reyndum við, sem vorum á móti
frumvarpinu, að fara samninga-
leiðina. I þeim samningum náðum
við fram átta mikilvægum breyt-
ingum. Sem dæmi má nefna að við
náðum því fram að áfram er tekið
tillit til fjölskyldustærðar, að iðn-
nemar fái lán án þess að vera orðn-
ir 20 ára, tekið sé tilUt til búsetu
við ákvörðun á framfærslukostn-
aði. Að ekki þyrfti ekki tvo ábyrgð-
armenn á skuldabréfm, aðeins
einn. Að endurgreiðsla lána hefjist
tveimur árum eftir námslok en
ekki einu ári, vextir verði lægri en
til stóð og að endurgreiðsla lána sé
tekjutengd. Ég hefði auðvitað getað
verið óábyrgur og slegið mig tii
riddara og áfram greitt atkvæði
gegn lögunum. í staðinn kaus ég
að sitja hjá við versta ákvæðið, 6.
greinina, en greiða atkvæöi með
frumvarpinu í heild. Ég taldi að
ella hefði ég verið að svíkja þá að-
ila sem ég átti í samningum við
fyrir hönd Alþýðuflokksins."
Að þora í pólitík
- Reyndir þú að fá leyfi til að greiða
atkvæði gegn frumvarpinu?
„Hefði það verið heiðarlegt? Nei.
En vitanlega hefði það verið þægi-
legra fyrir mig. En pólitík snýst
líka um að þora og ég þorði að
standa við þá samninga sem ég
hafði tekið þátt í að gera. Ég gerði
grein fyrir því 1 þingflokknum
hvemig ég hygðist greiða atkvæði.
Það urðu harðvítugar deilur um
það að ég skyldi sitja hjá við 6.
greinina. Það féllu stór orð í þeirri
rimmu.“
- Ertu með þessu að segja að þing-
menn séu knúnir til að greiða at-
kvæði gegn samvisku sinni í stjóm-
arsamstarfi?
„Það er alveg klárt að það er
reynt að fá flokksmenn til að greiöa
atkvæði með stjómarfrumvörpum.
En ég vil taka fram varðandi lána-
sjóðsfrumvarpið að þar fór ég eftir
samvisku minni, því sem mér þótti
réttast eftir það sem á undan var
gengið. Sem dæmi get ég nefnt að
fyrir jól beitti ég mér mjög hart
gegn skólagjöldum og lenti þar í
deilum og fór harkalega gegn Jóni
Baldvin, formanni Alþýðuflokks-
ins. Það gekk svo langt að fjölmiðl-
ar leiddu getum að því að tveir ráð-
herrar flokksins hefðu viljað svipta
mig þingflokksformennsku."
Mistök
- Þú hefur hlotið harða gagnrýni
fyrir að gera grein fyrir atkvæði
þínu við afgreiðslu lánasjóðsfmm-
varpsins. Vom það mistök hjá þér?
„Eftir á að hyggja hef ég hugsan-
lega gert mistök með því.“
- Því hefur verið haldið fram að
þú hafir svikið stuðningsmenn
þína í flokknum, í máli Ragnheiðar
Davíðsdóttur á dögunum?
„Ég var nú einn þeirra sem fengu
Jóhönnu Sigurðardóttur til að leita
sátta í málinu. Það skiptir mjög í
tvö hom í þessu máli. Þeir eru
margir sem telja aö flokkurinn hafl
ekki átt annars úrkosti en það sem
varð fyrir valinu. Eina skyssan
sem hafi verið gerð sé sú að grípa
ekki strax til einhverra ráðstafana.
Auðvitað er flokknum eftirsjá í
Ragnheiöi. Mál Ragnheiðar í
menntamálaráði bar að með þeim
hætti að hún kom á fund þing-
flokksins og óskaði eftir leiðsögn.
