Dagblaðið Vísir - DV - 10.07.1993, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ1993
Erlend bóksjá
Metsölukiljur
Bretland
Skáldsögur:
1. Michael Crichton:
Jurassic Park.
2. Terry Pratchett;
Small Gods.
3. John Grisham:
The Pelican Brief.
4. Robert Harris:
Fatherland.
5. D.H. Lawrence:
Lady Chatterley's Lover.
6. Jack Higgins:
Eye of the Storm.
7. Shirfey Conran;
Crimson.
8. Joanna Trollope:
The Rector's Wife.
9. lan McEwan:
Black Dogs.
10. Patricía D. Cornwell:
All That Remains.
Rit almenns eðlis:
1. Jung Chang:
Wild Swans.
2. Brian Keenan:
An Evil Cradling.
3. J. Peters & J. Nichol:
Tornado Down,
4. Paul Theroux:
The Happy Isles of Oceania.
5. Piers Paul Read:
Alive.
6. Alan Bullock:
Hitler & Stalin: Parallel
Lives
7. Bill Bryson:
The Lost Contlnent.
8. Christabel Bielenberg:
The Road Ahead.
9. Barbara Thiering:
Jesus the Man.
10. Bill Bryson:
Neither here nor there.
(Byggt á The Sunday Times)
Danmörk
Skáldsögur:
1. Hanne Marie Svendsen:
Under solen.
2. Tor Norrestranders;
Maark verden.
3. Alice Adams:
Carolines dðtre.
4. Jan Guillou:
Dine fjenders fjende
5. Jostein Gaarder:
Kabalemysteriet.
6. Regine Deforges:
Sort tango.
7. Peter Hoeg:
Forestillinger om det 20.
árhundrede.
(Byggt á Politikan Sendag)
Glíma met-
sölimsanna
Víöa erlendis er sumariö ágætur
tími til að selja bækur. Þar kaupir
fólk gjarnan spennandi sögubók til
aö hafa með sér í sumarleyfiö, hvort
sem þaö er nú til að lesa á meðan
beðiö er í flugstöðinni eöa þegar
komiö er á baðströndina. Að ekki sé
nú talað um til að þreyja rigninguna
á erlendri grund.
Það er því engin tilviljun að nýjar
bækur tveggja helstu metsöluhöf-
unda Breta um þessar mundir koma
Umsjón:
Elías Snæland Jónsson
einmitt út núna, um mitt sumar.
Þetta eru John le Carré og Jeifrey
Archer.
Vopnasali le Carré
John le Carré er að sjálfsögðu fræg-
astur fyrir sögur sínar um glímu
bresku leyniþjónustunnar við harð-
soðna sovéska útsendara KGB og þá
alveg sérstaklega baráttu njósnafor-
ingjans George Smiley við snjallan
andstæðing í Moskvu, Karla.
En nú eru Sovétríkin öll sem kunn-
ugt er og kommúnisminn í Austur-
Evrópu sömuleiðis. Njósnasagnahöf-
undar á borð við le Carré verða því
að fmna sér ný viðfangsefni.
Spennusagan The Night Manager
kom út fyrir nokkrum dögum og lenti
strax í efsta sæti breska metsölulist-
ans yfir innbundnar bækur. Þar
Metsölurisarnir John le Carré og
Jeffrey Archer takast á. Teikningin
birtist í Sunday Times.
koma frekur ógeðfelldir valdsmenn
í bresku leyniþjónustunni að vísu
enn við sögu. En nú er ekki tekist á
við kommúnista heldur alþjóðlega
vopnasala og eiturlyfjasmyglara.
Helsta hetja sögunnar er Jonathan
Pine sem enskir gagnrýnendur segja
gamalkunna le Carré-söguhetju.
Hann fær ríka ástæðu til að ná sér
niðri á vopnasalanum Richard
Onslow Roper sem er samviskulaus
með öllu. Pine velur þá leið að koma
sér í kynni við vopnasalann og ganga
í þjónustu hans með það í huga að
steypa honum í glötun og hirða af
honum ástkonuna í leiðinni.
Hefnd Husseins
Nýja sagan hans Jeffreys Archer
kom svo út í nýliðinni viku. Honour
Among Thieves heitir hún og hefur
alþjóðlegt sögusvið eins og hjá le
Carré. Að öðru leyti eiga þessar bæk-
ur ekkert sameiginlegt ef marka má
frásagnir enskra blaða.
