Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1992, Qupperneq 20

LÁUGARDAGUR 30. MAÍ 1992.
20
Kvikmyndir
Ádeila á Hollywood
- Robert Altman er aftur kominn á kreik og vann til verðlauna í Cannes
Robert Altman hefur löngum veriö
vandræðabam Hollywood. Hann
sló í gegn með hinni háðsku ádeilu-
mynd M*A*S*H árið 1970 og síðan
fimm árum seinna með Nashvfile.
í þessum myndum kom vel fram
stfil Altmans sem leikstjóra sem
einkennist af því að hafa efnisþráð-
inn sem lauslegastan og spinna síð-
an út frá honum í ýmsar áttir. Þetta
gerir leikurum erfitt fyrir því oft á
tíðum er eingöngu tfi ófullkomið
handrit þannig að leikaramir
verða að skálda upp í eyöumar
meðan á kvikmyndatöku stendur.
En það kom líka fljótlega í Ijós
að Altman líkaði illa að láta aðra
stjóma sér, ekki síst kvikmynda-
framleiðendum í Hollywood. Þaö
vakti mikla furðu þegar hann var
fenginn tfi að leikstýra stórmynd-
inni Popeye árið 1980. Hvort sem
það er við Altman að sakast eða
ekki var myndin algerlega mis-
heppnuð.
Misheppnuð mynd
Kvikmyndaiðnaðurinn virtist
missa trúna á Altman og hefur
hann því látið fara lítið fyrir sér
sL tuttugu ár þótt hann hafi fram-
leitt margar góðar myndir sem
m.a. hafa verið sýndar í sjónvarpi.
Hér má nefna myndimar Come
Back to the Five and Dime, Jimmy
Umsjón
Baldur Hjaltason
Dean, Jimmy Dean (1982) og Vinc-
ent & Theo (1990) sem m.a. var að-
eins sýnd í íslenska sjónvarpinu en
ekki í kvikmyndahúsum hérlendis.
En nú virðist sem gamii maðurinn
hafi enn slegið Hollywood viö með
því að koma, sjá og sigra á kvik-
myndahátíðinni í Cannes. Nýjasta
mynd hans, The Player, sem aö
mörgu leyti er gamansöm ádeila á
Hollywood, vann tfi verðlauna og
var líklega mest umtalaða myndin
meðan á hátíðinni stóð. Robert Alt-
man var einnig í essinu sínu og lá
ekki á skoðunum sínum. „Ég vinn
ekki eins og stóru kvikmyndaverin
vfija að ég geri,“ var haft eftir hon-
um. „Það sem ég vil segja er að ég
geri ekki myndir eins og þeir vfija
að ég geri. Ég veit ekki hvemig á
að gera þannig myndir og hef raun-
ar mjög takmarkaðan áhuga á því.
Það er líka mjög sjaldgæft að kvik-
myndaverin hafi áhuga á að vinna
meö mér að gerð mynda sem ég vil
sjálfur gera.“ Svo mörg voru þau
orð.
Metsölubók
The Player er byggð á sam-
nefndri metsölubók eftir Michael
Tolkin sem einnig skrifaði handrit-
ið. í upphafsatriði myndarinnar
kynnumst við Griffin Mifi (Tim
Robbins), framagjömum fram-
kvæmdastjóra kvikmyndavers
ásamt flölmörgum starfsmönnum
og félögum hans, þegar þeir em aö
hlusta á Henry Buck selja þeim þá
hugmynd að framleiöa framhalds-'
mynd af The Graduate. Inn á milli
er skotið atriöum eins og hóp Jap-
ana í skoðunarferð um kvik-
myndaverið. Við fáum að fylgjast
með þegar þeir taka feil á þeim
Alan Rudolph og Martin Scorsese.
Með skemmtilegri klippingu tekst
Altman aö gefa áhorfendum til
kynna hvers þeir megi vænta
næstu tvo tímana og spennan byij-
ar að magnast.
Mill á við ákveðið vandamál að
stríða. Hann fer aö fá hótanir í
formi póstkorta frá handritahöf-
undi sem finnst hann ekki vera
Hér er Robert Altman viö tökur á myndinni.
Aóalhlutverkiö er í höndum Tim Robbins.
Fjöldi þekktra leikara kemur fram í myndinni.
metinn að verðleikum. Skfiaboðin
sem hann skrifar á kortin eru eins
og: „í nafni allra rithöfunda, ætla
ég að drepa þig.“ Þetta veldur Mill
miklu hugarangri svo hann fer að
leita að þessum dularfufia póst-
kortaritara. Loks telur hann sig
hafa fundið hann sem hinn mál-
glaða rithöfund David Kahane
(Vincent D’Onofrio). Mill hittir
hann á endursýningu á hinni
þekktu ítölsku mynd Reiðhjólaþjóf-
urinn og eftir að þeir hafa fengið
sér í glas, drepur Mill hann óvfij-
andi.
Vitlaus maður
Þegar farið er að rannsaka morð-
ið beinist grtmurinn fljótlega að
Mills því hann hafi verið sá sem
síðast sá David á lífi. Hins vegar
tekst ekki að sanna neitt á hann
og því heldur hann áfram að lifa
samkvæmt sínu eðlilega lífs-
munstri sem byggist á því aö hafa
áhyggjur af hvort hann missi stöð-
una í kvikmyndaverinu tfi nýs
starfsmanns.