Hún greindi okkur frá því að til
stæði að leggja niöur bókaútgáfu
Menningarsjóðs. Ljóst var að það
var henni ekki að skapi. Fimm
þingmenn töluðu á þessum fundi,
Jónamir báðir, Karl Steinar, Eiöur
Guðnason og ég og vorum allir á
þeirri skoðun að bókaútgáfuna ætti
að leggja niöur. Ragnheiður óskaði
eftir því að einhver þingmannanna
yrði henni til ráðuneytis og Rann-
veig Guðmundsdóttir varð fyrir
valinu. Við stóðum því í þeirri trú
að ekki myndi draga til tíðinda án
þess aö Ragnheiður ræddi við
Rannveigu. Það gerði Ragnheiður
hins vegar aldrei. Eftir þá atburði,
sem áttu sér stað í menntamála-
ráði, stóð þingflokkurinn því
frammi fyrir erfiðu verkefni. Jón
Baldvin óskaði ákveðið eftir því að
fá umboð til að leiða málið til lykta
og fékk það. Þá hafði ég ásamt fleir-
um reynt að vinna tíma til þess að
Jóhanna Sigurðardóttir gæti leitað
sátta. Hún reyndi en það gekk
ekki.“
Lét ekki af andstöðu
- Þið vorað nokkur í þingflokkn-
um sem beittuð ykkur gegn ýmsu
við niðurskurð velferðarkerfisins í
haust. Ertu sáttrn- viö þá niður-
stöðu sem þar fékkst að lokum?
„Tökum skólagjöldin sem dæmi.
Ríkisstjómin ætlaði með góðu eða
illu að setja skólagjöld á alla skóla.
Ég ásamt þremur öðmm þing-
mönnum flokksins lögöumst mjög
Yfirheyrsla
Sigurdór Sigurdórsson
hart gegn þessu. Það var vegna
baráttu okkar sem ríkissljómin
féllst á um síðir að taka út skóla-
gjöld á framhaldsskóla. Hún hafn-
aði því að taka út skólagjöld á Há-
skólann. Ég lét hins vegar ekki af
andstöðu og var eini þingmaðurinn
í stjómarliðinu sem greiddi at-
kvæði gegn því að setja skólagjald
á háskólanám. Þrátt fyrir aö fjöldi
þingmanna úr báðum stjómar-
flokkunum legðist á mig af öllu afli.
Ég var að fylgja minni sannfæringu
þarna, alveg eins og þegar verið var
að greiða atkvæði í lánasjóðsmál-
inu, ég fylgdi minni sannfæringu.
Ég geri mér grein fyrir því að af-
staða mín þar olli mörgum þeim
sem studdu mig í prófkjörinu í
fyrra, vonbrigðum, sárindum og í
sumum tilfellum erfiðleikum. Samt
hafa margir þeirra haft samband
við mig og sagst skilja afstöðu mína
eftir þá samninga sem ég stóð í
varðandi lánasjóðsfrumvarpið og
þær lagfæringar sem ég tel mig
hafa náð fram á frumvarpinu. Ég
geri mér hins vegar grein fyrir því
að vegna þess hvað ríkisstjómin
hefur orðið að grípa til erfiðra ráð-
stafa í velferðarmálunum hefur
hópur manna, sem var á leiðinni
úr Alþýðubandalaginu í Alþýðu-
flokkinn, stöðvast á miðri leið.
Jafnvel innan Alþýðuflokksins era
til menn sem vildu ganga mun
lengra í breytingum á lánasjóðnum
en fjölmargir innan Sjálfstæðis-
flokksins era tilbúnir til að gera.“
„Hulduher“
- Þvi hefur verið haldið fram opin-
berlega í gagnrýni á þig að undan-
fómu að þú sért að sanna þig fyrir
flokksforystunni, þú sért undir
stjórn Jóns Baldvins. Er það rétt
að þú leitir baklands í flokknum
þar?