í sögu Archers er Saddam Hussein
eiginlega helsti skúrkurinn. Hann
langar að sjáifsögðu til að ná sér niðri
á Bandaríkjamönnum vegna Persa-
flóastríðsins og þakka þannig pent
fyrir síðast. Útsendurum hans kem-
ur ein hugguleg leið í hug: sum sé
að stela hinu eina sanna frumeintaki
af sjálfstæðisyfirlýsingu Bandaríkj-
anna og brenna hana svo til ösku í
beinni sjónvarpsútsendingu á þjóð-
hátíðardegi Bandaríkjamanna, 4.
júlí!
Til að koma þessari áætlun í fram-
kvæmd gerir Hussein samning við
ýmsa skúrka, þar á meðal ameríska
mafíósa. En söguhetja Archers, pró-
essor sem Scott heitir, er engu minni
bjargvættur en Indiana Jones svo
allt fer vel að lokum.
Archer söluhærri?
Því er spáð að Archer muni snar-
lega ryðja le Carré úr efsta sæti met-
sölulistanna, enda er í upphafi dreift
250 þúsund eintökum af bókinni í
löndum breska samveldisins, 500
þúsundum í Bandaríkjunum og 100
þúsundum í Japan. Og þetta er bara
fyrsta prentun.
Þótt bækur Archers hafi auðvitað
áður selst vel telst þetta óvenjuleg
eftirspurn. Enda hefur útgefandinn,
Harper Colhngs, lagt mikla fiármuni
í víðtæka auglýsingaherferð - eða
hátt í tuttugu milljónir íslenskra
króna.
Metsölukiljur
Bandaríkin
Skáldsögur:
1. Michaet Crichton:
Jurassic Park.
2. John Grishanv
The Firm.
3. John Grisham:
The Pelican Brief.
4. Michael Críchton:
Rising Sun.
5. Stephen Kíng:
Geratd's Game.
6. John Grisham:
A Time to Kill.
7. Clive Cussler:
Sahara.
8. Julie Garwood:
Castles.
9. Michaet Crichton:
Congo.
10. Catherine Coulter:
The Heiress Bride.
11. Terry McMillan:
Waíting to Exhale.
12. V.C. Andrews:
Darkest Hour.
13. Patricia D. Cornwell:
All That Remaíns.
14. Judith Krantz:
Scruples Two.
15. Janet Dailey:
Tangled Vines.
Rit almenns eðlis:
1. David McCullough:
Truman.
2. Don Shay & Jody Duncan:
The Making of „Jurassic
Park"
3. Gaíl Sheehy:
The Silant Passage
4. M. Scott Peck:
The Road Less Travelled.
5. Ross Perot:
Not for Sale at Any Price.
6. Peter Mayte:
A Year in Provence.
7. Maya Angelou:
I Know why the Cáged Bird
Sings.
8. Wallace Stegner:
Where the Bluebird Sings
to the Lemonade Springs.
9. P.J. O'Rourke:
Give War a Chance.
10. William Manchester:
A World Lit Only by Fire.
11. Deborah Tannen:
Youjust Don't Understand.
12. Bill Geist:
Little League Confidential.
13. Peter Mayle:
Toujours Provence.
14. Garry Wills:
Lincoln at Gettysburg.
15. R. Marcinko & J. Weisman:
Rogue Warrior.
(Byggt á New York Ttmes Book Review)
Vísindi
Þeir sem hafa otnæmi fyrir rauðum
jarðarberjum gefa nú gætl sér á
hvítum.
Hvítjarðar-
ber fyrir
ofnæmis-
sjúklinga
Jarðarber eru bannvara fyrir-marga
sem eru með ofnæmi fyrir ýmsum
fæðutegundum. Ekki hefur verið
staðfest hvað það er í berjunum sem
veldur ofnæmi en ein kenning er sú
að það sé rauða litarefnið. Nú hefur
jaröarberiaræktanda í Svíþjóð tek-
ist að rækta hvít jarðarber. Á þeim
aðilum sem hafa prófað berin hafa
ekki sést riein einkenni eins og eftir
neyslu rauðra jarðarberja.
Rannsóknin hefur enn ekki verið
gerð nema á fáum aðilum og því
þykir ekki alveg hættulaust fyrir
ofnæmissjúklinga að fá sér stóran
skammt af þessum gómsætu ávöxt-
um þótt þeir komist yfir hvít ber.
Flugvél án
eldsneytis
Ný japönsk flugvél heldur sér á lofti
meö örbylgjuorkufrájörðu. Þegar
bylgjurnar lenda á neðri hluta fiug-
vélarinnar breytist orkan í raf-
straum sem heldur skrúfunni í
gangi.
