Dagblaðið Vísir - DV - 30.05.1992, Blaðsíða 26

26
LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1992.
Guðni Þórðarson í hringiðu ferðamála á sjötugasta aldursári:
Mér leiðist iðjuleysi
„í þessu starfi hef ég orðið áþreifan-
lega var viö að það eru öfl í þessu
þjóðfélagi, mjög sterk öfl, sem standa
í þeirri meiningu að himnafaðirinn
hafi úthlutað þeim einkarétti á því
að flytja fólk um loftsins vegu. Það
hefur ekki verið vinsælt, og hefur
kostað mig mjög margar kárínur, að
hlýða ekki kenningum þessara
sterku afla. Ég þykist hins vegar vita
betur. Eitt af því sem séra Friðrik
kenndi mér í æsku var einmitt að
við erum öll jöfn fyrir himnaföðurn-
um,“ segir Guðni Þórðarson, for-
stjóri Flugferða-Sólarflugs.
Guðni, yfirleitt kenndur viö Sunnu,
hefur flutt þúsundir íslendinga til
Kaupmannahafnar og London síð-
ustu misseri fyrir verð sem fólk lét
sig ekki dreyma um fyrir nokkrum
árum. Þannig er nú hægt að komast
til Hafnar eða London fyrir um 15
þúsund krónur. Aðalkeppinautarnir
hafa aðeins getað brugöist við þess-
um lágu fargjöldum á einn veg: með
því að lækka sín afargjöld - til góða
fyrir almenning.
En leiguflug Guðna til næstu stór-
borga hefur ekki gengið átakalaust
fyrir sig. Nýlegar deilur við Atlants-
flug, þar sem slitnaði um stundar-
sakir upp úr samstarfl við flugfélag-
ið, og stórorðar ásakanir um
greiðsluþrot gengu milh aðilanna
sýna það svo ekki verður um villst.
DV hitti Guðna á skrifstofu Flug-
ferða-Sólarflugs á Vesturgötu í vik-
unni. Skrifstofan hjá Guðna er gjör-
samlega laus viö allt sem heitir
íburður. Hann situr við innsta skrif-
borðið í löngu, skuggsýnu bakher-
bergi og talar án afláts í símann.
Guðni lokar þó á öfl samtöl um
stundarsakir svo við getum spjallað.
AfSkaganum
Við byrjum á byrjuninni. Guðni er
fæddur og uppaflnn í útjaðri Akra-
neskaupstaðar ásamt þremur systk-
inum sínum. Hann sótti undirbúning
fyrir skóla hjá séra Friðiiki Friðriks-
syni sem einnig fermdi hann. Guðni
segir að séra Friðrik hafi síðan orðið
andlegur leiðtogi sinn.
Sem unglingur fór Guðni í Reyk-
holtsskóla en þá voru engir aðrir
framhaldsskólar í héraðinu. Eftir
skóladvöl í Reykholti fór hann til
Reykjavíkur en tók síöan verslunar-
próf frá Samvinnuskólanum. Þá las
hann utanskóla í menntaskóla en
fyrr en varði var hann kominn á kaf
í blaðamennsku.
Blaðamaður
á Tímanum
„Ég hafði verið duglegur að skrifa
stíla í Samvinnuskólanum og Jónas
frá Hriflu taldi að í mér væri gott
efni í blaðamann. Um þetta leyti var
verið að stækka Tímann og þurfti að
fjölga blaðamönnum. Ég ákvað því
aö fara í blaðamennsku en ætlaði þó
að halda áfram að lesa í menntaskól-
anum. Hins vegar varð ég gripinn
þessari margfrægu blaðamennsku-
bakteríu og því fór svo aö enginn tími
gafst til að stunda bækumar. Ég fest-
ist alveg í blaðamennskunni og vann
sem blaðamaður í ein tólf ár. Að þeim
tíma liðnum tóku enn við breytingar
á Tímanum - verið var að breyta
honum í dagblað. Þegar þar var kom-
ið sögu var ég kominn á þær buxurn-
ar að hætta alveg í blaðamennsk-
unni. Dæmið snerist hins vegar
þannig að ég tók aö mér fram-
kvæmdastjóm á Timanum í 6 mán-
uði. Ég losnaði ekki úr því starfi fyrr
en eftir fjögur ár.“
Guðni segir það mjög sérstakt viö
þessi ár sín í blaöamennsku og sem
framkvæmdastjóri Tímans að hann
hafði aldrei nein afskipti af pólitík.