„Ég tel mig eiga tiltölulega breið-
an stuðningshóp í Alþýðuflokkn-
um. Ég leyni því ekki að þaö hefur
farið í taugarnar á ýmsum hátt
settum mönnum í flokknum að ég
held reglulega fundi með 50 til 70
manna gallhörðum stokki stuðn-
ingsmanna minna. Ég þarf ekki á
neinu öðm baklandi að halda í
flokknum. Sú staðhæfing að ég sé
að sanna mig fyrir Jóni Baldvin,
hvað fæ ég út úr því? Lánasjóðs-
málið? Ég fékk ekkert nema
skammir út úr því máh frá náms-
mönnum og öðrum sem ég vil vel.
Halda menn að það sé tækifæris-
stefna að fylgja sannfæringu sinni
með þeim hætti sem ég gerði, vit-
andi vits að hægt var að slá sig til
riddara. Gleymdu því ekki að ég
hef átt í hörðum deilum við Jón
Baldvin um tiltekin atriði eins og
skólagjöldin.“
- Þið sem teljið ykkur til félagslega
sinnaða hópsins í flokknum hafið
orðið undir í býsna mörgum mál-
um á Alþingi vetur. Er ekki tekið
tillit til ykkar skoðana?
„Mér fmnst ekki nóg tillit tekið
til okkar skoðana. Mér finnst hafa
verið gengið harkarlega yfir okkur
í' einstaka málum. Eg get nefnt
skólagjaldamálið í því sambandi.
Þar var helmingur þingflokksins á
móti skólagjöldum. Ég hef spurt
forystumenn Alþýðuflokksins
hvort annað eins hefði nokkru
sinni gerst ef helmingur þingflokks
Sjálfstæðisflokksins hefði verið
andvígur einhyerju máli? Það hefði
aldrei gerst. í skólagjaldamálinu
var hreinlega valtrað yfir okkur."
Ekki alltaf liðið vel
- Hefurþérliðiðvelíríkisstjórnar-
samstarfinu í vetur?
„Ekki alltaf. Stundum hefur mér
liðið illa. Hins vegar eru líka innan
Sjálfstæðisflokksins menn sem eru
heiðarlegir og gaman er að starfa
með. Ég nefni þar til dæmis Geir
H. Haarde, góða og strangheiðar-
legan mann. Ég er ekki að leyna
þvi að ég vildi öðmvísi stjórnar-
samstarf þegar þessi ríkisstjórn
var mynduð. En fyrst þetta stjóm-
arsamstarf varð ofan á vinn ég
auðvitað að því að heilindum."
- Það er flokksþing framundan hjá
ykkur og fylkingarátök framundan
þar. Hefur þú skipað þér í sveit á
flokksþinginu?
„Ég er þeim megin í Alþýðu-
flokknum sem hefur hugsjónir
jafnaðarstefnunnar að leiðarljósi.
Ef ég stend frammi fyrir því að
velja á milh að skerða velferðar-
kerfið enn frkar eða hækka skatta
þá vil ég skattahækkun. Flokka-
drættir fyrir flokksþing segir þú.
Spurningin er til að mynda þessi.
Myndi ég styöja Guðmund Áma til
formanns? Það er enginn vafi í
mínum augum að Guðmundur
Ami er leiðtogaefni. Ég er ekki
sannfærður um að hans tími sé
kominn.“
- Ert þú sjálfur foringjaefni fyrir
Alþýðuflokkinn?
„Eg hef sagt að póhtíkin er þann-
ig skepna að aht getur gerst. Þegar
ég fór úr Alþýðubandalaginu ætl-
aði ég að taka mér langt frí í póhtík
en örlögin stokkuðu mín spil
skyndilega upp á nýtt. Mér þykir
gaman í póhtík og ætla að vera í
henni áfram. En ég er ekki aö
reikna út mína framtíð til þess aö
verða einhver foringi einhvem
tímann."