En síðast gerist nokkuð sem Mills
hafði ekki reiknað með. Póstkorta-
hótanimar halda áfram að koma
og svo virðist sem hann hafi myrt
rangan mann. En þar sem Mills er
nú búinn að átta sig á því að hann
mun að öllum líkindum komast
upp með morðið á David, þá kemur
í ljós að hann vill ekki láta þarna
staðar numið. Hann myndar ástar-
samband við June (Greta Sacchi),
hina kynþokkafullu ástmey hins
myrta og síðan taka örlögin í tau-
mana en alltaf þó í gamansömum
tón.
Tim Robbins
Leikaramir fara á kostum, ekki
síst Tim Robbins. Það munaði
minnstu að Robert Altman hætti á
síðustu stimdu við að gera mynd-
ina þegar fjármögnunaraðilarnir
gerðu athugasemd um Robbins og
vfidu fá eitthvert þekktara nafn í
aðalhlutverkið. Altman harðneit-
aði enda búinn að lofa Robbins
hlutverkinu. Hann fékk héma
einnig gullið tækifæri til að gefa
Hollywood langt nef sem og hann
gerði. „Það sem við erum að segja
er að þessi Hollywood náungar
hafa ekki lengur eins mikfi völd og
áður,“ hefur verið haft eftir Alt-
man. „Þeir em orðnir nokkurs
konar endurskoðendur. Það er eng-
inn tilgangur aö espa sig yfir full-
trúa kvikmyndavers sem segir:
„Þetta er góð hugmynd en ég get
ekki selt hana.“ Hann er ekki vondi
maðurinn í þessu dæmi. Þessi
harða afstaða Altman gagnvart
Hollywood hefur sett hann í dýrð-
lingatölu í augum ýmissa, eins og
tfi dæmis Robbins. „Þótt handritið
hefði veriö orðabók, hefði ég tekið
að mér að leika í myndinni," hefur
verið haft eftir Robbins í nýlegu
viðtali. „Þegar ég var 15 ára sá ég
Nashville sem breytti algerlega
hugmyndum mínum um hvemig
kvikmynd ætti að vera og gæti ver-
iö.“
Fjöldi
þekktra leikara
Það er síðan Greta Sacchi sem
leikur hitt aðalhlutverkið. Hún var
ekki spennt að taka við hlutverk-
inu, ekki síst vegna þess að henni
fannst persónuleiki June Gud-
mundsdottir vera svo tómur.
En eftir að hafa rætt máhn við
Altman fór persónan June að þró-
ast sem endaði með því að uppi stóð
sterkur einstaklingur.
Það er gaman að sjá að Altman
hefur hér notað íslenskt eftimafn.
Eftir þeim fréttum sem hafa borist
frá Cannes, virðist hér hafa verið
um að ræða meira tfiviljun en
áhuga Altmans á íslandi.
Eins og svo oft þegar nafn íslands
birtist í erlendum kvikmyndum er
það um dæmi þegar leikstjóri vill
leggja áherslu á ákveðinn fáran-
leika, eitthvað sem eigi að vera
öðmvísi en við eigum að venjast.
Það er margt þekktra nafna í
myndinni og flest þeirra em í auka-
hlutverkum. í einu atriði myndar-
innar er slegið upp stórri veislu og
sem gesti hennar fékk Altman
ótrúlegan fjölda þekktra leikara til
að koma fram.
Þar má nefna Cher, Nick Nolte,
Anjelica Huston, Burt Reynolds,
Susan Sarandon, Harry Belafonte,
Jack Lemmon, Lily Tonfiin, Elliot
Gould, Rod Steiger, Brace Willis
og Julia Roberts svo einhveijir séu
nefndir. Þessi mikli fjöldi sýnir líka
vel hve virtur Altman er meðal
leikara.
Robert Altman hefur verið
kenndur við endurreisnarhópinn í
Hollywood sem samanstóð af ung-
um leikstjórum sem vfidu brjótast
út úr formúlukenndri framleiðslu
Hollywood kvikmyndaveranna.
Til þessa hóps teljast leikstjór-
amir Francis Ford Coppola, Paul
Mazursky, Martin Scorsese og svo
John Cassavettes, sem lést úr
krabbameini fyrir nokkrum ár-
um.
Allir þessir leiksljórar fyrir utan
John, hafa verið virkir kvikmynda-
gerðarmenn þótt Altman virðist
hafa lent út undan. The Player
gæti breytt ýmsu og gert Altman
kleift að takast á við stærri og bit-
stæðari verkefni í framtíðinni. Fyr-
ir kvikmyndaáhugamenn er þó
einstaklega gaman að sjá hve lítö
Altman hefur breyst og enn býr í
bijósti hans þessi sami brennandi
áhugi að vera trúr sjálfum sér og
gera kvikmyndir eins og hann vill
sjálfur - ekki eins og Hollywood
vfil að hann geri.
Helstu heimildir: Variety, Premier