„Ég stóð alveg utan flokka þótt að
mér stæðu merkar íhaldsættir. Þetta
var mjög óvenjulegt á þessum tíma
þegar blöðin voru mjög pólitísk og
menn urðu að vera réttum megin í
þeim efnum. Hins vegar fór mér aö
leiðast blaðamennskan. Ég vissi
aldrei almennilega hvort ég átti að
skrifa illa um kommúnistana þann
daginn eða ekki.“
Átti að læra til prests
Guðni segir að þegar séra Friðrik
var að kenna honum latínu hefði
hann látið sig lofa sér tvennu: „Ég
mátti ekki byrja að reykja fyrr en ég
varð 18 ára og svo átti ég að læra til
prests. Fyrra loforðiö hélt ég og geri
enn. Því má bæta við að ég hef held-
ur aldrei drukkið sterka drykki. Séra
Friðrik varð hins vegar svolítið
skrýtinn þegar ég tók á móti honum
á bryggjunni eftir stríð. Hann hafði
verið innilokaður í Danmörku yfir
stríðsárin og kom með Petsamo-
fórunum til landsins með Heklu. Þá
mætti ég á bryggjuna til að taka við-
töl við hina heimkomnu íslendinga.
Séra Friðrik hafði alls ekki reiknað
með að ég tilheyrði blaðamannastétt
og varð því óneitanlega svolítið hissa
að sjá mig meö blokk og blýant. Hann
sættist þó á ákvörðun mína síðar
meir. Ég sagði honum þá að þegar
ég hefði varið að skoða minn gang í
trúmálum hefði ég komist að því að
ég hafði frekar köllun til að vera
kaþólskur prestur en lúterskur. Séra
Friðrik var sjálfur dálítið hallur und-
ir kaþólskuna, þó ekki væri nema
af tryggð við örlög Jóns Arasonar
biskups. Því fyrirgaf hann mér nú
að ég skyldi ekki læra til prests."
Sunnaverðurtil
Áhuga Guðna á ferðamálum má
rekja til daga hans í blaöamennsk-
unni. Hann ferðaðist mikið til út-
landa og þar kom að hann var í fyrsta
sinn beðinn mn að skipuleggja utan-
fór fyrir hóp fólks.
„Starfsmannafélög bankanna
ákváðu að fara í páskaferð til Parísar
1957. Ég haföi veriö þar mikið og
hafði lært franska hljóðfræði hjá
klausturprestinum á Jófríðarstöð-
um. Þessir aðilar báöu mig, blaða-
manninn, um að skipuleggja þessa
ferð fyrir sig. Ég samdi símleiöis við
Örn Johnson um að leigja flugvél frá
Flugfélagi íslands til ferðarinnar,
gamla vél sem flaug til Parísar á 8
klukkustundum. Nú, ferðin gerði
mikla lukku og því var ég beðinn um
aö skipuleggja fleiri og fleiri hópferö-
ir. Þá voru ekki skrifaðir neinir flug-
samningar heldur samdi ég um öll
flugin símleiðis við Örn Johnson.
Áður en ég vissi af var ég farinn að
sinna þessum ferðamálum í vaxandi
mæli en var þó enn á Tímanum. Þeg-
ar nýr framkvæmdastjóri fannst á
Tímann, Tómas Árnason, núverandi
seðlabankastjóri, hætti ég og fór ein-
göngu að sinna ferðamálum. Þá varð
Ferðaskrifstofan Sunna til, árið
1958. “
Guðni rak Ferðaskrifstofuna
Sunnu í mörg ár en á vegum hennar
fóru tugþúsundir íslendinga til sólar-
landa. Hins vegar dró ský fyrir sólu
í rekstri Sunnu undir lok áttunda
áratugarins og fór svo, haustið 1979,
að Guðni ákvað að hætta rekstri
hennar.