Enn sem komið er er aðeins um
módel að ræða. Flugvélin, sem gerð-
ar eru tilraunir með, er 1,9 metrar
að lengd og 3,8 kíló að þyngd. Á
neðri hiið vængjanna og neðan á
skrokknum eru alls 120 nemar sem
taka við örbylgjunum og breyta
þeimírafstraum.
Sérstakt raíkerfi sér um að nern-
amir snúi alltaf að senditækinu frá
jörðu.
Blóðgjöf
í þágu
sögunnar
íbúamir í Murlo í Toscana á Ítaiíu
hafa brett upp ermarnar og látið
taka úr sér blóð til að lofa vísinda-
mönnum að kanna hvort þeir séu
beinir afkomendur Etrúska sem
vom hámenningarþjóð í Etrúríu á
Mið-ítahu frá því um 700 f.Kr. þar
til um 300 f.Kr. er Rómverjar tóku
að vinna borgríki þeirra.
DNA-rannsóknir verða gerðar á
blóði 150 íbúa Murlo og niðurstaðan
borin saman við DNA í beinagrind-
um Etrúska sem fundust í fomum
kirkjugarði.
Vísindamönnunum þótti mikil-
vægt aö vahnn yrði staður þar sem
litlar líkur væru á að mikil blóð-
blöndun hefði átt sér stað. Fólk með
nöfn sem talin vom geta verið frá
einhverjum utanaðkomandi fékk
ekkiaðgefablóð.
Efni í chilipipar getur komið að
gagni við meðferð brunasára.
Efni í chili-
pipar dregur
úr sársauka
Efnið sem gefur chilipipar sterkt
bragð hefur jafnframt deyfandi
áhrif. Rannsókn var gerð við John
Hopkins læknaskólann í Baltimore
í Bandaríkjunum á átta manns sem
fengu efnið undir húðina á öðrum
handleggnum. í hinn handlegginn
var sprautað óvirku efni.
Þeir sem þátt tóku í rannsókninni
vissu ekki í hvorn handlegginn efn-
inu úr chilipiparnum var sprautað.
Beint var hita að handleggjunum,
jafnmiklum og viðkomandi væri að
brenna sig á ofhi. í ljós kom að húð-
in á handleggnum sem fengið hafði
chiliefnið var ekki jafn viðkvæm
fyrir hita og húðin á handleggnum
þar sem sprautað hafði verið óvirku
efni.
Drauma-
svefnbætir
minnið
Draumasvefn hefur jákvæð áhrif
á minnið. Þetta er niðurstaða rann-
sóknar ísraelsks vísindamanns sem
lét hóp manna læra munstur á
tölvuskjá nokkrum klukkustundum
áður en þeir gengu til náða.
Hluti hópsins var vakinn í hvert
skipti sem þess sáust merki að hann
svæfi draumasvefni. Þessi hluti
hópsins átti mjög erfitt með að muna
eftir munstrinu sem hann hafði lært
kvöldinuáður.
Aðrir, sem vaktir höfðu verið af
verfiulegum svefni, mundu ágætlega
eftir munstrinu og gátu teiknað það
jafnvel og þeir sem fengið höfðu að
sofaótruflaðir.
Ný aðferð
við kort-
lagningu
jarðskjálfta
Franskir vísindamenn hafa fundið
nýja aðferð til að kortleggja jarð-
skjálfta ogfullyrða að með henni sé
möguleiki á að spá fyrir um eldgos
og aðrar náttúruhamfarir.
Vísindamennimir segjast hafa
notað gervihnött til aö kortleggja
breytingar á yfirborði jarðar eftir
jarðskjálfta í Kaliforníu í júni 1992.
Gervihnötturinn sýndi skýra
mynd af skjálfta sem átti sér djúp
upptök en hafði valdið litlum yfir-
borðsskemmdum.
Með sneiðmyndatöku eru hægt að
aldursgreina mumíur nákvæmar.
Múmíur í
sneið-
myndatæki
Nú hefur í fyrsta skipti verið hægt
að taka nákvæmar myndir af múm-
íu án þess að fiarlæga hana úr kist-
unni. Notast var við sneiðmynda-
tæki á St.Thomas sjúkrahúsinu í
London og var hofgyðjan Tjentmut-
enebtui vahn til tilraunarinnar en
hún var smurð fyrir þrjú þúsund
árum.
Það sem þótti athyglisverðast við
myndimar voru tennur múmíunn-
ar. Þær voru lítið shtnar og vís-
dómstennumar voru að koma í ljós.
Það þýðir að hofgyðjan hafi verið
19 til 23 ára þegar hún lést. Áður
var tahð að hún hefði verið á aldrin-
um25til40ára.
Umsjón
Ingibjörg Bára