„Þá var orðin einokun í flugi og
enginn Örn Johnson til staðar til að
gera hagstæða leigusamninga við í
síma. Ég sá fram á að ef við rækjum
þessa stærstu ferðaskrifstofu lands-
ins áfram meðan einokun í flugi
ríkti, sem við reyndum eitt sumar
með tapi, mundum við tapa gríðar-
miklum peningum. Því fór svo að
þegar allir viðskiptavinir okkar
höfðu lokið sumarferðum sínum 1979
ákváðum við að hætta rekstri fyrir-
tækisins. Ferðaskrifstofan Sunna er
hins vegar ennþá til og skilar sinni
skattskýrslu eftir hver áramót og
hefur lengst af haft flugrekstrar-
leyfi."
- Sunna hefur ekkert flugrekstrar-
leyfi í dag:
„Nei, við höfum ekki sótt um það
síðastliðin tvö ár.“
Með bækur á sjóinn
Eftir að Guðni hætti rekstri Sunnu
tók hann meðal annars að sér mark-
aðsferðir fyrir saltfiskframleiöendur
um Mið- og Suður-Ameríku.
„Faðir minn stundaði útgerð ásamt
búskap og verslunarrekstri svo
tengsfln við sjávarútveginn voru allt-
af til staðar. Ég var sendur til sjós
um fermingu en það var hreint og
beint uppeldisatriði af hálfu foreldra
minna. Eg var á síld nokkur sumur
og það var mjög góður skófl. Það var
óvenjulegt á Akranesi á þessum tíma
að unglingar færu til náms. Þá var
Akranes verstöð. En ég hafði
skólabækumar með mér á bátnum
og las þær meðan verið var að sflma
á miðin eða í land. Þaö geröi enginn
athugasemd við mín störf, enda held
Ásbjörn Ólafsson
stórkaupm. Rvk
1
Ólafur Gunnarsson
rith. Mosfellsbæ
Gunnar Ólafsson
bílst. Rvk
Ólafur Ásbjarnarson
kaupm. Keflavík
H
Asbjörn Ólafsson
óðalsb. Innri - Njarðv.j
H
Ólafur Ásbjarnars.
b. Innri - Njarðvík
>1
Auðun Sæmundss.
skipstjórafaðir
Sæmundur Jónsson |
útvb. Minni Vatnsl.
HJón Sæmundsson I
b. Narfakoti Njarðv. I
}
Þórunn Jónsdóttir
húsfr. Hvítanesi
}
Snjálaug Guðmundsi
. húsfr. Akranesi
1
Guðm. Klemenss.
b. Móakoti Njarðv.
H
Klemens Sæmundsi
b. Stapakoti Njarðv.
Guðbjörg Asbjarnard
Ijósm. Stapakoti
}
}
Þórunn Stígsdóttir
húsfr. Móakoti
}
Stígur Halldórsson
b. Hákoti Álftanesi
Anna Einarsdóttir
húsfr. Hákoti
Jón Magnússon
verkam. Akranesi
}
Magnús Eiríksson
b. Einarsnesi
}
Eiríkur Eiríksson
b. Ytrigörðum
Sigríður Magnúsd
húsfr. Ytrigörðum
Þórunn Björnsdóttir
M húsfr. Einarsnesi
Björn Björnsson
b. Ölvéskrossi
Ur frændgarði
GUÐNA ÞÓRÐARSONAR
Þórunn Siguröard.
húsfr. Ölvéskrossi
Þórður Guðnason
b. Hvítanesi
}
Guðni Guðmundss.
b. Hvítanesi

Guðmundur Guðhas.
b. Hvammi Skorrad.
h
Guðni Einarsson
b. Austurkoti
Guðrún Björnsdóttir
húsfr. Austurkoti
j Ingibjörg Hannesd.
húsfr. Hvammi
}
Hannes Guðmundssl
b. Litlakoti Fellsthr. I
Guðrún Jónsdóttir
húsfr. Litlakoti
Margrét Guðmundsd
húsfr. Hvítanesi
}
Böge Bogeskov
forstjóri
Boeing-verksm.
í Seattle
Jakobína Bogeskov
húsfr. Reykjum
Guðm. Guðmundss.
b. Ingunnarst. Kjós
}
Guðm. Guðmundss.
b. Lágafelli Mosfsv.
ll
Guðrún Hákonard.
húsfr. Lágafelli
Sigurlaug Hjaltested
húsfr. Ingunnarst.

HGuðmundur Ottesen I
b. Miðfelli Þingvsv. |
Pétur E. Hjaltested
b. Saurbæ Hvalfjst.
„í þessari baráttu okkar hefur maður kynnst mafíu sem er í eðli sinu jafnyfirgangssöm og Sikileyjarmafian en hefur ekki kjark til að nota byssur eða
sprengjur," segir Guðni Þórðarson, forstjóri Flugferða-Sólarflugs. Hann segir sterk hagsmunaöfl á íslandi standa í þeirri meiningu að himnafaðirinn
hafi úthlutað þeim einkarétti á því að fiytja fólk um loftsins vegu. DV-mynd GVA
LAUGARDAGUR 30. MAÍ 1992.
ég að ég hafi staðiö vel í stykkinu.
En það var til þess tekið að ég hafði
með mér bækur á sjóinn. Ég heyrði
einu sinni útundan mér á bryggj-
unni: „Hefur hann þá ekki bók með
sér á bátinn, strákurinn?" Nú hefur
þetta breyst og komin bókasöfn í nær
öll skip.“
Hestamennskan
Þó að Guðni hafði verið á kafi í
ferðaskrifstofurekstri í mörg ár segir
hann tengslin við sveitina aldrei hafa
rofnaö.
„Við systkinin höfum aðstöðu á bæ
foreldra minna, Vallanesi við Akra-
nes. Við eigum þessa jörð en notum
hana ekki til heföbundins búskapar
heldur höfum við þar hesta og aðra
aðstöðu okkur til gamans. Það er
gott aö komast þangað."
- Ertu þá mikill hestamaður?
„Nei, ég hef aldrei verið mikill
hestamaður. Mín hestamennska hef-
ur kannski mest verið fólgin í félags-
skapnum við hross sem lifandi ver-
ur. Hestar eru miklir vinir mínir og
ég umgengst þá sem slíka."
- Ríður þú oft út?
„Nei, ég geri orðið tiltölulega lítið
að þvi. Ég gerði það mun oftar hér
áður.“
í útflutningsmálum
Eftir að Guðni hætti rekstri Sunnu
annaðist hann meðal annars útflutn-
ingsmál fisks. Hann fór í nokkra leið-
angra fyrir saltfiskframleiðendur
um Mið- og Suður-Ameríku, um hinn
spænskumælandi heim.
„Það eru margir af stærstu inn-
flytjendum í þeirri grein sem ekki
tala önnur mál en spænsku. Þegar
ég var í Venesúela var ég á sama
hóteli og fulltrúi Færeyinga í salt-
fiskmálum. Ég var í viðræðum við
stærsta heildsölufyrirtækið í mat-
vælum þar í landi. Ég ræddi við aðal-
forstjóra og aðaleiganda um að opna
viðskipti fyrir íslendingum. Færey-
ingurinn ætlaði að gera það sama en
hann hafði aldrei fengið að tala við
aöalforstjórann, honum var alltaf
sagt að hann væri ekki viö. Ástæðan
fyrir því að Færeyingnum varð lítið
ágengt var sú að hann talaði ensku
og meiri háttar kaupsýslumenn í
Rómönsku Ameríku vilja ekki láta
neinn vita að þeir geti ekki talað
annað en spænsku.
Síðan annaðist ég ferskfiskútflutn-
ing til Spánar og Hollands og ég sinni
þessum málum svolítið ennþá, fyrir
vini mína og kunningja.“
Lífseigar bakteríur
En það leið ekki langur tími frá
lokun Sunnu og þar til hinar tvær
eitruðu bakteríur í lífi Guðna, blaða-
mennskan og ferðamálin, fóru að
gera vart við sig.
„Það er jafnerfitt að losna við báðar
þessar bakteríur og það liðu því ekki
nema tvö ár þar til ég lenti aftur inn
í hringiðu flugmálanna. Þá leituðu
til mín eigendur íscargo sem höfðu
fengið leyfi til áætlunarflugs til
Amsterdam. Þeir báðu mig um að
koma þessu flugi í gang, með þriggja
vikna fyrirvara. Það þurfti að fá sam-
þykkt fargjöld hjá viðkomandi
stjómvöldum, leigja flugvél og mark-
aðssetja flugið hér heima. Þetta áætl-
unarflug gekk ljómandi vel og ég
gerði ipjög hagstæða samninga við
KLM. Þetta flug var ekki hugsað sem
vetrarflug. í febrúar árið eftir fór því
svo aö Arnarflug keypti áætlunar-
flugsleyfi íscargo. í kaupunum fylgdi
þessi ágæti „interhne“-samningur
viö KLM sem Arnarflug naut lengi
góðs af.“
Guðni og fjölskylda hans ráku
einnig Flugfélagið Air Viking sem
síðar varð Arnarflug. Guðni segist
hafa grætt mikla peninga á skömm-
um tíma með Air Viking en „fyrir
tilstuðlan hagsmunaaöila var fyrir-
tækinu gert ókleift að starfa áfram.
Þaö var búið til gjömingaveður í
kringum fyrirtækið, sérstaklega í
Seðlabankanum, en einn stjómandi
þar var stjómarmaður hjá Flugleiö-
um. Ég missti húseignir sem nú væru
að verðgildi um 200 milljónir".
12 þúsund farþegar
Um þetta leyti hafði góður kunn-
ingi Guðna, Eyþór Heiðherg, stofnað
htla feröaskrifstofu, Flugferðir-Sól-
arflug. í viðtali í DV 1989 sagðist
Guðni ekki hafa áhuga á ferðaskrif-
stofurekstri en áhuginn snerist um
flugið. Hann fór þó að starfa með
Eyþóri, í smáum stíl.
„Hins vegar þróuðust hlutir þannig
að starfsemi ferðaskrifstofunnar óx
og við tókum alveg við þessum
rekstri og stofnað var sérstakt hluta-
félag um reksturinn, Flugferðir hf.,
í byijun síðasta árs. Umsvifin voru
aukin. Einokun í flugi var afstýrt
með tilkomu Atlantsflugs. Við fórum
út í þetta að fengnum leyfum að
fljúga leiguflug til helstu nágranna-
borga okkar, eins og Kaupmanna-
hafnar og London. Þetta leiguflug
varð mjög vinsælt.
Á síðasta ári fluttum við þannig
um 12 þúsund farþega í leiguflugi á
þessa staði.“
Guðni Þórðarson er kvæntur Sig-
rúnu Jónsdóttur og eiga þau fjögur
uppkomin börn. Tveir sona hans,
Jón og Ingólfur, starfa með foður sín-
um hjá Flugferðum-Sólarflugi. Önn-
ur dóttir hans, Margrét, er sjúkrahði
en hin, Sigrún, bókmenntafræðing-
ur.
Guðni er á sjötugasta aldursári og
margur skyldi ætla að á slíkum aldri
hugsuðu menn fyrst og fremst um
að fara að taka þaö rólega. En Guöni
lætur engan bilbug á sér finna og er
í miðri hringiðu ferða- og flugmála.
Hvað veldur?
Baristvió mafíu
„Mér leiðist iðjuleysi. Auk þess er
það hugsjón hjá mér að breyta ein-
angrun þeirra sem búa á þessu skeri
með því að stuðla að því að þeir eigi
kost á aö komast á hagkvæman hátt
til annarra landa. íslendingar hafa
þá sérstöðu að búa á eyju langt norð-
ur í hafi og við höfum engar aðrar
leiðir en loftsins vegu eða seinfarnar
sjóleiðir. Flugið er því þýðingar-
meira fyrir íslendinga en flestar aðr-
ar þjóðir."
- En það er ekki nóg með að þú sért
á fullu í viðskiptum heldur hefur
lengi gengið á ýmsu í kringum þig,
svo mjög að mörgum þykir nóg um.
Fólk fær á tilfinninguna að þú vhjir
vera í hasar, hafa svohtla spennu í
rekstrinum. Ertu spennufíkhl,
Guðni?
„Nei, það er langt frá því. Ég er
ákaflega friðsamur maöur og bæn-
rækinn. Ég vík ekki langt frá kenn-
ingum og lífsreglum séra Friðriks.
En ég get ekki gert að því þó að hags-
munaaðhar í þjóðfélaginu beiti bola-
brögðum og blási th fjölmiðlafárs
gagnvart starfsemi okkar eða beiti
ofríkum embættismönnum eins og
seðlabankastjórum og öðrum sem
stundum eru í stjóm hlutafélaga
keppinautanna, okkur th óþurftar.
Það væri hægt að segja margar Sikh-
eyjarsögur af þessum viðureignum.
í þessari baráttu okkar hefur maður
kynnst mafíu sem er í eðli sínu jafn-
yfirgangssöm og Sikheyjarmafían en
hefur ekki kjark til að nota byssur
eða sprengjur."
Leikfimi og lestur
- Þú þarf að halda þér í góðu formi
th að standa í þessum átökum:
„Já. Ég stunda leikfimi tvisvar í
viku. Þetta er þrekþjálfun sem ég hef
mjög gott af. Ég er annars vel heilsu-
hraustur."
- Áttu þér einhver önnur áhugamál
en sem tengjast beint fyrrnefndum
bakteríum?
„Ég les mjög mikið af bókum; hef
safnað bókum frá því ég var krakki.
Ég er alæta á bækur en held sérstak-
lega upp á bækur um heimskauta-
löndin og góðar ferðasögur.“
- Vinnudagurinn hlýtur að vera
langur hjá þér:
„Vinnudagurinn er aht of langur.
Þótt við séum að búa th sumarleyfis-
ferðir fyrir þúsundir manna hef ég
ekki fariö í sumarleyfi nema í viku th
tíu daga um páska síðastliðin þijú ár.“
Bjartari dagar
- Hvað ætlarðu að halda lengi áfram
í ferðamálunum?
„Ég hef hug á því að reyna að taka
mér meira frí þegar þetta ár er Uð-
ið.“ Guðni segir líklegt aö synir sínir
taki við af sér þegar hann dregur sig
í hlé. Hann segist hafa sáð vel og
þeir séu vel undir átökin búnir.
Guðni sér fram á bjartari daga í flug-
málum á íslandi.
„Afskipti núverandi samgönguráð-
herra af leiguflugsmálum eru á
margan hátt th fyrirmyndar; hafa
þróast þannig að núverandi sam-
gönguráðherra hefur sýnt meiri
skhning á frelsi í flugmálum og nauö-
syn þjóðarinnar fyrir valkosti í þeim
efnum en flestir aðrir samgönguráð-
herrar sem ég hef kynnst á löngum
ferli. ísland er líka aö komast inn í
samfélag Evrópuþjóðanna í flugmál-
um og það færir okkur sjálfkrafa
aukið frelsi í þeim efnum. Hagsmun-
ir forréttindafyrirtækja heima fyrir
ráða þá ekki ferðinni lengur. Það eru
ein gleðhegustu umskipti sem geta
orðið fyrir fólkið sem byggir þetta
sker. Ég mundi segja að bjartir dagar
væru framundan en dagamir hafa
verið mjög erfiðir í baráttunni vdö
einokunarhringa. “
-hlh